Η έρευνα στις πολικές περιοχές... ζεσταίνεται

150 χιλιόμετρα βόρεια του Αρκτικού Κύκλου, η περίοδος της απόψυξης είναι ιδανική για έρευνα σε ένα ακραίο περιβάλλον, όπου οι θερμοκρασίες πέφτουν μέχρι και στους 45 βαθμούς Κελσίου υπό το μηδέν.

Για παράδειγμα, ερευνητές του πανεπιστημίου της Τουογιάμα μελετούν την αλληλεπίδραση μεταξύ των υποαρκτικών φυτών και των επικονιαστών τους.

Βιολόγοι με συγκεκριμένη αποστολή.

Αντικείμενο της έρευνάς τους είναι οι βασικοί μηχανισμοί που μετέρχονται τα φυτά για να επιβιώσουν σε ένα δύσκολο οικοσύστημα.

Όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, ένας από τους μηχανισμούς αυτούς είναι και η ποικιλία των χρωμάτων τους, αφού αυτά είναι που προσελκύουν τα επικονιαστικά έντομα.

Ο βιολόγος Χιρόσι Ίσι μας εξηγεί: «Σε άλλα ακραία περιβάλλοντα, όσο περισσότερες μέλισσες βρίσκονται εκεί, τόσο μεγαλύτερη ποικιλία υπάρχει στα χρώματα των λουλουδιών: μωβ, ροζ, βιολετί, μπλε και άλλα πολλά χρώματα. Αν οι κύριοι επικονιαστές είναι, για παράδειγμα, μόνο μύγες, τα χρώματα τείνουν να είναι πιο λίγα, κυρίως κίτρινο ή άσπρο».

Οι ερευνητές θέλουν να ξέρουν αν το ίδιο μοντέλο αναπαράγεται και στην υποαρκτική περιοχή.

Οι επιστήμονες εξετάζουν επισταμένως την ανατομία των ζώων, καθώς και τα χρώματα των λουλουδιών μέσω μιας τεχνικής που ονομάζεται «οπτική φασματομετρία».

«Όλα τα φυσικά περιβάλλοντα εξαρτώνται ουσιαστικά από την αλληλεπίδραση μεταξύ επικονιαστών και φυτών. Όσο περισσότερο κατανοούμε αυτή τη φυσική σχέση, τόσο καλύτερα θα μπορούμε να τα προστατεύσουμε», επισημαίνει ο Ιάπωνας ερευνητής.

Ομαδική έρευνα κατά του μεγάλου κόστους

Το τεράστιο μέγεθος των περιοχών με πολικό κλίμα καθιστά την έρευνα εκεί οικονομικά ασύμφορη. Έτσι, οι επιστήμονες φτιάχνουν ομάδες για την καλύτερη μελέτη τους.

Μια ευρωπαϊκή ομάδα εκμεταλλεύεται τη σύντομη καλοκαιρία, ώστε να ερευνήσει τη χλωρίδα μαζί με την πυκνότητα και την κατανομή των εντόμων.

Ανάλογες επιχειρήσεις έχουν διεξαχθεί στον βόρειο Καναδά και στη Γροιλανδία, ενώ άλλες έχουν σχεδιαστεί για τη βόρεια Σιβηρία.

Σύμφωνα με τον Φρέντρικ Ντάλερουμ από το πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, «τα οικοσυστήματα της Αρκτικής είναι πολύ απλά. Είναι επομένως πολύ εύκολο να δούμε τις ενεργές διαδικασίες τους. Αν μελετάς την κλιματική αλλαγή στα αρκτικά ή τα μεσογειακά δάση, έχεις να αντιμετωπίσεις τόσο περίπλοκα συστήματα που είναι πολύ δύσκολο να διαπιστώσεις ποιες διαδικασίες επηρεάζουν ποια είδη».

Η κοινή προσέγγιση για την εξαγωγή καλύτερων επιστημονικών συμπερασμάτων σε δύσκολα περιβάλλοντα αποτελεί λόγο ύπαρξης ευρωπαϊκών ερευνητικών προγραμμάτων όπως το EU-Polarnet.

Ο Σταθμός Επιστημονικής Έρευνας στο Αμπίσκο διαδραματίζει ενεργό ρόλο.

Όπως μας λέει ο Κιθ Λάρσον του πανεπιστημίου του Ούμεο, «έχουμε έναν ερευνητή από τη Δανία κι άλλο έναν από την Ολλανδία που εργάζονται εδώ στο Αμπίσκο και ασχολούνται με πρότζεκτς στην Αλάσκα, για παράδειγμα, ή στη Γροιλανδία ή στη Σιβηρία, όπου αναπαράγουν όσα κάνω εγώ εδώ, για να δουν αν θα έχουν παρόμοια αποτελέσματα. Μπορούμε έτσι να πούμε πως αυτό που συμβαίνει εδώ είναι αντιπροσωπευτικό του τι συμβαίνει, για παράδειγμα, στις υποαρκτικές περιοχές».

Μόλις μισό μέτρο πάνω από το μόνιμο κάλυμμα πάγου, οι βαλτότοποι που βρίσκονται εκεί υφίστανται εξαντλητικές και πολύπλευρες έρευνες.

Οι ερευνητές αναλύουν τα αέρια, διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο και υδρατμούς, για να δουν πόσο άνθρακα απορροφά αυτό το περιβάλλον και ποιες είναι οι επιπτώσεις για όλο το περιβάλλον οικοσύστημα.

Ο βιοχημικός του πανεπιστημίου της Στοκχόλμης Πάτρικ Κριλ μας εξηγεί: «Στον Αρκτικό κύκλο, η υπερθέρμανση σημειώνεται ταχύτερα. Καταγράφονται αλλαγές στην υδρολογία, στο μέγεθος των εποχών, στη δομή των συστάδων των φυτών. Χρειαζόμαστε λοιπόν πραγματικά να το κατανοήσουμε αυτό, ώστε να μπορέσουμε να διαπιστώσουμε ποια θα μπορούσε να είναι η ανθρωπογενής συμβολή σε αυτές τις αλλαγές.

Οι ροές αερίων μελετούνται διαρκώς στα εν λόγω έλη εδώ και πάνω από μια δεκαετία.

Οι ερευνητές επιθυμούν στο μέλλον μια πιο πολύπλευρη συνεργασία, ώστε να εξάγουν ακόμη πιο χρήσιμα στοιχεία.