Η Πράσινη Συμφωνία θα οδηγήσει την Ευρώπη να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος
Ο τόπος που ζούμε, το φαγητό που τρώμε, ο τρόπος που μετακινούμαστε, όλα αυτά θα αλλάξουν, γιατί η Ευρώπη θέλει να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος. Αυτό θα γίνει μέσω της Πράσινης Συμφωνίας. Λιγότερα απόβλητα, πιο υγιεινά τρόφιμα με λιγότερα φυτοφάρμακα και λιπάσματα, καλύτερες δημόσιες συγκοινωνίες και καθαρότερη ενέργεια είναι μόνο μερικοί από τους στόχους, που θέλει να πετύχει η Πράσινη Συμφωνία.
Μέχρι το 2050, η Ευρώπη θέλει να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος του κόσμου. Για να το πετύχει, η Ε.Ε. πρέπει να απεξαρτηθεί από τον άνθρακα στον τομέα της ενέργειας και ταυτόχρονα να βοηθήσει τη βιομηχανία να υιοθετήσει καινοτομίες και να ηγηθεί της πράσινης επανάστασης. Η ανακαίνιση των κτιρίων είναι ανάμεσα στις προτεραιότητες που θα βοηθήσει στην μείωση των λογαριασμών ρεύματος και της ενεργειακής χρήσης. Η Ε.Ε. θέλει πιο καθαρές, πιο φθηνές και πιο υγιείς μορφές μεταφορών.
Δανία
Ένα από τα πιο πετυχημένα πρότζεκτ είναι αυτό το ηλεκτροκίνητο φέρι μποτ. Ονομάζεται Έλεν. Καλύπτει απόσταση 22 ναυτικών μιλίων. Εδώ και λίγους μήνες, συνδέει δύο νησιά της Δανίας, χωρίς να παράγει κανένα θόρυβο ή καπνό, ανοίγοντας το δρόμο για έναν ριζικό μετασχηματισμό των θαλάσσιων συγκοινωνιών. Το λιμάνι νηολόγησής του είναι το δανικό νησί Έρε.
Εδώ φορτώνει επιβάτες και φορτίζει τις μπαταρίες του. Όταν είναι έτοιμο, αυτό το πλοίο των 750 τόνων, που ξεκίνησε τις διαδρομές του πέρσι τον Αύγουστο, φεύγει για το διπλανό νησί. Κάνει αυτό το δρομολόγιο πέντε φορές την ημέρα. Είναι μέρος του ευρωπαϊκού πρότζεκτ e-ferry, που συγχρηματοδοτήθηκε από την Ε.Ε. σε συνεργασία με τους κατοίκους των νησιών που θέλουν να έχουν ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα.
«Είναι εντελώς ηλεκτροκίνητο. Δεν λειτουργεί τίποτε με πετρέλαιο στο πλοίο. Μία από τις προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε, που έχει και το ηλεκτρικό αυτοκίνητο, είναι η απόσταση. Όσο μεγαλύτερες αποστάσεις καλύπτουμε, τόσο πιο εύχρηστη γίνεται η συγκεκριμένη τεχνολογία. Στην Ευρώπη, μπορεί να καλυφθεί το 80% των δρομολογίων φέρι μποτ, καθώς καλύπτουν απόσταση 22 ναυτικών μιλίων. Άρα μπορούν να γίνουν πολλά φέρι μποτ ηλεκτρικά» εξηγεί η Τρίνε Χάινεμαν, συντονίστρια του πρότζεκτ e-ferry.
Οι ανεμογεννήτριες στο νησί παράγουν το 130% του ηλεκτρισμού που χρειάζεται το Έρε. Μέρος του πλεονάσματος πηγαίνει στο Έλεν. Τα συμβατικά φέρι μποτ είναι σήμερα οι μεγαλύτεροι ρυπαντές στο νησί. Το Έλεν θα μειώσει κατά 2.000 τόνους τις εκπομπές CO2 κάθε χρόνο. Διαθέτει τέσσερις αθόρυβες μηχανές και 56 τόνους μπαταρίες ιόντων λιθίου, που μπορούν να παράγουν 4,3 MW:
«Αποταμιεύουμε διαρκώς μια ορισμένη ποσότητα ενέργειας στους χώρους με τις μπαταρίες. Εάν χάσουμε κάποιον από αυτούς τους χώρους ή πρέπει να τον κλείσουμε για κάποιον λόγο, υπάρχει πάντα αρκετή αποθηκευμένη ενέργεια στον άλλο χώρο για να επιστρέψουμε στο λιμάνι ή να προβούμε στη διαδικασία έκτακτης ανάγκης αν συμβεί κάτι αναπάντεχο κατά τη διάρκεια του δρομολογίου» τονίζει η Χάινεμαν.
Στον επάνω όροφο υπάρχουν όλες οι παροχές ενός συμβατικού φέρι μποτ. Δεν υπάρχει θόρυβος, μυρωδιά ή καπνός. Το πλήρωμα εξοικειώθηκε πολύ γρήγορα με αυτή τη νέα τεχνολογία: «Η πλοήγηση είναι η ίδια. Η μόνη διαφορά είναι ότι έχουμε δύο επιπλέον οθόνες για το σύστημα διαχείρισης της ενέργειας, ενώ σε ένα συμβατικό φέρι μποτ έχουμε μόνο το όργανο μέτρησης των καυσίμων. Οι ηλεκτρικοί κινητήρες είναι πιο ισχυροί, γιατί έχουμε αμέσως πλήρη περιστροφική δύναμη από κάτω. Αυτό είναι καλό. Μπορείς να το οδηγήσεις σαν να είναι ταχύπλοο» επισημαίνει ο Τόμας Λάρσεν, καπετάνιος του φέρι μποτ.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς λειτουργεί, ταξιδέψαμε στις ελβετικές λίμνες. Εδώ βρίσκεται η εταιρία αποθήκευσης ενέργειας, που επιλέχθηκε για να τροφοδοτήσει το φέρι μποτ.
Η εταιρία Leclanché κατασκευάζει μπαταρίες με αρκετές καινοτομίες ώστε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του πρότζεκτ, όσον αφορά την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα. Κεντρικό ρόλο παίζουν οι μπαταρίες ιόντων λιθίου που ηλεκτροδοτούν τα πλοία. Η εταιρία έχει ήδη 25 παραγγελίες για ηλεκτρικά πλοία, κάποια πολύ μεγαλύτερα από το Έλεν:
«Στην Ευρώπη, έχουμε την πρωτοκαθεδρία στην ηλεκτροδότηση θαλάσσιων σκαφών. Το πρότζεκτ E-ferry θα μας προσφέρει σημαντικά δεδομένα για τη λειτουργία και την ασφάλεια και θα μας βοηθήσει να θέσουμε τα πρότυπα όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο» αναφέρει ο Ανίλ Σριβαστάβα, διευθύνων σύμβουλος της Leclanché.
Βουλγαρία
Αυτό το παράδειγμα δείχνει πόσο γρήγορα αλλάζουν οι τρόποι μετακίνησης. Προτεραιότητα της Πράσινης Συμφωνίας είναι και η αλλαγή του τρόπου κατασκευής των κτιρίων. Θα δούμε το σπίτι του μέλλοντος, όπου έξυπνα παράθυρα έχουν μετατραπεί σε ηλιακούς συλλέκτες.
Εδώ στην Σόφια, ερευνητές και αρχιτέκτονες ένωσαν τις δυνάμεις τους για να φτιάξουν έξυπνα παράθυρα. Μέσα σε κάθε παράθυρο, υπάρχει μια συνεχής ροή 70 λίτρων αποσταγμένου νερού και 30 λίτρων αιθανοδιόλης, που χρησιμοποιείται ως αντιψυκτικό.
Κάθε διάφανο πάνελ λειτουργεί ουσιαστικά ως ένας ατομικός ηλιακός συλλέκτης. Με τη βοήθεια ηλιακών κυψελών, τα παράθυρα απορροφούν την ηλιακή ακτινοβολία και την μετατρέπουν σε θερμική ενέργεια για την εσωτερική θέρμανση του κτιρίου: «Το πλεονέκτημα της χρήσης υγρών αντί για αέρα στο εσωτερικό του τζαμιού είναι ότι το νερό είναι πιο πυκνό και απορροφά την υπέρυθρη ακτινοβολία σε ευρύτερη κλίμακα» αναφέρει η Μιλένα Νικολάεβα - Ντιμιτρόβα, φυσικός από την Ακαδημία Επιστημών της Βουλγαρίας.
Επιστήμονες στο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρότζεκτ indewag χρησιμοποιούν αυτό το πειραματικό περίπτερο για να τεστάρουν την αποτελεσματικότητα του συστήματος. Η θερμοκρασία και η υγρασία στο εσωτερικό καταγράφονται διαρκώς για να υπολογιστεί, αν μπορεί να παραχθεί ενέργεια και να χρησιμοποιηθεί μακροπρόθεσμα, κατά τη διάρκεια διαφορετικών κλιματικών συνθηκών:
«Μετρούμε τη θερμοκρασία εντός των κουφωμάτων. Τη μετρούμε κάθε είκοσι εκατοστά, ξεκινώντας από το πάτωμα και ανεβαίνοντας προς το παράθυρο. Με αυτόν τον τρόπο γνωρίζουμε πώς κατανέμεται η θέρμανση μέσα σε κάθε κούφωμα. Στο τέλος έχουμε αυτό που βάζουμε στο παράθυρο και αυτό που βγαίνει από αυτό» εξηγεί ο Κρασιμίρ Ζιβάτσκι, τεχνικός βοηθός στην Ακαδημία Επιστημών της Βουλγαρίας.
Η συγκεκριμένη τεχνολογία αναπτύχθηκε στη Μαδρίτη. Οι επιστήμονες θέλουν το νερό να ρέει μέσα σ' αυτό το έξυπνο σύστημα για να διασφαλίζεται η ενεργειακή απόδοση και για να μην λειτουργεί ως ένα απλό, διάφανο, μονωτικό υλικό. Με αυτόν τον τρόπο, το σύστημα θα μπορεί να μεγιστοποιήσει την ηλιακή θερμότητα κατά τη διάρκεια του χειμώνα και να μειώνει την υπερθέρμανση το καλοκαίρι:
«Εάν έξω κάνει πολύ κρύο, μπορούμε να σταματήσουμε τη ροή του νερού. Ο ήλιος ζεσταίνει τον χώρο του νερού ανάμεσα στα τζάμια και τα παράθυρα γίνονται πιο ζεστά. Εάν έξω κάνει ζέστη, ή αν μέσα στο κτίριο η θερμοκρασία είναι καλή, τότε μπορούμε να ανοίξουμε τη ροή του νερού για να διανείμουμε την ενέργεια σε άλλα μέρη του κτιρίου. Τα διάφανα τζάμια λειτουργούν ενεργητικά. Μοιάζουν με δέρμα που επιτρέπει σε όλο το κτίριο να ρυθμίσει από μόνο του τη θερμότητά του» τονίζει ο Χουάν Αντόνιο Χερνάντεζ Ράμος, καθηγητής υπολογιστών και αναλύσεων στο Πολυτεχνείο της Μαδρίτης.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτή η τεχνολογία θα βοηθήσει να σχεδιάσουν κτίρια που χρειάζονται σχεδόν μηδενική ενέργεια. Είναι έτοιμη, μάλιστα να μπει σε βιομηχανική παραγωγή. Η Ε.Ε.στοχεύει να αυξήσει την ενεργειακή απόδοση των νέων κτιρίων που κατασκευάζονται: «Η ιδέα είναι να έχουμε κτίρια που μειώνουν όσο μπορούν τις ενεργειακές τους ανάγκες και παράγουν ταυτόχρονα θερμική ενέργεια. Αυτή είναι η λύση για να βελτιώσουμε και να αυξήσουμε το καθαρό ποσό ενέργειας που χρειάζεται το κάθε κτίριο» επισημαίνει η Μπελέν Μορένο Σανταμαρία, αρχιτέκτονας στο Πολυτεχνείο της Μαδρίτης.
Αυτές είναι μόλις δύο από τις χιλιάδες πρωτοβουλίες σε όλη την Ευρώπη που κινούνται προς σε έναν κοινό στόχο: καλύτερη ποιότητα ζωής και κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050.