Χάρη στις σημαντικές προσπάθειες επανεισαγωγής, η Ευρώπη είναι ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο όπου οι πληθυσμοί των γυπών αυξάνονται. Αλλά οι ανθρώπινες δραστηριότητες καθιστούν αυτή την ανάκαμψη εύθραυστη
Οι γύπες είναι ένα συναρπαστικό και εξαιρετικά χρήσιμο είδος. Αυτοί οι πτωματοφάγοι παίζουν ουσιαστικό ρόλο στα οικοσυστήματα, τρέφονται με τα υπολείμματα νεκρών ζώων και συμβάλλουν έτσι στην πρόληψη της εξάπλωσης βακτηρίων και ιών.
Ωστόσο, για αιώνες, αυτό το πουλί καταδιώχθηκε σε σημείο εξαφάνισης σε πολλά μέρη της ηπείρου, μεταξύ του 19ου και του 20ού αιώνα.
Στη δεκαετία του 1960 εμφανίστηκε στην Ευρώπη ένα κίνημα προστασίας του γύπα και έγινε γνωστό από τα ντοκιμαντέρ του Γάλλου ορνιθολόγου Michel Terrasse.
Διάφορες προσπάθειες επανεισαγωγής, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν έκτοτε επιτύχει να επαναφέρουν αυτά τα συναρπαστικά ζώα σε διάφορες περιοχές της ηπείρου, όπως οι Άλπεις και τα Πυρηναία.
Πετώντας πάνω από τα Βαλκανικά Όρη
Σε δύο ορεινές περιοχές της Βουλγαρίας, διαδοχικά ευρωπαϊκά προγράμματα LIFE συνέβαλαν στην ανάκτηση του όρνιου το 2010 και στη συνέχεια του μαυρογύπα το 2018, δεκαετίες μετά την εξαφάνισή τους.
Χάρη στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, εκατοντάδες πτηνά απελευθερώθηκαν από τις βουλγαρικές ΜΚΟ Fund for Wild Flora & Fauna (FWFF) και Green Balkans, με την υποστήριξη διεθνών εταίρων όπως το Vulture Conservation Foundation (VCF) και η Ευρωπαϊκή Ένωση Ζωολογικών Κήπων και Ενυδρείων (EAZA).
Πρόσφατα, για πρώτη φορά, η Βουλγαρία επανεισήγαγε τρία δείγματα του Γυπαετού, του σπανιότερου γύπα της Ευρώπης, στο πλαίσιο ενός προγράμματος LIFE. Πρόκειται για το τελευταίο από τα τέσσερα ευρωπαϊκά είδη γυπών που εξακολουθούν να απουσιάζουν από τον βουλγαρικό ουρανό.
Η Βαλκανική Χερσόνησος θεωρείται από τους ειδικούς ως εφαλτήριο για τη σύνδεση των πληθυσμών των πτηνών στην Ευρώπη με εκείνους της Βόρειας Αφρικής και της Τουρκίας, κάτι που είναι σημαντικό για τη ροή γονιδίων.
Μια εύθραυστη επιστροφή
Αυτές οι επανεισαγωγές απαιτούν σημαντικές προσπάθειες διατήρησης για την αποκατάσταση των ενδιαιτημάτων, την παρακολούθηση της ανάπτυξης των πτηνών και την ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινοτήτων.
Οι γύπες εξακολουθούν να απειλούνται από την έλλειψη τροφής, την απώλεια ενδιαιτημάτων, την ηλεκτροπληξία από καλώδια ηλεκτρικού ρεύματος και την παράνομη δηλητηρίαση, μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την προστασία τους. Ορισμένοι κτηνοτρόφοι δηλητηριάζουν ακόμη και κουφάρια για να προστατεύσουν τα ζώα τους από θηρευτές όπως οι λύκοι. Οι γύπες είναι παράπλευρα θύματα σε όλο αυτό.
Ένα άλλο πρόγραμμα LIFE, το BalkanDetox , στοχεύει στην ενίσχυση της επιβολής του νόμου, στην ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινοτήτων, σχετικά με αυτή την παράνομη πρακτική και στη βελτίωση της ανίχνευσης δηλητηριάσεων.
Ορισμένοι από τους απελευθερωμένους γύπες είναι εξοπλισμένοι με αισθητήρες που παρακολουθούν τη γεωγραφική τους θέση και τη θέση του σώματός τους σε πραγματικό χρόνο. Εάν η θέση του πουλιού είναι μη φυσιολογική, αυτό επιτρέπει στα μέλη του προγράμματος να επέμβουν γρήγορα για τη θεραπεία του πουλιού και να εντοπίσουν το ύποπτο σημείο σίτισης.
Η οδηγία για τα πτηνά, που εγκρίθηκε το 1979, είναι ένας από τους παλαιότερους περιβαλλοντικούς νόμους στην Ε.Ε. και προστατεύει όλα τα πτηνά που ζουν στην Ένωση. Περίπου 500 είδη πουλιών ζουν στην Ευρώπη.
Στόχος της είναι να σταματήσει η μείωση των ειδών και να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη ευημερία τους. Ως εκ τούτου, τα κράτη πρέπει να λαμβάνουν μέτρα όπως η απαγόρευση του κυνηγιού ορισμένων ειδών ή η προστασία περιοχών που ευνοούν την αναπαραγωγή των πτηνών.
