Το euronews μίλησε με αρκετό κόσμο στη Μαδρίτη και παρουσιάζει ποια ζητήματα τον απασχολούν ενόψει της ευρωκάλπης
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠαρά τις καλές οικονομικές προοπτικές της Ισπανίας, η οικονομία εξακολουθεί να είναι το πιο ανησυχητικό ζήτημα για τους Ισπανούς ψηφοφόρους. Ωστόσο, έχει παραγκωνιστεί από τις διαμάχες για την ταυτότητα μεταξύ της άκρας και της αριστεράς. Όμως οι Ισπανοί είναι πιθανό να ψηφίσουν σκεπτόμενοι το πορτοφόλι τους και το πώς οι νέες ευρωπαϊκές πολιτικές μπορεί να επηρεάσουν τη ζωή τους.
Ο Κάρλος Μορένο, που χαϊδευτικά αποκαλείται "ο βασιλιάς των καρπουζιών", έγινε γνωστός στην Ισπανία κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ανεξέλεγκτου πληθωρισμού, ο οποίος εκτινάχθηκε στο 15% μετά την πανδημία της COVID-19 και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Σήμερα, σχεδόν δύο χρόνια μετά, το low cost σούπερ μάρκετ το οποίο διευθύνει, με το όνομα La Trastienda, παραμένει καταφύγιο για τους Ισπανούς που αναζητούν προσιτά είδη διατροφής, παρά την πρόσφατη χαλάρωση των τιμών. Ο Μορένο εξηγεί την κατάσταση ωμά: "Οι άνθρωποι δεν κερδίζουν αρκετά, οπότε πρέπει να συνεχίσουμε να μειώνουμε τις τιμές όλο και περισσότερο".
Ενώ η Ισπανία διαθέτει μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρώπη, πολλοί από τους πολίτες της εξακολουθούν να παλεύουν με το υψηλό κόστος ζωής. "Λαμβάνοντας υπόψη το πώς είναι τα πράγματα τώρα, τα χρηματα δεν είναι αρκετά. Θέλεις να βρεις ένα ενοικιαζόμενο διαμέρισμα και δεν μπορείς να το αντέξεις οικονομικά", σχολιάζει ένας αγοραστής. "Όταν βλέπεις ότι ένα λίτρο λάδι στο σούπερ μάρκετ να κοστίζει 10 ευρώ, νομίζεις ότι όλοι τρελαθήκαμε", προσθέτει ένας άλλος πελάτης.
Περισσότερες θέσεις εργασίας από ποτέ
Πρόσφατες στατιστικές αποκαλύπτουν τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας των τελευταίων 16 ετών, με πάνω από 21 εκατομμύρια άτομα να απασχολούνται σήμερα στην Ισπανία. Στην χώρα εργάζονται περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ άλλοτε, και παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι Ισπανοί υποστηρίζουν ότι η οικονομική τους κατάσταση είναι στην πραγματικότητα θετική, η οικονομία παραμένει η κύρια ανησυχία τους, σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνιολογικών Μελετών (CIS)
Αυτή η αποσύνδεση μεταξύ της προσωπικής και οικογενειακής οικονομικής προόδου και της ευρύτερης οικονομικής κατάστασης μπορεί να συνδέεται με τις συνεχιζόμενες γεωπολιτικές αβεβαιότητες, σύμφωνα με τον Χόρχε Γκαλίντο, αναπληρωτή διευθυντή της EsadeEcPOL.
"Περάσαμε μια πανδημία, μια κατάρρευση της αλυσίδας εφοδιασμού. Ζήσαμε έναν πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος, στον οποίο βρισκόμαστε ακόμη, και τώρα έχουμε ευρωπαϊκές εκλογές που είναι πιο καθοριστικές από ποτέ, θα έλεγα. Και νομίζω ότι αυτό είναι προφανές σε όλους", λέει ο Γκαλίντο.
Παρά τα θετικά στοιχεία για την απασχόληση, ο πληθωρισμός συνεχίζει να θολώνει τις οικονομικές προοπτικές για πολλούς Ισπανούς. Από τον Μάιο του 2024, το ποσοστό πληθωρισμού στην Ισπανία ανέρχεται σε περίπου 4,1%, ποσοστό μειωμένο σε σχέση με τα προηγούμενα υψηλά επίπεδα, αλλά εξακολουθεί να επηρεάζει σημαντικά την αγοραστική δύναμη.
"Στην Ισπανία, μέχρι πέρυσι, υπήρχε μια σημαντική συγκράτηση των μισθών που αποσκοπούσε ακριβώς στη διατήρηση των μισθών σε μέτρια επίπεδα, ώστε να μην αυξηθεί περαιτέρω ο πληθωρισμός. Και ενώ ο πληθωρισμός μετριάζεται, υπάρχει η αντίληψη της απώλειας της αγοραστικής δύναμης", προσθέτει ο Γκαλίντο.
Πώς η οικονομία εξαφανίστηκε από το μενού των κομμάτων
Όμως, παρά το γεγονός ότι αποτελούν την κορυφαία ανησυχία για τους Ισπανούς, τα οικονομικά ζητήματα μόλις και μετά βίας απασχόλησαν τον προεκλογικό διάλογο. Τα ισπανικά κόμματα έχουν ανοίξει συζητήσεις επί συζητήσεων γύρω από άλλα θέματα, όπως ο νόμος περί αμνηστίας στους Καταλανούς ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του αυτοεξόριστου Κάρλες Πουιτζντεμόν ή οι κατηγορίες για διαφθορά κατά της συζύγου του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ, Μπεγκόνα Γκόμεζ.
Αν και το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα και το αντιπολιτευόμενο Λαϊκό Κόμμα είναι οι δυο βασικοί πόλοι που εμφανίζονται στις ευρωεκλογές ως άλλη μια σύγκρουση μεταξύ του δεξιού και του αριστερού μπλοκ, οι ψηφοφόροι μπορεί να πάνε στις κάλπες με το μυαλό όχι τόσο στην ιδεολογία αλλά στο... πορτοφόλι τους. Γιατί όπως λέει και το εμβληματικό σύνθημα που βοήθησε τον Μπιλ Κλίντον να εξασφαλίσει την άνοδο στον Λευκό Οίκο: "It's the economy, stupid" (σ.σ. "Είναι η οικονομία, ηλίθιε").
Το θέμα της οικονομίας, επισημαίνει ο Γκαλίντο, "είναι παρόν στο "πολιτικό αίτημα", στο μυαλό των ψηφοφόρων. Νομίζω ότι υπάρχει η "ζήτηση", υπάρχει στις συζητήσεις μεταξύ των ψηφοφόρων, των οικογενειών, στα μπαρ. Η οικονομία είναι παρούσα. Επομένως, το ζήτημα είναι αν θα υπάρχει και "προσφορά", αν οι πολιτικοί στο σύνολό τους θα εξετάσουν αν θα φέρουν το ζήτημα της οικονομίας περισσότερο στις συζητήσεις και τι θα προτείνουν".
Ο αντίκτυπος των ταμείων επόμενης γενιάς της ΕΕ
Τα ταμεία της ΕΕ επόμενης γενιάς αποτέλεσαν κρίσιμο στοιχείο για την οικονομική ανάκαμψη της Ισπανίας μετά την πανδημία. "Σύμφωνα με τα στοιχεία παρακολούθησης τόσο από το Υπουργείο Οικονομίας όσο και από τη δική μας ανάλυση στο ESADE, βρισκόμαστε σήμερα στα μισά του δρόμου της εκτέλεσης αυτών των κονδυλίων. Το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων έχει διατεθεί μέσω διαγωνισμών και επιδοτήσεων, που απευθύνονται κυρίως σε ιδιωτικούς φορείς. Αυτό ευθυγραμμίζεται με την αρχική πρόθεση των κονδυλίων, τα οποία επικεντρώνονταν στις υποδομές, την ψηφιοποίηση και τις πράσινες πρωτοβουλίες", εξηγεί ο Γκαλίντο.
Ο Γκαλίντο αναγνωρίζει ορισμένες ανισότητες στην κατανομή: "Τα κονδύλια φθάνουν σε ορισμένους τομείς ταχύτερα λόγω της φύσης των έργων και των καθιερωμένων διαδρομών για τη διανομή των κονδυλίων. Ενώ ορισμένοι τομείς βιώνουν ταχύτερη χρηματοδοτική στήριξη, άλλοι αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις. Ωστόσο, αυτή είναι μια τυπική πρόκληση σε πρωτοβουλίες δημόσιων επενδύσεων μεγάλης κλίμακας".
Κοιτάζοντας μπροστά: Πολιτικές της ΕΕ μετά τις εκλογές
Με τις επερχόμενες εκλογές της ΕΕ στις 9 Ιουνίου, οι οικονομικές προοπτικές και οι πολιτικές μπορεί να αλλάξουν σημαντικά, όπως προβλέπει ο Γκαλίντο. "Η πρόβλεψη των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι απίστευτα περίπλοκη λόγω των διαφορετικών εκλογικών συστημάτων σε 27 χώρες. Ωστόσο, φαίνεται ότι ο κεντρώος συνασπισμός, ο οποίος έχει κυριαρχήσει στην οικονομική πολιτική των Βρυξελλών, πιθανότατα θα διατηρήσει τη θέση του. Ωστόσο, βλέπουμε μια μετατόπιση προς τα δεξιά, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει τις αποφάσεις οικονομικής πολιτικής", αναφέρει.
"Το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις για μεγαλύτερη εστίαση στην άμυνα και την οικονομική ανταγωνιστικότητα, με γνώμονα την αύξηση της στρατηγικής αυτονομίας ως πολιτική αξία. Η μετατόπιση αυτή είναι πιθανό να επηρεάσει τις αποφάσεις για την οικονομική πολιτική, ιδίως όσον αφορά την πράσινη μετάβαση και την ψηφιοποίηση, ευθυγραμμίζοντάς τες στενότερα με την ανταγωνιστικότητα".
Ο Γκαλίντο σημειώνει επίσης το ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο: "Το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο θα διαδραματίσει επίσης κρίσιμο ρόλο. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν στις ΗΠΑ σχετικά με την ηγεσία και την πολιτική θα επηρεάσουν αναπόφευκτα τις οικονομικές πολιτικές της ΕΕ, ιδίως στους τομείς της άμυνας, της βιομηχανικής πολιτικής και της πράσινης μετάβασης", προσθέτει.
Εξισορρόπηση δημοσιονομικών κανόνων και επενδυτικών απαιτήσεων
Καθώς η Ευρώπη βγαίνει από την οικονομική περιπέτεια της πανδημίας, εφαρμόζονται νέοι δημοσιονομικοί κανόνες. Ο Γκαλίντο επισημαίνει τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που έρχονται: "Απομακρυνόμαστε από τους ανασταλμένους δημοσιονομικούς κανόνες σε ένα πλαίσιο που επιτρέπει σημαντικές δημόσιες επενδύσεις για την απαλλαγή από τον άνθρακα, την άμυνα και την ανταγωνιστικότητα. Τα αιτήματα αυτά απολαμβάνουν ευρείας υποστήριξης από όλες τις χώρες και τα πολιτικά κόμματα, γεγονός που υποδηλώνει μια ισορροπημένη προσέγγιση για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα και τις αναγκαίες επενδύσεις", εξηγεί ο Γκαλίντο.