Το πιο επικίνδυνο σημείο από το "τέλος του Ψυχρού Πολέμου", λένε οι ειδικοί, καθώς και οι εννέα πυρηνικές δυνάμεις ενίσχυσαν τα οπλοστάσιά τους το 2024.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η εποχή του πυρηνικού αφοπλισμού φαίνεται να έχει φτάσει στο τέλος της, προειδοποίησαν αυτή την εβδομάδα οι εμπειρογνώμονες του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI).
Εν μέσω εκτεταμένων παγκόσμιων εντάσεων και περιφερειακών συγκρούσεων, οι ερευνητές λένε ότι ο αριθμός των πυρηνικών όπλων φαίνεται να έχει αυξηθεί τους τελευταίους 12 μήνες.
Το απόθεμα πυρηνικών όπλων εκτιμάται τώρα σε 9.614 διαθέσιμες πυρηνικές κεφαλές - 0,3% περισσότερες σε σύγκριση με το 2024. Το σύνολο ανέρχεται σε 12.241, συμπεριλαμβανομένων των αποσυρόμενων πυρηνικών κεφαλών.
"Μέχρι το τέλος του 2024 ο πυρηνικός αφοπλισμός φαινόταν πιο άπιαστος από οποιαδήποτε άλλη στιγμή μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου", αναφέρει το SIPRI, "ειδικά από τη στιγμή που ο στρατηγικός διάλογος μεταξύ της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών έχει ουσιαστικά σταματήσει".
Η Κίνα τρέχει να καλύψει τη διαφορά από τη Ρωσία και τις ΗΠΑ
Το πυρηνικό πρόγραμμα της Κίνας αναπτύσσεται ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα χάρη σε "σημαντικές εργασίες εκσυγχρονισμού και επέκτασης", αναφέρει η έκθεση.
Το Πεκίνο κατασκευάζει επί του παρόντος νέα σιλό για τους διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους του (ΙΒΜ) σε τρία μεγάλα πεδία στα βόρεια της χώρας, καθώς και σε τρεις ορεινές περιοχές στα κεντρικά ανατολικά.
Από το 2023, το οπλοστάσιό του επεκτείνεται κατά 100 νέες πυρηνικές κεφαλές ετησίως, φτάνοντας τις 600 το 2025, καθιστώντας το το τρίτο μεγαλύτερο απόθεμα στον κόσμο.
Ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα των πολεμικών κεφαλών της Κίνας πιστεύεται ότι είναι αποθηκευμένες χωριστά από τους εκτοξευτές τους.
Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, η χώρα, η οποία είναι σήμερα ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατιωτικός δαπανητής στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ, θα μπορούσε να διαθέτει τουλάχιστον τόσους ICBM όσοι και η Ρωσία ή η Ουάσινγκτον, αν και το απόθεμά της αναμένεται να παραμείνει μικρότερο από το δικό τους.
Οι εντάσεις υπονόμευσαν τον διάλογο μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ για θέματα που σχετίζονται με τα πυρηνικά όπλα, λόγω της αμερικανικής υποστήριξης προς την Ταϊβάν, καθώς και των οικονομικών κυρώσεων κατά της Κίνας.
ΗΠΑ-Ρωσία: Η προθεσμία του 2026 για τη μείωση των πυρηνικών πλησιάζει
Η Ρωσία και οι ΗΠΑ εξακολουθούν να κατέχουν σχεδόν το 90% του συνόλου των πυρηνικών όπλων.
"Και τα δύο κράτη εφαρμόζουν εκτεταμένα προγράμματα εκσυγχρονισμού που θα μπορούσαν να αυξήσουν το μέγεθος και την ποικιλομορφία των οπλοστασίων τους στο μέλλον" αναφέρει το SIPRI.
"Εάν δεν επιτευχθεί νέα συμφωνία για τον περιορισμό των αποθεμάτων τους, ο αριθμός των πυρηνικών κεφαλών που αναπτύσσουν σε στρατηγικούς πυραύλους φαίνεται πιθανό να αυξηθεί μετά τη λήξη της διμερούς Συνθήκης του 2010 για μέτρα περαιτέρω μείωσης και περιορισμού των στρατηγικών επιθετικών όπλων (Νέα START) τον Φεβρουάριο του 2026.
Σε κάθε περίπτωση, οι αναλυτές του SIPRI λένε ότι η προσπάθεια πυρηνικού εκσυγχρονισμού της Ρωσίας υπέστη μια αποτυχία στις δοκιμές και μια περαιτέρω καθυστέρηση για τον νέο διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο Sarmat.
Επιπλέον, οι αναβαθμίσεις άλλων συστημάτων προχωρούν πιο αργά από ό,τι αναμενόταν.
Στις ΗΠΑ, από την άλλη πλευρά, οι αρχές δέχονται πιέσεις από τους υποστηρικτές των πυρηνικών να συμβαδίσουν με τις νέες εξελίξεις της Κίνας.
Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αυξήσουν τις δυνατότητές τους με την επανενεργοποίηση κενών εκτοξευτών, την αύξηση των μη στρατηγικών πυρηνικών όπλων τους και την ανάπτυξη περισσότερων κεφαλών στους υπάρχοντες εκτοξευτές.
Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο θα ενισχύσουν τον στόλο πυρηνικών υποβρυχίων
Στην Ευρώπη, η Γαλλία διαθέτει το μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο, με 290 όπλα - σχεδόν όλα είναι ετοιμοπόλεμα.
Το 2024, το Παρίσι συνέχισε το πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικών πυραύλων τρίτης γενιάς που εκτοξεύονται από υποβρύχια, καθώς και ενός νέου πυραύλου κρουζ που εκτοξεύεται από αέρος.
Όπως και η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δεσμευτεί να αναβαθμίσει τις θαλάσσιες πυρηνικές ικανότητές του με την κατασκευή τεσσάρων νέων υποβρυχίων βαλλιστικών πυραύλων με πυρηνική ισχύ.
Αν και η χώρα πιστεύεται ότι δεν αύξησε πέρυσι το οπλοστάσιό της, το οποίο σήμερα ανέρχεται σε 225 πυρηνικά, πριν από λίγες εβδομάδες η κυβέρνηση ανακοίνωσε νέες επενδύσεις σε έως και 12 νέα πυρηνοκίνητα υποβρύχια στο πλαίσιο του προγράμματος AUKUS.
Οι αρχές δήλωσαν ότι αυτό γίνεται "ως απάντηση στις ραγδαία αυξανόμενες απειλές".
Η επένδυση αποτελεί μέρος ενός προϋπολογισμού 15 δισεκατομμυρίων λιρών (17,5 δισεκατομμυρίων ευρώ) στο πρόγραμμα πυρηνικών κεφαλών της χώρας.