Μια παγκόσμια αλλαγή κατεύθυνσης κρίνεται αναγκαία, ώστε να διασφαλιστεί η υγεία του πλανήτη, σύμφωνα με νέα έκθεση του ΟΗΕ
Μια «αλληλένδετη προσέγγιση, με συμμετοχή όλης της κοινωνίας και όλης της κυβέρνησης» για την αναδιαμόρφωση της οικονομίας και του περιβάλλοντος παραμένει η μόνη μας επιλογή απέναντι στην κλιμακούμενη απειλή της κλιματικής αλλαγής.
Αυτή είναι η προειδοποίηση που περιέχεται στην έκθεση του Προγράμματος Περιβάλλοντος του ΟΗΕ (UNEP) Global Environment Outlook 7με τίτλο «Ένα μέλλον που επιλέγουμε», η οποία καλεί σε παγκόσμια αλλαγή πορείας ώστε να διασφαλιστεί ένας υγιής πλανήτης και «ευημερία για όλους».
Συνταγμένη από 287 επιστήμονες από 82 χώρες, η έκθεση περιγράφει αναλυτικά τις καταστροφικές επιπτώσεις που θα πυροδοτήσει η κλιματική αλλαγή, εκτός αν τα κράτη συστρατευθούν για να μετασχηματίσουν τα συστήματα ενέργειας και τροφίμων.
Ο ΟΗΕ καλεί σε παγκόσμια στροφή στη δράση για το κλίμα
«Αν επιλέξουμε να μείνουμε στην τρέχουσα πορεία, τροφοδοτώντας τις οικονομίες μας με ορυκτά καύσιμα, εξορύσσοντας παρθένους πόρους, καταστρέφοντας τη φύση και ρυπαίνοντας το περιβάλλον, οι ζημιές θα συσσωρεύονται», λέει η εκτελεστική διευθύντρια του UNEP, Ίνγκερ Άντερσεν.
Η έκθεση προειδοποιεί ότι έως το 2050 η κλιματική αλλαγή θα μειώσει κατά 4% το ετήσιο παγκόσμιο ΑΕΠ, θα στερήσει τη ζωή από εκατομμύρια ανθρώπους και θα εκτινάξει την αναγκαστική μετανάστευση.
Αν δεν αντιμετωπιστεί η «αλληλένδετη κρίση της κλιματικής αλλαγής», η υποβάθμιση του τροπικού δάσους του Αμαζονίου και η κατάρρευση των παγοκαλυμμάτων θα γίνουν επίσης σχεδόν πραγματικότητα, ενώ η διαθεσιμότητα τροφίμων θα μειωθεί και θα χαθούν ακόμη εκατοντάδες εκατομμύρια εκτάρια φυσικών περιοχών.
Ωστόσο, με τα κατάλληλα επίπεδα επενδύσεων, θα μπορούσαν να αποφευχθούν περίπου εννέα εκατομμύρια πρόωροι θάνατοι έως το 2050, με τους περισσότερους να αποδίδονται στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Υπολογίζεται επίσης ότι 200 εκατομμύρια άνθρωποι θα βγουν από την ακραία φτώχεια, ενώ 300 εκατομμύρια θα αποκτήσουν πρόσβαση σε ασφαλώς διαχειριζόμενες πηγές νερού.
Η έκθεση προσθέτει ότι, παρότι αυτό θα συνεπάγεται σημαντικό αρχικό κόστος, τα παγκόσμια μακροοικονομικά οφέλη αυτής της πορείας θα αρχίσουν να φαίνονται το 2050 και θα αυξηθούν σε 20 τρισ. δολάρια (περίπου 17,19 τρισ. ευρώ) ετησίως έως το 2070.
Πώς μπορεί ο κόσμος να επενδύσει στη δράση για το κλίμα;
«Αυτό το νέο ταξίδι ξεκινά με το να ξεπεράσουμε το ΑΕΠ ως μέτρο οικονομικής ευημερίας», λέει η Άντερσεν.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι συμπεριληπτικοί δείκτες, που αποτυπώνουν επίσης την υγεία του ανθρώπινου και του φυσικού κεφαλαίου, είναι πολύ αποτελεσματικότεροι όταν πρόκειται να κατευθύνουν οικονομικές και επιχειρηματικές αποφάσεις.
Ζητούν επίσης μετάβαση σε μοντέλα κυκλικής οικονομίας που «μειώνουν τα υλικά αποτυπώματα», καθώς και ταχεία απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος. Αυτό θα απαιτούσε απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, τη μεγαλύτερη πηγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, κάτι που μόνο εύκολο δεν είναι.
Νωρίτερα φέτος, τα αποκαλούμενα πετρελαιοπαραγωγά κράτη μπλόκαραν την ένταξη ενός οδικού χάρτη για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων στην τελική συμφωνία της COP30, πράγμα που σημαίνει ότι η πορεία προς ένα πιο πράσινο ενεργειακό μέλλον βρίσκεται πλέον εκτός αρμοδιότητας του ΟΗΕ.
Η στροφή προς βιώσιμες διατροφές, η μείωση της σπατάλης, η βελτίωση των γεωργικών πρακτικών και η επέκταση των προστατευόμενων περιοχών, παράλληλα με την αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων, αναδείχθηκαν επίσης ως βασικοί μοχλοί αλλαγής.
«Η αλλαγή είναι πάντα δύσκολη, πόσο μάλλον όταν γίνεται σε τόσο μεγάλη κλίμακα», λέει η Άντερσεν. «Αλλά αλλαγή πρέπει να γίνει. Μπροστά στην ανθρωπότητα υπάρχουν δύο μέλλοντα. Ας επιλέξουμε το σωστό.»