Σε πολλές χώρες απαιτείται διεύθυνση μόνιμης κατοικίας για συμμετοχή στις κάλπες
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΧιλιάδες Ευρωπαίοι πολίτες δεν θα μπορέσουν να ψηφίσουν στις επόμενες εκλογές, ακόμη και αν το ήθελαν: οι άστεγοι.
Σύμφωνα με τη Feantsa, ένα δίκτυο ενώσεων στον τομέα αυτό, σχεδόν 900.000 άνθρωποι στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζουν στους δρόμους, σε δομές έκτακτης ανάγκης ή σε προσωρινά καταλύματα.
Αν και είναι περίπλοκο να υπολογιστεί το ακριβές ποσοστό, είναι βέβαιο ότι πολλοί από αυτούς είναι πολίτες μιας από τις χώρες της ΕΕ, όχι απαραίτητα της χώρας όπου βρίσκονται. Αν και θεωρητικά δικαιούνται να ψηφίσουν, συχνά αδυνατούν να προσέλθουν με φυσική παρουσία στις κάλπες.
Σε αρκετές χώρες, όπως η Ιταλία, υπάρχει στην πραγματικότητα ένα σημαντικό διοικητικό εμπόδιο: για να ψηφίσει κάποιος πρέπει να έχει κατοικία. Και αυτοί οι άνθρωποι πολύ συχνά δεν έχουν.
Ακόμη και σε άλλα κράτη, όπως το Βέλγιο, χρειάζονται μια μόνιμη διεύθυνση όπου μπορούν να εγγραφούν, εξηγεί στο Euronews η María José Aldanas της Feantsa, η οποία διεξήγαγε έρευνα για το δικαίωμα ψήφου των ατόμων που αντιμετωπίζουν στεγαστικά προβλήματα σε χώρες της ΕΕ. "Ζώντας σε προσωρινά καταλύματα, σε καταφύγια ή στους δρόμους, είναι δύσκολο να εγγραφούν σε μόνιμη διεύθυνση".
"Αυτοί οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα ψήφου, αλλά στην πραγματικότητα δεν το ασκούν", λέει ο Manuel Lambert, από την ένωση Ligue des droits humains, η οποία έχει επίσης δεσμευτεί να εγγυηθεί τα δικαιώματα άλλων ευάλωτων ομάδων, όπως οι φυλακισμένοι ή τα άτομα με ψυχικά προβλήματα. "Η αρχή της ισότητας ότι ο καθένας έχει μία ψήφο δεν αρκεί σε αυτές τις περιπτώσεις. Χρειάζονται συγκεκριμένες πολιτικές για την άρση των φραγμών".
Υπό αυτή την έννοια, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε να επανεξεταστεί η απόδειξη της κατοικίας ως προϋπόθεση για την άσκηση του δικαιώματος ψήφου. Όπως αναφέρει η Feantsa, δύο οδηγίες συζητούνται επί του παρόντος για το θέμα, αλλά είναι πολύ αργά για αυτές τις εκλογές.
Μια ένωση για τους άστεγους στις Βρυξέλλες
Πολλοί άνθρωποι, επομένως, θα αποκλειστούν από την κάλπη. Και δεν πρόκειται μόνο για ανθρώπους που κοιμούνται σε εξωτερικούς χώρους ή σε σταθμούς του μετρό, αλλά και για άτομα σε περίπλοκες στεγαστικές καταστάσεις.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Laurent d'Ursel, γραμματέας του συνδικάτου "Immense", αμφισβητεί τον όρο "άστεγος". Το Immense είναι ένα ακρωνύμιο, το οποίο μεταφρασμένο από τα γαλλικά σημαίνει: "Άτομα βυθισμένα σε τεράστια υλικά σκατά, αλλά όχι χωρίς ανάγκες".
Ο D'Ursel αναφέρεται στα μέλη του συνδικάτου του ως "sans chez-soi", κυριολεκτικά, χωρίς "δικό τους μέρος". Άνθρωποι που συναντιούνται με την ιδέα να δώσουν ο ένας στον άλλον ένα χέρι βοηθείας, όχι μόνο για να ικανοποιήσουν τις βασικές τους ανάγκες, αλλά και για να συμμετάσχουν σε ψυχαγωγικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. "Απόψε θα κοιμηθούν σε μια εγκατάσταση κοινωνικών υπηρεσιών, σε έναν φίλο, σε μια κατάληψη ή σε ένα ξενοδοχείο", λέει στο Euronews.
Κάθε Δευτέρα πρωί γίνεται επιχειρησιακή συνάντηση με τα ραντεβού της εβδομάδας: παρεμβάσεις υποστήριξης, εκδηλώσεις, μαθήματα γλώσσας και χορού, ακόμη και εκδρομές το Σαββατοκύριακο. Πραγματοποιείται σε μια εγκατάσταση κοντά στον Νότιο Σταθμό των Βρυξελλών, ένα μέρος δημοφιλές στους άστεγους, οι οποίοι μπορούν να κάνουν ντους και να πλύνουν τα ρούχα τους εδώ με το συμβολικό κόστος του ενός ευρώ.
Το θέμα της ψηφοφορίας, το οποίο δεν είχε απασχολήσει ποτέ στο παρελθόν, μπαίνει στην ημερήσια διάταξη. Οι περισσότεροι από τους παρόντες είναι Ευρωπαίοι πολίτες, αλλά δεν έχουν όλοι τη δυνατότητα να ψηφίσουν. Όπως η Joëlle, μια μεσήλικη κυρία με παρελθόν στη Μέση Ανατολή και μια μάλλον επισφαλή σημερινή ζωή.
"Δεν έχω διεύθυνση, γιατί έχασα τη στέγη μου και δεν έχω πια ούτε ταυτότητα, γιατί μου έκλεψαν τα έγγραφα. Είμαι Βελγίδα, αλλά δεν υπάρχω ως πολίτης της χώρας μου. Και αν δεν υπάρχεις διοικητικά, δεν μπορείς να ψηφίσεις".
Κατ' αρχήν, στο Βέλγιο θα αρκούσε η απόκτηση μιας διεύθυνσης αναφοράς, η οποία θα μπορούσε να είναι ακόμη και προσωρινή κατοικία, για να εγγραφεί κανείς σε έναν δήμο και να λαμβάνει επίσημες ανακοινώσεις.
Αλλά η διαδικασία είναι συχνά μακρά και περίπλοκη, και όσοι αλλάζουν τη διαμονή τους, συνήθως παρά τη θέλησή τους, πρέπει να ξεκινήσουν από την αρχή.
"Δεν μπορώ να επιστρέψω στην επίσημη διοικητική μου διεύθυνση, γιατί δεν με αφήνουν πια να μπω στο κτίριο: ήταν ένας οίκος ευγηρίας, από τον οποίο με πέταξε έξω η αστυνομία", λέει ο Roberto Marzipani. Είναι Γερμανός πολίτης που μιλάει καλύτερα αγγλικά από γαλλικά, με παρελθόν ως φωτογράφος, όπως αποδεικνύεται από μερικές καλά τραβηγμένες φωτογραφίες κατά τη διάρκεια της συνέντευξης. Δεν έχει χάσει το ταλέντο του και όταν συναντά ανθρώπους που βρίσκονται σε επικίνδυνα σημεία, τους φωτογραφίζει για να αναφέρει την κατάσταση.
Άλλα μέλη όπως η Toni ή η Jolie μπορούν να πάνε στις κάλπες. Ο Toni είναι γιος Βέλγου και Πορτογαλίδας και θα ήθελε να μπορεί να ψηφίζει από εδώ υποψηφίους από την Πορτογαλία. Η Jolie επισημαίνει, στα φλαμανδικά, πόσο περίπλοκο είναι να ενδιαφερθούν για τις εκλογές άνθρωποι σαν κι αυτούς.
Η ψήφος είναι το μικρότερο από τα προβλήματα;
Η ψήφος δύσκολα συγκαταλέγεται στα ενδιαφέροντα των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν στεγαστικές δυσκολίες. Συχνά επειδή δεν λαμβάνουν τις σωστές πληροφορίες σχετικά με τις ημερομηνίες ψηφοφορίας ή την απαραίτητη εγγραφή.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΊσως όμως και λόγω της διάχυτης αίσθησης απομάκρυνσης που αισθάνονται μεταξύ του εκλογικού ανταγωνισμού και της πραγματικής ζωής: σύμφωνα με τους ειδικούς, οι προτεραιότητες είναι άλλες, και όταν κάποιος πρέπει να σκεφτεί τι θα φάει ή πού θα κοιμηθεί, γίνεται δύσκολο να ενδιαφερθεί για το ποιον θα ψηφίσει.
"Το αποτέλεσμα των εκλογών, ο αντίκτυπος του αποτελέσματος της ψήφου τους στην προσωπική τους κατάσταση, είναι απείρως μακρινός. Και όταν ζεις σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, σε κατάσταση επιβίωσης, αυτό σίγουρα δεν αποτελεί προτεραιότητα", υποθέτει ο Laurent d'Ursel, επίσης υποψήφιος στο Βέλγιο, αλλά στις εθνικές εκλογές με τη λίστα Ecolo.
Οποιαδήποτε εξέταση του θέματος, λέει, εναπόκειται, ωστόσο, στους ενδιαφερόμενους. Οι οποίοι, τουλάχιστον στο σωματείο "Immense", δεν φαίνονται διατεθειμένοι να παραιτηθούν από το δικαίωμά τους, ούτε να απομακρυνθούν από την πολιτική.
Υπάρχουν εκείνοι που ασκούν σφοδρή κριτική στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χωρίς να την κατονομάζουν, εκείνοι που θα ήθελαν να καταπολεμήσουν την αδικία και τη φτώχεια στην πατρίδα τους, εκείνοι που ακόμη και σε μια δύσκολη περίοδο της ζωής τους λάμπουν από αίσθηση του πολίτη: "Αν δεν ψηφίζεις, τότε δεν μπορείς να παραπονιέσαι ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν.