Το ένα τρίτο της ΕΕ πλήττεται από λειψυδρία και με τη ρύπανση των υδάτων και την υψηλή ζήτηση για νερό απαιτούνται περισσότερες επενδύσεις και καινοτομία. Εξετάζουμε τα υπέρ και τα κατά των προτάσεων της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανθεκτικότητα των υδάτων.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η ευρωπαϊκή στρατηγική για την ανθεκτικότητα των υδάτων που παρουσιάστηκε αυτόν τον μήνα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποσκοπεί στη μείωση της ρύπανσης των υδάτων, στην πρόληψη της σπατάλης και στη δυνατότητα πρόσβασης στο νερό για όλους. Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ υπόσχεται να βοηθήσει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν καλύτερα την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα του 2000 και τρεις συναφείς νόμους. Θα προωθήσει επίσης περισσότερες επενδύσεις, δεδομένης της σοβαρότητας της κατάστασης.
Μόνο το 37% των επιφανειακών υδάτων της ΕΕ έχει καλή οικολογική κατάσταση και μόνο το 29% έχει καλή χημική κατάσταση. Η ήπειρος είναι η ταχύτερα θερμαινόμενη περιοχή στον κόσμο λόγω της κλιματικής αλλαγής, που έχει αυξήσει τον αριθμό των φυσικών καταστροφών που σχετίζονται με το νερό.
Επί του παρόντος, το 30% της ΕΕ υποφέρει από λειψυδρία λόγω παρατεταμένων ξηρασιών. Εντωμεταξύ, οι καταστροφικές πλημμύρες προκάλεσαν ζημιές ύψους 325 δισεκατομμυρίων ευρώ μεταξύ του 1980 και του 2023.
«Όλοι γνωρίζουν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία βρισκόμαστε και τις επενδύσεις που απαιτούνται στον τομέα. Έχουμε τους αριθμούς», δήλωσε η Hildegard Bentele (Γερμανία/ΕΛΚ), κεντροδεξιά νομοθέτης που προεδρεύει της Ομάδας Ευρωβουλευτών για τα Ύδατα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
«Μπορούμε να αντιδράσουμε με τον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ και να αξιοποιήσουμε καλύτερα την Πολιτική Συνοχής, διότι έχουμε δει ότι τα κονδύλια δεν έχουν χρησιμοποιηθεί για τις απαραίτητες επενδύσεις», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, περίπου 55 δισεκατομμύρια ευρώ δαπανώνται για επενδύσεις στον τομέα των υδάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη, όμως υπάρχει ένα ετήσιο κενό ύψους 23 δισεκατομμυρίων ευρώ που χρειάζεται πρόσθετη χρηματοδότηση.
Για να αντιμετωπιστεί αυτό το κενό, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ θα διαθέσει για τη διαχείριση των υδάτων μεγαλύτερο μερίδιο των κονδυλίων της Πολιτικής Συνοχής, τα οποία προορίζονται για τις λιγότερο εύπορες περιφέρειες.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα δρομολογήσει ένα νέο πρόγραμμα: 15 δισεκατομμύρια ευρώ θα είναι διαθέσιμα κατά την περίοδο 2025-2027 και στόχος είναι η προσέλκυση επιπλέον 25 δισεκατομμυρίων ευρώ από εμπορικούς επενδυτές.
Συστάσεις χωρίς δεσμευτικούς στόχους
Η βιομηχανία και η γεωργία είναι δύο τομείς που χρησιμοποιούν πολύ γλυκό νερό και συμβάλλουν επίσης στη ρύπανσή του με χημικές ουσίες. Ένα από τα κύρια ζητήματα που σκοπεύει να αντιμετωπίσει η Επιτροπή είναι η ρύπανση των υδάτων, η οποία προκαλείται ιδίως από χημικές ουσίες που ονομάζονται PFAS ή «παντοτινά χημικά».
«Τα PFAS είναι ουσίες που ονομάζονται παντοτινοί ρύποι επειδή δεν διασπώνται εύκολα. Έτσι, τείνουν να συσσωρεύονται στο περιβάλλον με την πάροδο του χρόνου. Έρευνες έχουν δείξει ότι η έκθεση σε ορισμένους τύπους PFAS προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας», δήλωσε η Amandine Hess, δημοσιογράφος του Euronews που κάλυψε την ανακοίνωση.
«Η Επιτροπή σχεδιάζει να δρομολογήσει μια σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την υποστήριξη της καινοτομίας, για τον καθαρισμό της ρύπανσης από PFAS και άλλες χημικές ουσίες. Θα εφαρμοστεί η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει", πράγμα που σημαίνει ότι η δημόσια χρηματοδότηση θα χρησιμοποιηθεί μόνο για τις περιοχές όπου δεν ήταν δυνατόν να προσδιοριστεί ποιος ευθύνεται για τη ρύπανση», πρόσθεσε η ίδια.
Οι ΜΚΟ και το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα λένε ότι η στρατηγική υπολείπεται κατά πολύ από το να δώσει συγκεκριμένες απαντήσεις στα πολύπλοκα προβλήματα που περιβάλλουν τη διαχείριση των υδάτων, επισημαίνοντας την έλλειψη σαφών νομικών απαιτήσεων και τη μη αντιμετώπιση της ρύπανσης στην πηγή.
«Οι περιβαλλοντολόγοι ζητούν αυστηρή διαχείριση των λιπασμάτων και των χημικών ουσιών. Από την άλλη πλευρά, η Επιτροπή ζητά να αυξηθεί η αποδοτική χρήση του νερού κατά τουλάχιστον 10% έως το 2030, αλλά δεν θέτει σαφείς δεσμευτικούς στόχους», δήλωσε η Amandine Hess.
Η ευρωβουλευτής Hildegard Bentele παραδέχεται ότι ο στόχος του 10% για την αποδοτική χρήση του νερού είναι «μια μέτρια καλή πρόθεση» και αναγνωρίζει ότι τα κράτη μέλη έχουν μείνει πίσω στην εφαρμογή της νομοθεσίας, φτάνοντας στο σημείο να πει ότι «θα μπορούσαμε να επιβάλλουμε κυρώσεις στα κράτη μέλη που δεν επιτυγχάνουν τους στόχους».
«Έχουμε μείνει πίσω στο χρονοδιάγραμμα, δεν έχουμε δει μεγάλη πρόοδο τα τελευταία 20 χρόνια. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να κινηθούμε ταχύτερα. Θα ήθελα να δω την Επιτροπή να είναι πιο αυστηρή ως προς αυτό το θέμα τα επόμενα χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της νέας στρατηγικής», δήλωσε η ευρωβουλευτής Hildegard Bentele.
Δείτε το βίντεο εδώ!
Δημοσιογράφος: Isabel Marques da Silva
Παραγωγή περιεχομένου: Pilar Montero López
Παραγωγή βίντεο: Zacharia Vigneron
Γραφικά: Loredana Dumitru
Συντονισμός σύνταξης: Ana Lázaro Bosch και Jeremy Fleming-Jones