Ο λύκος δεν αποτελεί πλέον «αυστηρά προστατευόμενο είδος» στην Ευρώπη.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Τον Δεκέμβριο, η μόνιμη επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης ψήφισε την υποβάθμιση του καθεστώτος προστασίας του, αποδεχόμενη μια αμφιλεγόμενη πρόταση της ΕΕ. Μια πρόταση που μάλιστα υποστηρίχθηκε από την Πρόεδρο της Επιτροπής Ursula von der Leyen, αφού λύκος σκότωσε το πόνυ της το 2022.
Ο λύκος εξακολουθεί να είναι «προστατευόμενο είδος», αλλά τα κράτη μέλη θα έχουν πλέον μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τη θανάτωσή του. Οι αγρότες ζητούσαν εδώ και καιρό λιγότερο αυστηρούς κανόνες για τη θανάτωση. Για τις περιβαλλοντικές ενώσεις, εντούτοις, αυτό αποτελεί πλήγμα για τη βιοποικιλότητα, χωρίς επιστημονική βάση.
Στοιχεία και αριθμοί
Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι από 20.000 λύκοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πληθυσμός που σχεδόν διπλασιάστηκε τα τελευταία 10 χρόνια. Τον περασμένο αιώνα, το είδος αυτό κυνηγήθηκε σχεδόν μέχρι την εξαφάνιση. Όμως, το 1979 η Σύμβαση της Βέρνης - η πρώτη διεθνής συνθήκη για τη διατήρηση της άγριας ζωής και των οικοτόπων - ανακήρυξε τον λύκο σε «αυστηρά προστατευόμενο είδος».
Χάρη στις πολιτικές προστασίας, ο λύκος επέστρεψε. Το επίτευγμα αυτό θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Ευρώπης όσον αφορά τη διατήρηση της άγριας ζωής. Η επιτυχία, εντούτοις, είχε ένα τίμημα. Κάθε χρόνο, σκοτώνονται τουλάχιστον 65.500 εκτρεφόμενα ζώα στην ΕΕ και τα κράτη μέλη δαπανούν σχεδόν 19 εκατομμύρια ευρώ ετησίως για αποζημιώσεις.
Ωστόσο, η χρήση προληπτικών μέτρων έχει αποδώσει καρπούς και σε αρκετές περιοχές οι επιθέσεις κατά του ζωικού κεφαλαίου έχουν μειωθεί. Όσον αφορά τους ανθρώπους, δεν έχουν σημειωθεί θανάσιμες επιθέσεις στην Ευρώπη εδώ και 40 χρόνια.
Γαλλία, η Ευρωπαϊκή χώρα που καταβάλλει τις περισσότερες αποζημιώσεις
Στη Γαλλία, ο λύκος είχε εξαλειφθεί πλήρως το 1937 έπειτα από μια πολιτική εντατικού κυνηγιού. Τα πρώτα άτομα του είδους επανεμφανίστηκαν με φυσικό επαναποικισμό το 1992, φτάνοντας από την Ιταλία. Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι από χίλιοι λύκοι στη Γαλλία.
Ο Eric Vallier, κτηνοτρόφος στο περιφερειακό πάρκο Vercors, ανέλαβε το αγρόκτημά του μετά τους γονείς του το 1997. Από τότε έχει δεχθεί τέσσερις επιθέσεις και έχει χάσει αρκετά πρόβατα και χοιρομητέρες.
«Η δουλειά του κτηνοτρόφου είναι δύσκολη σήμερα», αναφέρει ο Eric. «Υπάρχουν πολλά εμπόδια, εργάζεσαι σκληρά και για πολύ λίγα λεφτά. Ο λύκος προσθέτει ακόμη ένα βάρος σε ένα ήδη βαρύ φορτίο.»
Ο Eric εξομολογήθηκε ότι περίμενε χρόνια να υποβαθμιστεί το καθεστώς προστασίας του λύκου.
«Θα μπορούσαμε να περιορίσουμε αυτές τις επιθέσεις», λέει ο Eric. «Κάνουν τα ζώα να υποφέρουν. Εδώ και 30 χρόνια φοβάμαι μήπως ξυπνήσω το πρωί και βρω νεκρά ζώα.»
Ο Eric ζητούσε πάντα να έχει δικαίωμα να υπερασπιστεί τα ζώα του με όπλο. Στη Γαλλία, οι λύκοι μπορούν να θανατωθούν, αλλά κάθε χρόνο εξειδικευμένο προσωπικό μπορεί να θανατώσει το 19% του συνολικού πληθυσμού των λύκων. Ενός πληθυσμού που το 2023 μειώθηκε για πρώτη φορά μετά από περίπου δέκα χρόνια.
Χρειαζόμαστε λιγότερους λύκους ή περισσότερα μέτρα προστασίας;
Στις γαλλικές Άλπεις, περισσότερα από τα μισά αγροκτήματα που έλαβαν οικονομική στήριξη από το κράτος για την υιοθέτηση μέτρων προστασίας δεν υπέστησαν επιθέσεις.
Για τις περιβαλλοντικές ενώσεις, τα μέτρα προστασίας αποτελούν το κλειδί για την επιτυχή συνύπαρξη ανθρώπου και λύκου.
Περίπου 300 περιβαλλοντικές ενώσεις είναι πεπεισμένες ότι η Σύμβαση της Βέρνης έλαβε μια «πολιτική απόφαση χωρίς επιστημονική βάση». Η πρόεδρος της μόνιμης επιτροπής της Σύμβασης, Merike Linnamägi, εξήγησε ότι «δίνοντας μεγαλύτερη ευελιξία στις χώρες, μπορούν να μειωθούν οι κοινωνικές συγκρούσεις, η λαθροθηρία και οι δηλητηριάσεις».
Η κυρία Linnamägi πρόσθεσε ότι η απόφαση αυτή βασίστηκε στο γεγονός ότι «οι πληθυσμοί των λύκων αυξήθηκαν πολύ σταθερά». Εντούτοις, δηλώνει ότι δεν γνωρίζει πώς θα αλλάξει τώρα ο αριθμός των λύκων στην Ευρώπη και καταλήγει: «Ελπίζω ότι τα κράτη μέλη δεν θα κάνουν κατάχρηση αυτής της ευκαιρίας».
Οι οργανώσεις προστασίας των ζώων φοβούνται ότι η απόφαση αυτή ανοίγει τον δρόμο για την υποβάθμιση άλλων μεγάλων σαρκοφάγων. Η κύρια συντηρητική ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ως στόχο να επανεξετάσει το καθεστώς προστασίας της αρκούδας, ενός άλλου βασικού είδους για την οικολογική ισορροπία αλλά και δυνητικής απειλής για τα ζώα και τους ανθρώπους.