Έγκριση από πολλές χώρες της ΕΕ στα σχέδια της Κομισιόν για την αποστολή μεταναστών σε τρίτες χώρες

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ που συναντήθηκαν στην Κοπεγχάγη την Τρίτη ενέκριναν σε γενικές γραμμές δύο πρόσφατες αμφιλεγόμενες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αποσκοπούν στον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης στο μπλοκ.

Οι προτάσεις αυτές -που ονομάστηκαν "καινοτόμες λύσεις" από την Επιτροπή- περιλαμβάνουν την εκχώρηση σε τρίτες χώρες αιτούντων άσυλο και μεταναστών των οποίων οι αιτήσεις έχουν απορριφθεί.

"Πρέπει να κάνουμε καινοτόμες λύσεις και νέες συμφωνίες με χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης", δήλωσε ο Κααρε Ντιμπβακ Μπεκ, υπουργός Μετανάστευσης και Ένταξης της Δανίας, η οποία προεδρεύει επί του παρόντος στην ΕΕ. "Είχα καλές συζητήσεις με τους συναδέλφους μου, πολλές παρόμοιες απόψεις σε όλο το τραπέζι, και ελπίζω ότι μπορούμε να σημειώσουμε κάποια πρόοδο τους επόμενους έξι μήνες".

Σύμφωνα με τον υπουργό Μετανάστευσης της Δανίας, σαφής προτεραιότητα της Προεδρίας της χώρας αποτελεί η επίτευξη τελικής συμφωνίας στο Συμβούλιο για το μεταναστευτικό, την πολιτική των επιστροφών και τη συνεργασία με τρίτες χώρες, ενώ ο αρμόδιος Επίτροπος αναγνωρίζει ότι οι συνθήκες απαιτούν «αποτελεσματική και γρήγορη διαχείριση της μετανάστευσης». Πρόκειται για συμπεράσματα που προέκυψαν από την άτυπη Σύνοδο των Υπουργών Εσωτερικών και Μετανάστευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που διεξήχθη στην Κοπεγχάγη, όπως συνοψίστηκαν από το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Μια πολιτική τύπου Ηνωμένου Βασιλείου-Ρουάντα

Με την αλλαγή του ορισμού της ΕΕ για τις "ασφαλείς τρίτες χώρες", τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να απορρίπτουν αιτήσεις ασύλου χωρίς εξέταση και να μεταφέρουν τους αιτούντες στο εξωτερικό, ακόμη και αν ο μετανάστης δεν έχει καμία σχέση με τον εν λόγω τόπο.

Μια "ασφαλής τρίτη χώρα" είναι μια χώρα εκτός ΕΕ όπου ένα άτομο που ζητά διεθνή προστασία αντιμετωπίζεται σύμφωνα με τα "διεθνή πρότυπα", και οι εγγυήσεις περιλαμβάνουν την προστασία των αιτούντων άσυλο από διώξεις και σοβαρή βλάβη, τον σεβασμό της αρχής της μη επαναπροώθησης και τη δυνατότητα πρόσβασης σε ένα λειτουργικό σύστημα ασύλου.

Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, δεν απαιτείται καμία μορφή σύνδεσης μεταξύ της τρίτης χώρας και του αιτούντος που πρόκειται να μεταφερθεί εκεί. Συνεπώς, η αλλαγή θα μπορούσε να οδηγήσει σε συνεργασία με χώρες εκτός ΕΕ, παρόμοια με την πολιτική απέλασης στη Ρουάντα που εφάρμοσε το Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία κρίθηκε παράνομη από το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ενω προηγουμένως θεωρούνταν ταμπού, πολλές χώρες έχουν πλέον αποδεχθεί την ιδέα, σύμφωνα με τον Δανό υπουργό Μετανάστευσης.

"Πολλά κράτη μέλη άλλαξαν τη θέση τους σε αυτούς τους τομείς. Θυμάμαι όταν ήμουν νέος υπουργός σε αυτό το Συμβούλιο πριν από τρία χρόνια, ήταν λίγο δύσκολο, νομίζω, να προσπαθήσουμε να εισάγουμε καινοτόμες λύσεις. [...] Τώρα βλέπουμε ότι υπήρξαν πολλές χώρες που άλλαξαν τη θέση τους είτε επειδή άλλαξαν γνώμη είτε επειδή υπάρχει νέα κυβέρνηση", δήλωσε ο Ντιμπβαντ Μπεκ.

Αν και οι περισσότερες χώρες φαίνεται να συμφωνούν με την πρόταση, αναμένεται μεγαλύτερη αντίδραση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τους Σοσιαλιστές και τους Δημοκράτες, τους Πράσινους και την Αριστερά να αντιτίθενται παραδοσιακά σε αυστηρότερους κανόνες για τη μετανάστευση.

Οι κόμβοι επιστροφής κερδίζουν έδαφος

Η άλλη καινοτόμος ιδέα, που κατοχυρώνεται στον κανονισμό για την επιστροφή, θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να μεταφέρουν τους απορριφθέντες αιτούντες άσυλο σε "κόμβους επιστροφής" εκτός της ΕΕ, ενώ παράλληλα θα ολοκληρώνουν τη γραφειοκρατία για την επιστροφή τους στις χώρες καταγωγής τους.

Η πρόταση της Επιτροπής δεν προβλέπει ένα πρόγραμμα σε επίπεδο ΕΕ για την κατασκευή αυτών των κέντρων επαναπροώθησης, αλλά θέτει το απαραίτητο νομικό υπόβαθρο για να επιτρέψει στις κυβερνήσεις να συνάψουν συμφωνίες με χώρες εκτός του μπλοκ που θα μπορούσαν να είναι πρόθυμες να φιλοξενήσουν μετανάστες έναντι οικονομικών κινήτρων.

Δύο κέντρα που κατασκευάστηκαν στην Αλβανία από την ιταλική κυβέρνηση, τα οποία αρχικά προορίζονταν για τη φιλοξενία αιτούντων άσυλο, έχουν μετατραπεί σε κέντρα επαναπροώθησης και θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως πρότυπο.

Άλλες χώρες θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμα με παρόμοια προγράμματα, όπως πρότεινε ο Γάλλος υπουργός Εσωτερικών Μπρουνό Ρεταϊλό. Ο ίδιος σχολίασε: "Η Γαλλία έχει συνταγματικά εμπόδια [για ορισμένα μέτρα], αλλά δεν έχουμε κανένα για τα κέντρα επιστροφής. Και είμαι υπέρ κάθε τι που κάνει τις επιστροφές πιο αποτελεσματικές".

Η μετανάστευση αποτελεί προτεραιότητα για τη Δανία, η οποία πιθανότατα θα προωθήσει τις προτάσεις της Επιτροπής, ιδίως τον κανονισμό για τις επιστροφές: "Ελπίζουμε να καταλήξουμε σε μια γενική συμφωνία για την πολιτική επιστροφής εντός της προεδρίας μας", δήλωσε ο Δανός υπουργός.

Ο επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ θεώρησε ότι η Δανία είναι "πολύ ευθυγραμμισμένη" με την ατζέντα της Επιτροπής για τους επόμενους έξι μήνες. Αρνήθηκε να προσδιορίσει συγκεκριμένο στόχο για το πραγματικό ποσοστό επιστροφής των απορριφθέντων μεταναστών από χώρες της ΕΕ, που θα επιτευχθεί μετά την έγκριση του κανονισμού για την επιστροφή.

Ο Μπρούνερ τόνισε την ανάγκη ενός πιο λειτουργικού συστήματος μετανάστευσης. Όπως είπε «σχετικά με τη μετανάστευση, προχωρούμε με τη μεταρρύθμιση του συστήματος ασύλου και μετανάστευσης, με βάση το Σύμφωνο για το 'Ασυλο και τη Μετανάστευση. Ήδη από τους πρώτους μήνες της νέας Επιτροπής προτείνουμε τα κομμάτια που λείπουν. Το Σύμφωνο αποτελεί σταθερή βάση, αλλά υπάρχουν ακόμα ελλείψεις, όπως ο κανονισμός για τις επιστροφές, η αναθεώρηση της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας και η λίστα με τις ασφαλείς χώρες καταγωγής. Όλα αυτά είναι απαραίτητα για να διαμορφώσουμε ένα πιο λειτουργικό σύστημα μετανάστευσης».

Παράλληλα, υπογράμμισε τη σημασία της εξωτερικής διάστασης και την ανάγκη στενότερης συνεργασίας με τρίτες χώρες, καθώς και την αύξηση της χρηματοδότησης όπως περιλαμβάνεται στην επόμενη επταετία της ΕΕ, για τη διαχείριση της μετανάστευσης και την προστασία των εξωτερικών συνόρων της, επισημαίνοντας τη δέσμευση της Επιτροπής να στηρίξει την προεδρία στους συγκεκριμένους τομείς.

Τέλος, στην ανάγκη καταπολέμησης του οργανωμένου και διασυνοριακού εγκλήματος δίνοντας έμφαση στην ενίσχυση της συνεργασίας τόσο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και με τρίτες χώρες, αναφέρθηκε στον δικό του απολογισμό της άτυπης Συνόδου, ο υπουργός Δικαιοσύνης της Δανίας, Πέτερ Χούμμελγκααρντ.

Πολλές χώρες φαίνεται να συμφωνούν με τις προτάσεις της Επιτροπής. Η Αυστρία, η Γερμανία, η Γαλλία, η Τσεχία και η Πολωνία υπέγραψαν πρόσφατα κοινή δήλωση για την ενίσχυση των επιστροφών μεταναστών, την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων και την οικοδόμηση εταιρικών σχέσεων με τρίτες χώρες.