Ο τρόπος που ξοδεύονται τα χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων είναι ένα διαρκές θέμα συζήτησης
Ο τρόπος που ξοδεύονται τα χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων είναι ένα διαρκές θέμα συζήτησης. Σε τι όμως ακριβώς αναφερόμαστε;
Καταρχάς πρόκειται για έναν σχετικά μικρό σε μέγεθος προϋπολογισμό. Το 2016, ήταν 158 δις ευρώ. Αυτό είναι το 1% του συνολικού ΑΕΠ των 28 Κρατών Μελών. Αντιστοιχεί σε 85 λεπτά την ημέρα, για κάθε ευρωπαίο φορολογούμενο.
Το διοικητικό κόστος των ευρωπαϊκών θεσμών αντιπροσωπεύει το 6% των εξόδων. Τα υπόλοιπα χρήματα πηγαίνουν σε προγράμματα για τα κράτη μέλη αλλά και δράσεις σε τρίτες χώρες.
Ο Μαρκ Ρότζερσον είναι ο εκπρόσωπος τύπου του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ο ρόλος της αρχής είναι να ελέγχει πώς και πού χρησιμοποιούνται τα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Η γεωργία, οι φυσικοί πόροι και η περιφερειακή πολιτική είναι οι τομείς που χρησιμοποιούν τα μεγαλύτερα ποσά και όπου γίνεται και οι μεγαλύτερες ατασθαλίες.
«Λιγότερο από το 4% των χρημάτων ξοδεύονται με λάθος τρόπο, δηλαδή όχι σύμφωνα δηλαδή με τους κανόνες. Εάν για παράδειγμα γίνει ένα συμβόλαιο και η διαδικασία που ακολουθείται δεν είναι η σωστή, αν το συμβόλαιο δεν έχει παρουσιαστεί σωστά, αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν ακολουθηθεί οι νόμοι. Πέρα όμως από αυτό, συναντάμε περιπτώσεις όπου υπάρχει ένα αεροδρόμιο, που δεν έχει αεροπλάνα, υπάρχει ένα λιμάνι, χωρίς καράβια. Εκεί γίνεται η σπατάλη και όταν την ανακαλύπτουμε, πρέπει να την φέρουμε στο φως» τόνισε ο Ρότζερσον.
Σε περιπτώσεις σκόπιμης απάτης, οι υποθέσεις στέλνονται στην OLAF, την ευρωπαϊκή υπηρεσία καταπολέμησης της απάτης.
Το 2015, συνέστησε την επιστροφή σχεδόν 900 εκατομμυρίων ευρώ. Περίπου 187 εκατομμύρια ευρώ επεστράφησαν από διαπιστωμένες απάτες τα προηγούμενα χρόνια.
Σύμφωνα με την OLAF, απάτες και αξιόποινες πράξεις του προσωπικού και των μελών των θεσμών της Ε.Ε. αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 1% των περιπτώσεων.
Οι απάτες αφορούν τα διαρθρωτικά και τα κοινωνικά ταμεία, τα τελωνεία, το εμπόριο και την ξένη βοήθεια.
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία καταπολέμησης της Απάτης κάνει συστάσεις και δεν έχει πειθαρχική εξουσία. Οι συστάσεις αυτές δεν εφαρμόζονται πάντα από τα κράτη μέλη. Ο Τζιοβάνι Κέσλερ είναι ο γενικός διευθυντής της υπηρεσίας:
«Οι παράνομες οικονομικές συναλλαγές πραγματοποιούνται στην ανοικτή αγορά. Όταν όμως φτάσει η ώρα της δικαιοσύνης, δεν υπάρχει μια μόνο αγορά. Και αν θέλουμε να διασχίσουμε τα σύνορα και να κάνουμε μια έρευνα για μια απάτη που έχει γίνει με πράξεις ταυτόχρονα σε τρία κράτη μέλη, τα πράγματα είναι πολύ σύνθετα. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση σ’ αυτές τις περιπτώσεις».
Ένα πιο ενιαίο δικαστικό σύστημα είναι ένα από τα θέματα που περιλαμβάνονται στην ατζέντα των συζητήσεων για την Ευρώπη του αύριο.
Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ είναι υπέρ αυτής της γραμμής. Αλλά παράλληλα θέλει και λιγότερη Ευρώπη, όσον αφορά τους νόμους και τις ρυθμίσεις:
«Δεν θέλουμε πλέον να διεισδύσουμε σε όλες τις πλευρές της καθημερινής ζωής των Ευρωπαίων. Πάλεψα σθεναρά απέναντι στη διάθεση των παραπλανημένων επιτρόπων που θέλουν να ρυθμίσουν ακόμη και το πώς τραβάμε καζανάκι σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο!»
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν θέλει πλέον να νομοθετεί για το καζανάκι και έχει κάνει μια μεγάλη σταυροφορία ενάντια στη γραφειοκρατία, για να μπορέσουν αρχικά να μην χάνουν χρόνο και χρήμα οι ευρωπαίοι πολίτες. Δεν είναι όμως και τόσο απλό.
Η πολιτική απορρύθμισης της Κομισιόν μπορεί όμως να κοστίσει ακριβά στους Ευρωπαίους, υποστηρίζει η ΜΚΟ Παρατηρητήριο των Ευρωπαϊκών Εταιριών.
Λιγότεροι νόμοι σημαίνει και λιγότερη προστασία για τους πολίτες.
«Αυτή η ατζέντα για καλύτερο ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο δημιουργεί νέα εμπόδια για τους νόμους που είναι αναγκαίοι για την υγεία και το περιβάλλον. Αυτό δίνει στη βιομηχανία πολλά πανίσχυρα όπλα για να αποδυναμώσουν τις προτάσεις της Κομισιόν. Έχουμε δει πάμπολλα τέτοια παραδείγματα, τα τελευταία χρόνια. Για να αναφέρω μερικά, η Κομισιόν έπρεπε να βρει έναν ορισμό των ενδοκρινικών διαταρακτών, που οδηγούν πολύ κόσμο να αρρωσταίνει κάθε χρόνο και να πεθαίνει νωρίς. Η απόφαση καθυστερούσε για πολλά χρόνια και στο τέλος η απόφαση που πάρθηκε από την Κομισιόν άλλαξε δραματικά περιεχόμενο, εξαιτίας των πιέσεων που άσκησαν οι βιομηχανίες του χώρου» επισημαίνει ο Ολιβιέ Χέντεμαν, συντονιστής της έρευνας για την ΜΚΟ Παρατηρητήριο των Ευρωπαϊκών Εταιριών.
Η υπεράσπιση των συμφερόντων των ευρωπαίων πολιτών είναι η αποστολή του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή.
Η Έμιλι Ο’ Ράιλι και η ομάδα της ερευνούν περιπτώσεις κακοδιοίκησης στα όργανα και τους οργανισμούς της Ε.Ε. και τη σύγκρουση συμφερόντων, όσον αφορά τους ευρωπαίους αξιωματούχους.
Μια τέτοια περίπτωση ήταν του Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, πρώην προέδρου της Κομισιόν, που στη συνέχεια προσελήφθη από την Goldman Sachs.
Σκοπός του Διαμεσολαβητή είναι επίσης η μεγαλύτερη διαφάνεια στα κέντρα λήψης των ευρωπαϊκών αποφάσεων. Τελευταία υπόθεση που καταπιάστηκε: οι διαπραγματεύσεις για το Brexit και πώς όλα να είναι στο φως της δημοσιότητας:
«Οι πολίτες θέλουν να ξέρουν πώς παίρνονται οι αποφάσεις. Αυτό είναι το σημαντικό στον τομέα της διαφάνειας, που εγώ εστιάζω. Εάν το εξετάσετε αυτό, ποιος θεσμός δεν είναι διαφανής; Η Κομισιόν είναι λογικό να είναι διαφανής. Το Ευρωκοινοβούλιο επίσης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι το λιγότερο διαφανές. Αλλά τι είναι το Συμβούλιο; Είναι οι αρχηγοί των κρατών μελών. Πολύ συχνά, είναι τα κράτη μέλη και οι πολιτικοί τους που δεν θέλουν τη διαφάνεια. Γιατί υπάρχει η δυνατότητα να διαπραγματευτείς πράγματα στις Βρυξέλλες, που τελικά δεν αρέσουν καθόλου στους πολίτες» αναφέρει η Έμιλι Ο Ράιλι, η Ευρωπαία Διαμεσολαβητής.