Το βραβευμένο ντοκιμαντέρ για τη Γάζα του Παλαιστίνιου σκηνοθέτη προβλήθηκε στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας. Είναι υποψήφιο σε δύο κατηγορίες στα 38α Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου
Το 2001, ο Παλαιστίνιος σκηνοθέτης Καμάλ Αλτζάφαρι ταξίδεψε στην Γάζα, ψάχνοντας να βρει εκεί έναν πρώην συγκρατούμενό του στις ισραηλινές φυλακές από το 1989, με τον οποίο είχε χάσει επαφή μέσα στα χρόνια. Μαζί με τον Χασάν, έναν ντόπιο οδηγό, ξεκίνησε από τον Βορρά και κατέληξε στο Νότο της Γάζας, διασχίζοντας πόλεις, δρόμους και τοπία και συναντώντας ντόπιους στην αγορά και τη θάλασσα.
Κατέγραψε με την κάμερά του αυτή την διαδρομή, τις στιγμές της καθημερινότητας των Παλαιστινίων που ζούσαν στην περιοχή και τις συνομιλίες τους, χωρίς να έχει πρόθεση τότε να κάνει κάποια ταινία. Δεν κατάφερε να βρει το φίλο του.
Γύρισε στην Κολωνία, όπου ήδη σπούδαζε στο πανεπιστήμιο. Δεν είδε καν το περιεχόμενο που είχε τραβήξει. Όλα όσα γύρισε το 2001, περιλαμβάνονταν σε τρεις κασέτες MiniDV, που ο σκηνοθέτης ανακάλυψε τυχαία πέρσι τον Ιούλιο, καθώς είχε ξεχάσει την ύπαρξή τους.
Αποφάσισε λοιπόν να κάνει το ντοκιμαντέρ «Με τον Χασάν στη Γάζα». Όπως λέει ο ίδιος: «Αυτή είναι η πρώτη μου ταινία, που δεν έκανα». Η ταινία μετατρέπει αυτό το παλιό υλικό σε ποιητική αναζήτηση γύρω από τη μνήμη, την απώλεια και τον χρόνο, προσφέροντας μια πολύτιμη μαρτυρία μιας περασμένης εποχής κι ενός τόπου που δεν υπάρχει πια.
Συναντήσαμε τον Παλαιστίνιο σκηνοθέτη στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου:
«Για μένα, η ανακάλυψη των κασετών, αυτών των τριών κασετών, ήταν σχεδόν σαν ένα σημάδι ζωής, ενάντια στην εξάλειψη. Και όταν άρχισα να τις βλέπω, συγκινήθηκα πολύ από όλα όσα έβλεπα, γιατί το υλικό που γυρίστηκε τότε, το 2001, με σκοπό να βρω έναν φίλο, γίνεται σήμερα μια ταινία για την εύρεση όλων αυτών των ανθρώπων που εμφανίζονται στο υλικό, όλων αυτών των προσώπων και όλων των τόπων που, στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν πια σήμερα. Έτσι, έγινε ουσιαστικά μια μαρτυρία για όλα όσα βλέπουμε εκεί.
Γι' αυτό δεν μπορούσα να αφαιρέσω τίποτα από το υλικό που τράβηξα τότε. Έτσι, αποφάσισα να κρατήσω τα πάντα, όπως είχαν καταγραφεί. Θεωρώ ότι ο κινηματογράφος έχει κομβικό ρόλο στη διατήρηση της μνήμης και στη διατήρηση της ζωής που δεν υπάρχει πια. Η Γάζα έχει καταστραφεί ολοκληρωτικά και πολλοί έχουν σκοτωθεί.
Επομένως, αυτό το υλικό έχει μια ιδιαίτερη σημασία πέρα από το συνηθισμένο, επειδή όλα όσα βλέπεις ως θεατής, σε κάνουν να σκέφτεσαι και να αναρωτιέσαι τι συνέβη σε αυτούς τους ανθρώπους που βλέπεις στην ταινία, τι συνέβη σε αυτό το μέρος. Σε αυτή την περίπτωση, ο κινηματογράφος έχει πραγματικά μια πολύ ισχυρή σύνδεση με τη μνήμη, με τη διατήρηση της μνήμης και με το να κρατά ζωντανούς το μέρος και τους ανθρώπους που εμφανίζονται, παρά τα όσα συμβαίνουν εκεί.
Πρέπει να ομολογήσω ότι φοβάμαι να ρωτήσω τι συνέβη σε αυτούς τους ανθρώπους που βλέπουμε στην ταινία. Θέλω να είναι ζωντανοί. Θέλω να συνεχίσουν να υπάρχουν για πάντα. Γι’ αυτό, μέσω από αυτές τις εικόνες της ζωής στη Γάζα, παρόλο που ήταν υπό κατοχή, δείχνω ότι οι άνθρωποι ζούσαν, υπήρχαν. Δείχνοντας πώς ήταν τότε, χωρίς να δείχνω τίποτε από τη σημερινή κατάσταση, είναι μια πράξη αντίστασης απέναντι στην εξάλειψη της μνήμης, απέναντι στην κατοχή».
Το συγκινητικό road movie προσφέρει μια αφιλτράριστη εικόνα της πραγματικής ζωής στη Γάζα του 2001 και των τεράστιων δυσκολιών που αντιμετώπιζαν οι κάτοικοί της, κατά τη διάρκεια της δεύτερης Ιντιφάντα, εν μέσω ισραηλινών βομβαρδισμών και της βίας των εποίκων. Είναι μια αποκαλυπτική μαρτυρία για την ομορφιά αυτής της γης και για τον αγώνα του λαού της:
«Αυτό που είναι πραγματικά πολύ ενδεικτικό για το υλικό που είχε ήδη γυριστεί το 2001, πριν από 24 χρόνια, είναι η κατάσταση των ανθρώπων. Η Γάζα ήταν ήδη τότε μια ανοιχτή φυλακή, όπου οι άνθρωποι δεν είχαν καμία ελευθερία κινήσεων και ζούσαν υπό κατοχή. Και μπορείτε να δείτε ότι οι ρίζες της βίας που στην πραγματικότητα επιδεινώθηκε με τα χρόνια και, φυσικά τα τελευταία δύο χρόνια, βρίσκονται στην κατάσταση των ανθρώπων που ζουν υπό κατοχή και δεν είναι ελεύθεροι. Νομίζω ότι όταν έκανα το ταξίδι, συγκινήθηκα πολύ από όλα όσα είδα εκεί, γιατί δεν ζω στη Γάζα, ούτε είχα πάει ξανά εκεί, ούτε ξαναπήγα.
Οπότε για μένα αυτό το ταξίδι ήταν στην πραγματικότητα ένα ταξίδι που με βοήθησε να δω την κατάσταση, ακόμη κι εγώ που είμαι Παλαιστίνιος. Μπορούσες να δεις ότι η ζωή των ανθρώπων εκεί, δεν είναι πραγματικά μια φυσιολογική ζωή. Και αυτή η φράση επανέρχεται ξανά και ξανά στην ταινία από ανθρώπους που σου λένε ότι αυτό δεν είναι ζωή. Φανταστείτε λοιπόν ότι αυτό συνέβαινε ήδη πριν από 24 χρόνια, και σήμερα βρισκόμαστε ουσιαστικά αντιμέτωποι με μια ολοκληρωτική καταστροφή. Ο τωρινός πόλεμος κατέστρεψε κάθε πιθανότητα ζωής εκεί, καθώς δεν υπάρχουν σχολεία, σπίτια για τους ανθρώπους, νοσοκομεία. Οπότε οτιδήποτε συνέβη εκεί, κάνει τους ανθρώπους να θέλουν απλά να φύγουν. Αυτός ήταν ο στόχος του πρόσφατου πολέμου στη Γάζα».
Μετά την πρόσφατη εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας, υπάρχει κάποια προοπτική αλλαγής στην κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή;
«Είναι πολύ δύσκολο να μιλήσουμε για ελπίδα στην κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα, επειδή δεν υπάρχει πραγματική διεθνής πίεση στο Ισραήλ όχι μόνο να επιτρέψει στους κατοίκους της Γάζας να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους, η οποία είναι πραγματικά διαλυμένη με κάθε έννοια του όρου, αλλά να υπάρχει και μια προοπτική για το λαό της Παλαιστίνης και τους κατοίκους της Γάζας να έχουν αυτοδιάθεση, που θα τους επιτρέψει να έχουν τη δική τους χώρα. Αυτή είναι η μόνη ελπίδα.
Παρόλα τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν εναντίον του λαού της Γάζας, δεν υπάρχουν πραγματικές συνέπειες σε πολιτικό επίπεδο από τις κυβερνήσεις. Υπάρχει μεγάλη αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων παντού όπου ταξιδεύω, παντού όπου πηγαίνω για να δείξω αυτή την ταινία, αλλά νομίζω ότι αυτό δεν έχει, δεν είχε, δεν οδήγησε σε αλλαγή, στην πραγματικότητα, σε επίπεδο κυβερνήσεων».
Ο Καμάλ Αλτζάφαρι μοιράζει το χρόνο του μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού. Έχει γυρίσει συνολικά 12 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους. Η ταινία «Με τον Χασάν στη Γάζα» παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, όπου κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής.
Η ταινία τιμήθηκε επίσης με το Βραβείο Europa Cinemas Label στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο, όπου έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της τον Αύγουστο. Έχει συμμετάσχει ήδη σε πάνω από 70 κινηματογραφικές διοργανώσεις. Είναι μάλιστα υποψήφια στην κατηγορία καλύτερου ευρωπαϊκού ντοκιμαντέρ και καλύτερης ευρωπαϊκής ταινίας της χρονιάς, στα 38α Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου, που θα απονεμηθούν στις 17 Ιανουαρίου στο Βερολίνο.