Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να ενισχύσει την άμυνα ενόψει της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία και των αυξανόμενων απαιτήσεων των ΗΠΑ για μεγαλύτερη οικονομική στήριξη της ΕΕ στο ΝΑΤΟ.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Από την αρχή του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η ΕΕ έχει παράσχει πολύ οπλισμό και υλικοτεχνική υποστήριξη. Ωστόσο, η σύγκρουση ανέδειξε δυσκολίες στην αύξηση της παραγωγής πυρομαχικών και όπλων εντός του συνασπισμού.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τον Μάρτιο του 2024 ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την αμυντική βιομηχανία, το οποίο θα προβλέπει τη διάθεση 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για την άμυνα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ μεταξύ 2025 και 2027.
Τα χρήματα αυτά αναμένεται να ενισχύσουν την άμυνα, την τεχνολογία και τη βιομηχανία, αλλά είναι πενιχρά σε σύγκριση με τα 500 δισεκατομμύρια ευρώ επενδύσεων στον τομέα, τα οποία, όπως υποστηρίζουν εμπειρογνώμονες, απαιτούνται την επόμενη δεκαετία.
«Ιστορικά, οι περισσότερες δαπάνες σε αυτόν τον τομέα προέρχονται από τους εθνικούς προϋπολογισμούς που χρηματοδοτούν τους εθνικούς τους στρατούς. Σίγουρα υπάρχει πολύς κόσμος εδώ γύρω που λέει ότι ίσως θα μπορούσε να υπάρξει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα εάν υπάρξει συσπείρωση με κάποιον τρόπο σε επίπεδο ΕΕ», αναφέρει ο Jack Schickler, ο οποίος καλύπτει αυτόν τον τομέα πολιτικής για το Euronews.
Ηγέτες, ανώτεροι αξιωματούχοι και αναλυτές έχουν προτείνει διάφορες ιδέες για την απόκτηση του τεράστιου ποσού κεφαλαίων που απαιτείται. Η μία αφορά την επανάληψη της προσπάθειας που έγινε μετά την πανδημία της Covid-19 και την επιστροφή στην έκδοση κοινού τίτλου χρέους. Όμως, οι φειδωλές χώρες αντιτίθενται στην ιδέα των λεγόμενων αμυντικών ευρωομολόγων και σκέφτονται εναλλακτικές λύσεις.
«Η χρηματοδότηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να γίνει με τρόπο αλληλέγγυο. Και θεωρώ ότι τα ευρωομόλογα είναι μία επιλογή. Νομίζω όμως ότι υπάρχουν και άλλα πράγματα για τα οποία μπορούμε να μιλήσουμε», υποστηρίζει ο Tobias Cremer, Γερμανός σοσιαλιστής ευρωβουλευτής που συμμετέχει στην Υποεπιτροπή Ασφάλειας και Άμυνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
«Για παράδειγμα, ένα πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν πολλά ιδιωτικά κεφάλαια που θα μπορούσαν πραγματικά να διοχετευθούν προς αυτή την κατεύθυνση και αυτήν τη στιγμή υπάρχουν πολλά εμπόδια για ιδιώτες επενδυτές που δεν μπορούν να επενδύσουν ακόμη και αν το ήθελαν», προσθέτει, επισημαίνοντας την ανάγκη ανάλυσης του πιθανού ρόλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Η ιδέα να δαπανηθούν περισσότερα για την άμυνα διχάζει και τους Ευρωπαίους πολίτες, όπως ακούσαμε από απλό κόσμο στις Βρυξέλλες. «Θεωρώ ότι πρέπει να σταματήσει η παροχή χρημάτων στην Ουκρανία. Νομίζω ότι είναι καλύτερο να υπερασπιστούμε τις χώρες μας τώρα για το μέλλον», δήλωσε ένας ερωτώμενος.
«Θα προτιμούσα να μην ξοδεύουμε χρήματα γι' αυτό, αλλά είμαστε σε κατάσταση στην Ευρώπη που πρέπει να το κάνουμε και για την προστασία μας αλλά και για προστασία της Ουκρανίας. Αν δεν προστατέψουμε την Ουκρανία, δεν προστατεύουμε την Ευρώπη», δήλωσε άλλος.
Οι συνεισφορές στο ΝΑΤΟ θα μπορούσαν σχεδόν να διπλασιαστούν
Θα χρειαστούν επίσης πιο πολλά χρήματα εάν οι στόχοι για τις συνεισφορές των χωρών στο ΝΑΤΟ αυξηθούν από το σημερινό 2% του ΑΕΠ σε περίπου 3,5% του ΑΕΠ, όπως συστήνει ο νέος Γενικός Γραμματέας της συμμαχίας, Mark Rutte. Αυτό ίσως σημαίνει ότι η ΕΕ θα πρέπει να συγκεντρώνει συνολικά περίπου 200 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο.
Επί του παρόντος, μόνο η Πολωνία, η Εσθονία, η Λετονία και η Ελλάδα δαπανούν 3% ή περισσότερα. Η Γερμανία και η Γαλλία, οι ισχυρότερες χώρες στην ΕΕ, έχουν επιτύχει τον στόχο του 2%. Εντούτοις, άλλες μεγάλες οικονομίες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, δεν έχουν φθάσει ακόμη σε αυτό το επίπεδο δαπανών.
«Τα κράτη έχουν πρόβλημα ρευστότητας αυτήν τη στιγμή. Και επίσης, υπάρχει μια σειρά εμποδίων στις δαπάνες χρημάτων της ΕΕ στην άμυνα. Κάποια από τα μέλη της είναι αναμφίβολα ουδέτερα και υπάρχουν νομικοί περιορισμοί στη δυνατότητα, λόγου χάριν, αγοράς όπλων ή πυρομαχικών», αναφέρει ο Jack Schicker.
Μια πιο ευρωκεντρική στρατηγική επίσης ενέχει τον κίνδυνο να δημιουργήσει ρήξη εντός της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, εάν αποκλειστούν από τις νέες προμήθειες μέλη όπως οι ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Cremer υπερασπίζεται την αύξηση του στόχου του 2% για την ενίσχυση του ευρωπαϊκού πυλώνα του ΝΑΤΟ, αλλά προσθέτει ότι «εκτός από το να δαπανήσουμε περισσότερα, πρέπει επίσης να το κάνουμε πιο αποτελεσματικά».
Η ΕΕ λαμβάνει πρωτοφανή μέτρα για να αντιμετωπίσει το πραγματικό ενδεχόμενο ενός πολέμου. Για πρώτη φορά έχει Ευρωπαίο επίτροπο ειδικά για την αμυντική βιομηχανία, τον Λιθουανό Andrius Kubilius. Θέλει επίσης να χρησιμοποιήσει μέρος των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη στήριξη της Ουκρανίας, αλλά μένει να διαπιστωθεί σε ποιον βαθμό έχει τις προϋποθέσεις και την ενότητα για να είναι μια παγκόσμια στρατιωτική δύναμη.
Δείτε το βίντεο εδώ!
Δημοσιογράφος: Isabel Marques da Silva
Παραγωγή περιεχομένου: Pilar Montero López
Παραγωγή βίντεο: Zacharia Vigneron
Γραφικά: Loredana Dumitru
Συντονισμός σύνταξης: Ana Lázaro Bosch και Jeremy Fleming-Jones