Ρεπορτάζ του euronews στη νότια Γαλλία στις εγκαταστάσεις που στεγάζουν την πολυπληθή και πολυεθνική επιστημονική ομάδα του προγράμματος ITER
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑυτές είναι οι εγκαταστάσεις στις οποίες επιστήμονες από όλο τον κόσμο θα συναρμολογήσουν τον ισχυρότερο αντιδραστήρα σύντηξης υδρογόνου με σκοπό την παραγωγή, σχεδόν, ανεξάντλητης ενέργειας.
Απλώνονται σε μια έκταση 3.800 στρεμμάτων κοντά στην Εξ-αν-Προβάνς, στη νότια Γαλλία. Στόχος του επιστημονικού προγράμματος ITER είναι να αναπαραχθούν οι συνθήκες σύντηξης του υδρογόνου που πραγματοποιείται με φυσικό τρόπο στην καρδιά του ήλιου ώστε τελικά να προκύψει μια νέα πηγή ενέργειας χωρίς ρύπους.
Η σύντηξη αυτή θα επιτευχθεί με τη θέρμανση σε θερμοκρασία της τάξης των 150.000.000 βαθμών Κελσίου ενός μείγματος δύο ισοτόπων του υδρογόνου, του δευτέριου και του τρίτιου, που θα έχουν λάβει τη μορφή πλάσματος.
Επιστήμονες από περισσότερες από 30 χώρες - από τα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συμμετέχουν καλύπτοντας το 45% της χρηματοδότησης, και την Ινδία, τη Νότια Κορέα, την Κίνα, τη Ρωσία, καθώς και τις Ηνωμένες Πολιτείες που καλύπτουν το 9%, φιλοδοξούν να δώσουν μια απάντηση που θα αλλάξει τα δεδομένα στην ενέργεια και την προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Σε αυτή τη φάση όλα είναι έτοιμα για τη συναρμολόγηση του γιγάντιου αντιδραστήρα καθώς όλα τα απαραίτητα εξαρτήματα έχουν μεταφερθεί στη Γαλλία.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν είναι αισιόδοξος: «Στην αρχή τα εμπόδια μοιάζουν πάντα μεγαλύτερα από ό,τι η επιθυμία για δημιουργία και πρόοδο. Το ITER συνδυάζει το πνεύμα της ανακάλυψης και των μεγάλων φιλοδοξιών».
Οι επιστήμονες που εργάστηκαν στον συντονισμό του προγράμματος υπογραμμίζουν τα σημαντικά οφέλη: στις εγκαταστάσεις ο κίνδυνος πυρηνικού ατυχήματος είναι πολύ μικρός ενώ εφόσον υπάρξει επιτυχής ολοκλήρωση δεν θα παράγει κατάλοιπα με μακρά διάρκεια ζωής όπως συμβαίνει για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας.
Ο φυσικός Άκο Μάας εξηγεί: «Το καύσιμο δεν είναι ραδιενεργό, τα κατάλοιπα δεν είναι ραδιενεργά αλλά καθώς πρόκειται για διαδικασία πυρηνικής σύντηξης ο αντιδραστήρας γίνεται ραδιενεργός. Η όλη διαδικασία ωστόσο μπορεί να ελεγχθεί διότι τα επίπεδα ραδιενέργειας είναι χαμηλά ή μεσαία»
Το φιλόδοξο πρόγραμμα έχει και επικριτές. Επιστήμονες και περιβαλλοντικές οργανώσεις υποστηρίζουν πως τεράστια ποσά δαπανώνται χωρίς να πρόκειται να δοθεί άμεσα λύση στο κατεπείγον παγκόσμιο ενεργειακό πρόβλημα. Οι υποστηρικτές του, το βλέπουν ως ευκαιρία για την παραγωγή ανεξάντλητης ενέργειας.
Ο Μπερνάρ Μπιγκό, διευθύνων σύμβουλος της Iter λέει πως «οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν τα όριά τους: από τη μία οι διαλείψεις και από την άλλη ο τρόπος συλλογής τους που χαρακτηρίζεται από απώλειες. Όση πρόοδος κι αν γίνει στην αποθήκευση και την εξοικονόμιση ενέργειας, με έναν πληθυσμό που πλησιάζει τα 10 δισεκατομμύρια, έχουμε ανάγκη από ένα κατάλληλα προσαρμοσμένο συμπλήρωμα.
Ο δημοσιογράφος του euronews Γκιγιόμ Πετί μεταδίδει: «Παραγωγή ενέργειας εν αφθονία και χωρίς ρύπους... ένα προτζεκτ που πολλοί ονειρεύτηκαν αλλά που άργησε σημαντικά. Την ώρα που για πολλές κυβερνήσεις η μείωση της πυρηνικής ενέργειας αποτελεί προτεραιότητα, οι εγκαταστάσεις που βλέπετε ίσως να μην μπορέσουν να παράξουν ενέργεια για εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά τουλάχιστον μέχρι το 2040».