Στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα πενταετούς έρευνας σχετικά με το πώς η υποθαλάσσια εξόρυξη σε μεγάλα βάθη επηρεάζει τη βιοποικιλότητα
Οι εκκλήσεις για ένα παγκόσμιο μορατόριουμ στη βαθυθαλάσσια εξόρυξη έχουν ενταθεί, καθώς αποκαλύφθηκαν τα αποτελέσματα μιας έρευνας που διήρκεσε πέντε χρόνια.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα από τον θαλάσσιο πυθμένα στα βάθη του Ειρηνικού, πριν και μετά τη διάσχιση μιας έκτασης 80 χλμ. από μηχανήματα βαθυθαλάσσιας εξόρυξης.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Ηνωμένου Βασιλείου και το Εθνικό Κέντρο Ωκεανογραφίας πέρασαν πάνω από 160 ημέρες στη θάλασσα και στη συνέχεια τρία χρόνια στο εργαστήριο, για να διαπιστώσουν την έκταση της ζημιάς που προκάλεσαν τα ίχνη.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature, χρηματοδοτήθηκε από την εταιρεία The Metal Company, έναν κολοσσό της βαθυθαλάσσιας εξόρυξης που επιδιώκει να γίνει ο πρώτος που θα πραγματοποιήσει εμπορική εξόρυξη στον θαλάσσιο πυθμένα.
Οι επιστήμονες λένε ότι τα ευρήματα προέκυψαν ανεξάρτητα, και ότι η εταιρεία μπόρεσε να δει τα αποτελέσματα πριν από τη δημοσίευση αλλά δεν επιτράπηκε να τα τροποποιήσει.
Ο αντίκτυπος της βαθυθαλάσσιας εξόρυξης στη βιοποικιλότητα
Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα από τη Ζώνη Clarion-Clipperton, που βρίσκεται μεταξύ Χαβάης και Μεξικού, η οποία αυτή την περίοδο στοχοποιείται λόγω του πυθμένα πλούσιου σε ορυκτά.
Εντόπισαν πάνω από 4.000 ζώα που ζουν στον θαλάσσιο πυθμένα και παρακολούθησαν τη βιοποικιλότητα της περιοχής δύο χρόνια πριν και δύο μήνες μετά την ανάκτηση από το μηχάνημα εξόρυξης περισσότερων από 3.000 τόνων πολυμεταλλικών όζων.
Προειδοποίησαν ότι ο αριθμός των ζώων της μακροπανίδας που βρέθηκαν στα ίχνη των οχημάτων εξόρυξης μειώθηκε κατά εντυπωσιακό 37% σε σύγκριση με ανέπαφες περιοχές. Πρόκειται για οργανισμούς ορατούς με γυμνό μάτι, όπως σκουλήκια, καρκινοειδή, σαλιγκάρια και αχιβάδες.
Δεν διαπιστώθηκε επίδραση στην αφθονία των ζώων στις περιοχές που καλύφθηκαν από το νέφος ιζημάτων του μηχανήματος. Ωστόσο, η ομάδα βρήκε ότι η δοκιμή προκάλεσε μείωση 32% στον πλούτο ειδών (τον αριθμό των διαφορετικών ειδών σε μια συγκεκριμένη περιοχή).
Η The Metals Company αναφέρει ότι είναι «ενθαρρυμένη» από τα ευρήματα, υποστηρίζοντας ότι οι επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα «περιορίζονται στην άμεσα εξορυσσόμενη περιοχή».
Ωστόσο, η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace υποστήριξε ότι στη δοκιμή χρησιμοποιήθηκε μηχάνημα «στο μισό μέγεθος από εκείνα που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν», κάτι που σημαίνει ότι ο πραγματικός αντίκτυπος της βαθυθαλάσσιας εξόρυξης θα ήταν πολύ μεγαλύτερος.
Η Τζόρτζια Γουίτεκερ από τη Greenpeace International λέει: «Η The Metals Company προσπαθεί να αποπροσανατολίσει την προσοχή από τα δυσάρεστα νέα των τίτλων, αλλά μιλάμε για βλάβη σε μοναδικά και πολύτιμα θαλάσσια πλάσματα που μόλις ανακαλύφθηκαν.
«Είναι παραπλανητικό να ισχυρίζονται ότι θα επηρεαζόταν μόνο ο ίδιος ο τόπος εξόρυξης».
Γιατί οι χώρες θέλουν να προχωρήσουν σε βαθυθαλάσσια εξόρυξη;
Η αυξανόμενη όρεξη για βαθυθαλάσσια εξόρυξη περιστρέφεται γύρω από μικρές πέτρες που βρίσκονται στον πυθμένα της θάλασσας και είναι φορτωμένες με κρίσιμα ορυκτά όπως ο χαλκός, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και άλλα.
Αυτά τα ορυκτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή πράσινων τεχνολογιών, όπως μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα (EVs), ηλιακών πάνελ και κινητών τηλεφώνων.
Αν και τέτοια ορυκτά βρίσκονται και στην ξηρά, η εξόρυξή τους συχνά συνοδεύεται από επισφαλείς εφοδιαστικές αλυσίδες και ανήθικες πρακτικές, όπως έχει αποκαλυφθεί σε πολλαπλές έρευνες.
Ωστόσο, μια έκθεση που δημοσιεύθηκε πέρυσι από το Environmental Justice Foundation διαπίστωσε ότι η βαθυθαλάσσια εξόρυξη δεν είναι πραγματικά απαραίτητη για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.
Υποστηρίζει ότι ένας συνδυασμός προηγμένης τεχνολογίας, κυκλικής οικονομίας και ανακύκλωσης θα μπορούσε μαζί να μειώσει τη ζήτηση για ορυκτά κατά 58% μεταξύ 2022 και 2050.
Μαζί με τις πλέον τεκμηριωμένες ανησυχίες ότι η βαθυθαλάσσια εξόρυξη βλάπτει τη βιοποικιλότητα, οι ειδικοί προειδοποιούν επίσης ότι η πρακτική αυτή κινδυνεύει να επηρεάσει τον άνθρακα που είναι αποθηκευμένος στον ωκεανό.
Ποιες χώρες εξετάζουν τη βαθυθαλάσσια εξόρυξη;
Πέρυσι, η Νορβηγία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που έδωσε το πράσινο φως στη βαθυθαλάσσια εξόρυξη, επιτρέποντας στη χώρα να ανοίξει τελικά 280.000 τετραγωνικά μέτρα εθνικών υδάτων.
Είχε σχεδιάσει να αρχίσει να εκδίδει άδειες για εξόρυξη το 2025, αλλά την περασμένη εβδομάδα η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση της Νορβηγίας ανακοίνωσε ότι αυτό θα καθυστερήσει για τουλάχιστον τέσσερα χρόνια στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για να περάσει ο κρατικός προϋπολογισμός του 2026.
Ενώ η κίνηση χαιρετίστηκε από περιβαλλοντιστές οργανώσεων όπως η Greenpeace και το WWF, ο πρωθυπουργός Γιόνας Γκαρ Στέρε είπε στους δημοσιογράφους ότι πρέπει να γίνει αντιληπτή ως αναβολή και όχι ως μόνιμη απαγόρευση.
Πρόσθεσε ότι το Σοσιαλιστικό Αριστερό Κόμμα, που εμπόδισε τις συμφωνίες για τον προϋπολογισμό στις 3 Δεκεμβρίου, δεν «κρατά την εξουσία για πάντα», αλλά επιβεβαίωσε ότι εξόρυξη στον θαλάσσιο πυθμένα δεν θα πραγματοποιηθεί κατά την τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο, η οποία δεν τελειώνει πριν από το 2029.
Τον περασμένο μήνα, οι αρχές των Νήσων Κουκ ανέβαλαν επίσης αιτήσεις για βαθυθαλάσσια εξόρυξη στα ύδατα της νησιωτικής χώρας του Ειρηνικού, καθυστερώντας την εξόρυξη στην περιοχή τουλάχιστον έως το 2032.
Τον Απρίλιο, ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα με στόχο την ενίσχυση της βαθυθαλάσσιας εξόρυξης τόσο στα αμερικανικά όσο και στα διεθνή ύδατα, καθώς η χώρα του σπεύδει να γίνει αυτό που περιγράφει ως «παγκόσμιος ηγέτης στην υπεύθυνη εκμετάλλευση ορυκτών του θαλάσσιου πυθμένα».
Η κίνηση αντιμετωπίστηκε με δριμεία κριτική από χώρες όπως η Κίνα, οι οποίες έχουν καθυστερήσει την έκδοση αδειών έως ότου οι χώρες συμφωνήσουν σε ένα πλαίσιο για το πώς θα μπορούσαν να μοιράζονται οι πόροι.
Την ίδια στιγμή, η στήριξη για μια προσωρινή απαγόρευση της πρακτικής κερδίζει έδαφος. Την έχουν υποστηρίξει περισσότερες από 35 χώρες και η ΕΕ.