Οι υβριδικές απειλές περιλαμβάνουν την παραπληροφόρηση, τις επιθέσεις στον κυβερνοχώρο και τη δολιοφθορά κρίσιμων υποδομών
Η πρόσφατη καταστροφή των υποβρυχίων τηλεπικοινωνιακών καλωδίων στη Βαλτική Θάλασσα, τα οποία συνδέουν τη Γερμανία με τη Φινλανδία και τη Λιθουανία με τη Σουηδία, υπενθύμισε την ευπάθεια των κρίσιμων υποδομών σε υβριδικές επιθέσεις.
Πολλοί θεωρούν πως επρόκειτο για πράξεις δολιοφθοράς, με τις υποψίες να πέφτουν στη Ρωσία.
"Οι υποθαλάσσιες υποδομές είναι εξαιρετικά σημαντικές, ιδίως για τις χώρες στην ανατολική ακτή της Βαλτικής Θάλασσας, τις χώρες της Βαλτικής και τη Φινλανδία, επειδή ένα μεγάλο μέρος των συνδέσεων των δεδομένων και των ενεργειακών υποδομών μας μεταξύ όλων των χωρών της ΕΕ περνά κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα: καλώδια δεδομένων, καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας, αγωγοί φυσικού αερίου", εξηγεί στο Euronews ο Χένρικ Πρακς, ερευνητής στο Διεθνές Κέντρο Ασφάλειας και Άμυνας (ICDS) με έδρα την Εσθονία.
Το διακύβευμα είναι μεγάλο: το 90% των ψηφιακών επικοινωνιακών δεδομένων παγκοσμίως περνάει από υποθαλάσσια καλώδια.
Συνορεύοντας με οκτώ κράτη μέλη της ΕΕ, η Βαλτική Θάλασσα είναι μια στρατηγική περιοχή που παραμένει ευάλωτη σε υβριδικές επιθέσεις.
"Το θαλάσσιο περιβάλλον διέπεται από ειδικές νομικές πράξεις, στις οποίες η καθολική ελευθερία της ναυσιπλοΐας που απορρέει από το Δίκαιο της Θάλασσας προσφέρει στα παράκτια κράτη πολύ λίγες πραγματικές δυνατότητες για τη σύλληψη και τη δίωξη σκαφών, όπως εμπορικά πλοία, που μπορεί να εμπλέκονται σε τέτοιες παράνομες δραστηριότητες", εξηγεί ο ερευνητής.
Υβριδικές επιθέσεις
Από την πλευρά του, το Συμβούλιο της ΕΕ καταδίκασε την εντατικοποίηση της εκστρατείας υβριδικών δραστηριοτήτων της Ρωσίας κατά της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο και της εκμετάλλευσης της μετανάστευσης.
Ο Γιόρις Φαν Μπλάντελ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Egmont στις Βρυξέλλες, εξηγεί ότι οι στόχοι αυτών των υβριδικών επιθέσεων είναι να διαταράξουν τις δυτικές κοινωνίες και να ενσταλάξουν φόβο στον πληθυσμό.
"Γιατί το κάνουν αυτό; Επειδή είναι φθηνότερο για τους Ρώσους. Και δεν έχουν τα μέσα για να διεξάγουν άμεσο πόλεμο. Έτσι, αυτό είναι ένα πολύ επικερδές είδος παρέμβασης", εξήγησε ο ερευνητής στο Euronews.
Οι τεχνικές αυτές δεν είναι καινούργιες. Τα κράτη της Βαλτικής έχουν υποστεί ρωσικές υβριδικές επιθέσεις από την ανεξαρτησία τους τη δεκαετία του 1990", λέει στο Euronews ο Ίβαρς Ίγιαμπς, ευρωβουλευτής της Λετονίας για το Renew Europe. Ωστόσο, οι επιθέσεις αυτές έχουν ενταθεί.
Πίσω στο 2016, το ΝΑΤΟ δήλωσε ότι οι χώρες μέλη του θα μπορούσαν να επικαλεστούν το άρθρο 5, το οποίο τους επιτρέπει να έρθουν σε βοήθεια ενός μέλους που δέχεται επίθεση, εάν μία ή περισσότερες από αυτές ήταν στόχος υβριδικών δραστηριοτήτων.
Απάντηση της ΕΕ
Τον Μάιο, το Συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε ένα πλαίσιο για τον συντονισμό της αντίδρασης της ΕΕ σε υβριδικές εκστρατείες. Αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη ομάδων ταχείας αντίδρασης για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών.
Κατά τη διάρκεια συζήτησης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο τον Νοέμβριο, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την ΕΕ να μην κλείνει τα μάτια στις τεχνικές υβριδικού πολέμου που χρησιμοποιεί η Ρωσία στην Ευρώπη, ιδίως στη Βαλτική Θάλασσα.
"Νομίζω ότι η ΕΕ πρέπει να χρησιμοποιήσει την τεχνολογική της υπεροχή. Και γι' αυτό χαίρομαι πραγματικά που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρησιμοποιεί τα χρήματα από το Connecting Europe και επενδύει για να αναπτύξει νέα καλώδια αισθητήρων ικανών να ανιχνεύουν γρήγορα τι συμβαίνει κάτω από τη θάλασσα, διότι διαφορετικά θα είναι πάντα πολύ εύκολο για τη Ρωσία να λέει "όχι, δεν είμαστε εμείς"", δήλωσε ο Ίγιαμπς στο Euronews.
Αποτρεπτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένου του ενδεχομένου να κλείσει η Βαλτική Θάλασσα, πρέπει να βρίσκονται στο τραπέζι, προσθέτει ο Λετονός ευρωβουλευτής. Ένα πολιτικά ευαίσθητο μέτρο.
Ωστόσο, αυτές οι υβριδικές επιθέσεις δεν περιορίζονται στις χώρες της Βαλτικής. Το 2023, περίπου είκοσι πολωνικά τρένα σταμάτησαν μετά από επίθεση με ραδιοκύματα.