Οι Βρυξέλλες εκτιμούν πως και άλλα κράτη μέλη σύντομα θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Δεκαοκτώ κράτη μέλη υπέβαλαν αιτήσεις για δάνεια που χορηγεί η Κομισιόν για τη χρηματοδότηση αμυντικών έργων, με την Πολωνία να ζητεί πάνω από το ένα τρίτο του συνολικού ποσού.
Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ ανακοίνωσε ότι το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Γαλλία, η Κροατία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Φινλανδία είχαν ζητήσει πρόσβαση στο πρόγραμμα «SAFE» μέχρι την 29η Ιουλίου.
Το σύνολο των χρημάτων που ζήτησαν ανέρχεται σε 127 δισ. ευρώ.
Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Πολωνίας δήλωσε ότι τα σχέδια που υπέβαλε η χώρα στην Επιτροπή είχαν συνολικά τιμή "περίπου 45 δισ. ευρώ".
"Θέλουμε τα κονδύλια από το πρόγραμμα αυτό για την ενίσχυση των βασικών δυνατοτήτων των πολωνικών ενόπλων δυνάμεων και των προγραμμάτων ασφαλείας μας, συμπεριλαμβανομένου, μεταξύ άλλων, του προγράμματος "Ανατολική Ασπίδα"", έγραψε ο Władysław Marcin Kosiniak-Kamysz σε ανάρτησή του στο X.
"Το τελικό ποσό που θα λάβουμε θα εξαρτηθεί από τον αριθμό των αιτήσεων και την κατανομή των κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μεταξύ των κρατών μελών. Η εξασφάλιση αυτών των κονδυλίων αποτελεί μια απτή επένδυση στην ασφάλεια και την ανάπτυξη της αμυντικής μας βιομηχανίας. Ενισχύει επίσης την ασφάλεια, τις αποτρεπτικές ικανότητες και την άμυνα ολόκληρης της ΕΕ και του ΝΑΤΟ", πρόσθεσε αναπληρωτής πρωθυπουργός της Πολωνίας.
Οι αμυντικές δαπάνες της Βαρσοβίας έχουν εκτιναχθεί από το 2,7% του ΑΕΠ το 2022 στο 4,2% το 2024 - το υψηλότερο επίπεδο για οποιονδήποτε σύμμαχο του ΝΑΤΟ. Προβλέπεται ότι θα αυξηθούν στο 4,7% φέτος.
Το πρόγραμμα "δάνειο για όπλα" της Επιτροπής, το οποίο ονομάστηκε SAFE, αποτελεί βασικό πυλώνα της πρότασης "Ετοιμότητα 2030", η οποία αποσκοπεί στην επένδυση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ στην άμυνα σε ολόκληρη την ΕΕ πριν από το τέλος της δεκαετίας.
Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, το οποίο έχει καλύτερη πιστοληπτική ικανότητα από πολλά κράτη μέλη, έχει προγραμματίσει να αντλήσει από τις αγορές έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ μέσω του προγράμματος για να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες των κρατών μελών.
Ο επίτροπος Άμυνας και Διαστήματος Andrius Kubilius ανέφερε σε δήλωσή του ότι το "έντονο ενδιαφέρον" για το πρόγραμμα "αποδεικνύει την ενότητα και τη φιλοδοξία της ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας".
Η προθεσμία για την επίσημη υποβολή προτάσεων λήγει στις 30 Νοεμβρίου 2025, πράγμα που σημαίνει ότι ο συνολικός αριθμός των κρατών μελών που επιθυμούν να αξιοποιήσουν το SAFE και το αιτούμενο ποσό μπορεί να αυξηθεί, με εκπρόσωπο της Επιτροπής να δηλώνει στο Euronews ότι ο Kubilius βρίσκεται σε επαφή με άλλα κράτη μέλη και είναι "αρκετά βέβαιος ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί".
Για να εξασφαλίσουν δάνεια SAFE, περίπου τα δύο τρίτα της αξίας του οπλικού συστήματος που αποκτάται πρέπει να κατασκευάζονται σε κράτος μέλος της ΕΕ, στην Ουκρανία ή σε χώρα του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου/της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών.
Αρκετές άλλες τρίτες χώρες ελπίζουν ωστόσο να μπορέσουν να συμμετάσχουν στο ίδιο επίπεδο με τα κράτη μέλη της ΕΕ. Σε αυτές περιλαμβάνονται το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς, αν και πρέπει πρώτα να διαπραγματευτούν μια διμερή συμφωνία που θα περιλαμβάνει οικονομική συνεισφορά.
Ένας άλλος όρος για το SAFE είναι ότι τα έργα πρέπει να στοχεύουν σε δυνατότητες προτεραιότητας, συμπεριλαμβανομένων των πυρομαχικών, των συστημάτων μη επανδρωμένων αεροσκαφών και συστημάτων κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, της αεράμυνας και της στρατιωτικής κινητικότητας μεταξύ άλλων.
Ορισμένα κράτη μέλη για τα οποία η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών αποτελεί πολιτικά ευαίσθητο θέμα μπορεί να αποφασίσουν να λάβουν δάνεια για τη χρηματοδότηση οπλικών συστημάτων μόνο για την Ουκρανία. Άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, έχουν δηλώσει ότι μπορεί να συμμετάσχουν σε προγράμματα προμηθειών SAFE, αλλά θα τα χρηματοδοτήσουν από τα δικό τους ταμείο.