Παρότι η πρόταση της Κομισιόν παραμένει διαβαθμισμένη, πηγές αναφέρουν ότι προβλέπει συνολικά 30.000 μετεγκαταστάσεις
Οι μετεγκαταστάσεις αιτούντων άσυλο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης από κράτη που δέχονται τη μεγαλύτερη μεταναστευτική πίεση αναμένεται να είναι λιγότερες από τις αρχικά προτεινόμενες το 2026.
Στη συνεδρίαση των 27 υπουργών Εσωτερικών στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα, στο επίκεντρο βρίσκεται το μέγεθος του λεγόμενου «μηχανισμού αλληλεγγύης» – του συστήματος που καθορίζει πόσοι πρόσφυγες θα πρέπει να μετεγκατασταθούν από χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Κύπρος, και πόσα θα πρέπει να καλύψουν οικονομικά τα υπόλοιπα κράτη-μέλη αντί για υποδοχή.
Παρότι η πρόταση της Κομισιόν παραμένει διαβαθμισμένη, πηγές αναφέρουν ότι προβλέπει συνολικά 30.000 μετεγκαταστάσεις. Ωστόσο, αρκετά κράτη-μέλη ζητούν μείωση, είτε λόγω πολιτικής πίεσης στο εσωτερικό τους είτε για να αποφύγουν την οικονομική συνεισφορά προς τα κράτη πρώτης γραμμής.
Η νομική βάση προβλέπει κατώτατο όριο 30.000 – Αλλά οι κυβερνήσεις ζητούν λιγότερο
Με βάση τον νέο Κανονισμό για το Άσυλο και τη Μετανάστευση, ο μηχανισμός αλληλεγγύης περιλαμβάνει:
- τουλάχιστον 30.000 μετεγκαταστάσεις
- και 600 εκατ. ευρώ οικονομικής συνεισφοράς
Οι μετεγκαταστάσεις θα κατανέμονται αναλογικά με βάση πληθυσμό και ΑΕΠ κάθε χώρας. Στην πρόταση της Επιτροπής –σύμφωνα με τον αξιωματούχο που είδε το έγγραφο– η Γερμανία αναλαμβάνει το μεγαλύτερο ποσοστό, ενώ το 42% αφορά άτομα που διασώζονται στη θάλασσα και αποβιβάζονται στις χώρες του Νότου.
Ωστόσο, τα κράτη-μέλη πιέζουν ώστε το τελικό νούμερο να είναι χαμηλότερο, υποστηρίζοντας ότι το νέο σύστημα θα λειτουργήσει πλήρως μόλις από τον Ιούνιο του 2026.
Ζητούν εξαίρεση έξι χώρες – Η Πολωνία διαμηνύει ότι δεν θα συμμετάσχει
Πέρα από τη μείωση του συνολικού αριθμού, αναμένεται να περιοριστεί και ο αριθμός των χωρών που θα συμμετάσχουν. Βουλγαρία, Τσεχία, Εσθονία, Κροατία, Αυστρία και Πολωνία έχουν δικαίωμα να ζητήσουν εξαίρεση από τις ποσοστώσεις μετεγκατάστασης – και οι περισσότερες ήδη το έπραξαν.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα δεχθεί πρόσφυγες ούτε θα πληρώσει χρηματική εισφορά στο πλαίσιο του Συμφώνου.
Για να εγκριθεί απαλλαγή απαιτείται ειδική πλειοψηφία: 15 χώρες που αντιπροσωπεύουν το 65% του πληθυσμού της ΕΕ. Σημαντικό είναι ότι η εξαίρεση δεν μεταφέρει τις υποχρεώσεις σε άλλα κράτη, άρα η υποστήριξη προς Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Κύπρο μειώνεται αντίστοιχα.
Πιο εύκολη η πληρωμή παρά η υποδοχή – Το «offset» μειώνει κι άλλο τις μετεγκαταστάσεις
Η πλειονότητα των κρατών της ΕΕ φαίνεται να προτιμά την οικονομική συνεισφορά αντί της υποδοχής προσφύγων, καταβάλλοντας 20.000 ευρώ για κάθε άτομο που δεν μετεγκαθίσταται. Χώρες με μεγάλες «δευτερογενείς μετακινήσεις» –όπως η Γερμανία και η Σουηδία– ενδέχεται μάλιστα να μειώσουν περαιτέρω τον αριθμό μετεγκαταστάσεων μέσω του μηχανισμού «responsibility offset», υπολογίζοντας στους αριθμούς τους ανθρώπους που ζητούν άσυλο σε δεύτερη χώρα αντί της πρώτης εισόδου.
Για Ελλάδα και Ιταλία, που στο παρελθόν δεν δεχόντουσαν συστηματικά επιστροφές υπό το Δουβλίνο, ο νέος μηχανισμός θεωρείται σημείο-κλειδί για πιο ρεαλιστική εφαρμογή.