Τι είναι ισχυρότερο για την Ρωσία: η επιθυμία να κερδίσει χρήματα από το ακριβό πετρέλαιο και να αποσπάσει την προσοχή του κόσμου από την Ουκρανία ή ο φόβος να χάσει τους δεσμούς και τα συμβόλαια που έχουν δημιουργηθεί με τα χρόνια στην περιοχή;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι το Κρεμλίνο δεν βλέπει καμία ανάγκη για ρωσική διαμεσολάβηση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ, επειδή απλώς δεν υπάρχουν προϋποθέσεις για αποκλιμάκωση.
Οι αντιμαχόμενες δυνάμεις, που χωρίζονται από περισσότερα από 2.000 χιλιόμετρα, συνεχίζουν να ανταλλάσσουν πλήγματα, με το Ιράν να έχει ήδη χάσει σημαντικούς στρατιωτικούς ηγέτες και να έχει υποστεί ζημιές στις στρατιωτικές του εγκαταστάσεις και στις πυρηνικές του υποδομές. Ο Ντόναλντ Τραμπ απαιτεί"άνευ όρων παράδοση" από την Τεχεράνη, ένα τελεσίγραφο που απορρίπτει ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Την ίδια στιγμή, Ισραηλινοί αξιωματούχοι πιέζουν την Ουάσινγκτον να εμπλακεί στη σύγκρουση: χωρίς την αντιπυραυλική βόμβα GBU-57A/B, το υπόγειο εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου του Fordow δεν μπορεί να καταστραφεί.
Οι ΗΠΑ, που διαθέτουν δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες στην περιοχή, αποσύρουν αεροπλανοφόρα, δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη, αεροπλάνα ανεφοδιασμού και αρκετά στρατηγικά βομβαρδιστικά στη Μέση Ανατολή. Ο ιρανικός στρατός σχεδιάζει επιθέσεις σε αμερικανικές βάσεις ως αντίποινα αν τα αμερικανικά στρατεύματα συμμετάσχουν σε πλήγματα του IDF εναντίον της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Πώς συμπεριφέρεται η Ρωσία, ένας από τους ισχυρότερους εταίρους της Τεχεράνης, σε αυτή την κατάσταση;
Στο φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι το Ιράν δεν έχει ζητήσει βοήθεια από την έναρξη της αεροπορικής εκστρατείας του Ισραήλ. Ο Ρώσος πρόεδρος πρόσθεσε ότι η συνθήκη συνολικής εταιρικής σχέσης μεταξύ Μόσχας και Τεχεράνης δεν έχει κανένα άρθρο που να σχετίζεται με τον στρατιωτικό τομέα, κάτι που είναι ειρωνικό, βέβαια, αν αναλογιστεί κανείς την πώληση στη Ρωσία ενός franchise για την παραγωγή των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Shahed-136 (στη νέα του υπόσταση, το Geranium-2).
Παρ' όλα αυτά, δεν γίνεται λόγος για οποιαδήποτε βοήθεια σε θέματα αεράμυνας, αμοιβαίας άμυνας ή "συλλογικής ασφάλειας" (θυμηθείτε το CSTO) - αυτό είναι πάρα πολύ "ΝΑΤΟ" γενικά, και η Ρωσία, η Κίνα κ.λπ. συνήθως συνάπτουν μόνο ad hoc συμμαχίες.
Σε συνέντευξή του στο Euronews, το διακύβευμα για το Κρεμλίνο ανέλυσε ο Νικίτα Σμάγκιν, ανατολιστής και συγγραφέας του βιβλίου "Όλο το Ιράν. Τα παράδοξα της ζωής σε μια απολυταρχία υπό κυρώσεις". Σύμφωνα με τον ίδιο, η ρωσική πλευρά έχει τονίσει στο παρελθόν ότι δεν βρίσκεται σε στρατιωτική συμμαχία με το Ιράν και δεν είναι υποχρεωμένη να του παρέχει στρατιωτική βοήθεια.
"Είναι λογικό να περιμένουμε ότι η Ρωσία δεν θα παρέμβει σε ό,τι συμβαίνει, διότι δεν θέλει να διακινδυνεύσει για χάρη του Ιράν την επιδείνωση της κατάστασης με το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες", αναφέρει ο ειδικός.
Ο Smagin σημειώνει ότι το γεγονός ότι η Τεχεράνη δεν έχει ζητήσει ακόμη από τη Μόσχα στρατιωτική επέμβαση δεν αποτελεί έκπληξη."Η Ισλαμική Δημοκρατία χτίστηκε από την αρχή πάνω στις ιδέες της κυριαρχίας", λέει, προσθέτοντας ότι μία από τις κινητήριες ιδέες πίσω από την αναδιάρθρωση του ιρανικού κράτους ήταν να μπει ένα τέλος στην ανάμειξη των ξένων παικτών, κυρίως των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρετανίας, στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράν.
"Υπό αυτή την έννοια, το Ιράν δεν στράφηκε ποτέ στη Ρωσία για βοήθεια και δεν στρέφεται στη Ρωσία τώρα επειδή φοβάται ότι θα χάσει κάποια κυριαρχία, ότι θα παραχωρήσει μέρος της κυριαρχίας του στη Ρωσία, όπως συνέβη με τον Μπασάρ αλ Άσαντ", λέει ο Σμάγκιν.
Αλλά η κατάσταση θα μπορούσε να αλλάξει.
"Αν μη τι άλλο, επειδή ο Πούτιν επέστησε την προσοχή στο γεγονός ότι δεν θέλει καν να σκέφτεται τη δολοφονία, την καταστροφή του Χαμενεΐ, είναι προφανές ότι αυτά τα θέματα τον ενοχλούν κάπως", εξηγεί ο ειδικός.
"Η μοίρα των αυταρχικών ηγετών πληγώνει τη Ρωσία".
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε σε συνέντευξή του στο αμερικανικό τηλεοπτικό κανάλι ABC News ότι δεν αποκλείει το ενδεχόμενο απομάκρυνσης του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, υποστηρίζοντας ότι αυτό δεν θα οδηγούσε σε κλιμάκωση αλλάθα έθετε "τέλος" στις συνεχιζόμενες εχθροπραξίες.
Σύμφωνα με τον Ντόναλντ Τραμπ, οι ΗΠΑ γνωρίζουν"ακριβώς" πού"κρύβεται" ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Πρόσθεσε ότι ο Ιρανός ηγέτης είναι"εύκολος στόχος, αλλά δεν θα τον σκοτώσουν, τουλάχιστον όχι ακόμη".
Την Πέμπτη, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ θα αποφασίσει αν θα χτυπήσει ή όχι το Ιράν"εντός δύο εβδομάδων".
Αν το καθεστώς της Ισλαμικής Δημοκρατίας πέσει ή αν φτάσει στην φυσική καταστροφή του Αγιατολάχ, πώς θα αντιδράσει σε αυτό το Κρεμλίνο; Τι θα σήμαινε αυτό για τις ρωσικές αρχές;
"Σε γενικές γραμμές, βλέπουμε ότι οι θάνατοι σε επαναστατικές διαδικασίες, η καταστροφή των επικεφαλής αυταρχικών κρατών γενικά πλήττει τη ρωσική πλευρά. Θυμόμαστε πώς αντέδρασε ο Πούτιν στη δολοφονία του Καντάφι", σημειώνει ο Νικίτα Σμάγκιν. - Οι αντάρτες [δρούσαν] κυρίως εκεί, αλλά όχι χωρίς τη βοήθεια ξένων δυνάμεων: οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες και τα Εμιράτα ήταν παρόντα. Παρ' όλα αυτά, όμως, όλα αυτά έμοιαζαν με ένα σοβαρό "ξύπνημα" για τον Πούτιν. Και, προφανώς, αυτός ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους άρχισε να αλλάζει τη θέση του στη διεθνή σκηνή.
Σύμφωνα με τον αναλυτή, εάν η Ισλαμική Δημοκρατία καταρρεύσει, ο Αλί Χαμενεΐ μπορεί κάλλιστα να λάβει άσυλο στη Ρωσία."Αυτή είναι ήδη μια καθιερωμένη πρακτική. Νομίζω ότι δεν είναι ότι αποκλείεται. Αλλά αν ο Χαμενεΐ εξαλειφθεί, αυτό δεν θα προκαλέσει καμία χαρά στο Κρεμλίνο. Πιστεύουν ότι η δολοφονία ηγετών είναι μια κόκκινη γραμμή, πέρα από την οποία στην πραγματικότητα το Ισραήλ έχει ήδη περάσει. Έχει ήδη εξοντώσει ηγέτες της Χεζμπολάχ, για παράδειγμα", λέει.
"Θα είναι πιο εύκολο να καταρτιστεί ο προϋπολογισμός".
Η νέα κρίση στη Μέση Ανατολή μπορεί να πλήξει την επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή, αλλά η ξαφνική κλιμάκωση έφερε στο Κρεμλίνο κάποια καλά νέα. Στη σύνοδο κορυφής της G7 στον Καναδά, για παράδειγμα, αποφασίστηκε να μη μειωθεί το κατώτατο όριο τιμών για το ρωσικό πετρέλαιο, ώστε να μην αποσταθεροποιηθεί περαιτέρω η αγορά.
Από τα τέλη του 2022, ένας από τους μοχλούς πίεσης προς τη Μόσχα ήταν η θέσπιση ανώτατων ορίων τιμών για το ρωσικό πετρέλαιο στα 60 δολάρια ανά βαρέλι. Τρία χρόνια μετά την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ΕΕ πρότεινε τη μείωση του ανώτατου ορίου τιμών στα 45 δολάρια ανά βαρέλι, αλλά προς το παρόν θα πρέπει να περιμένει.
"Αν θεωρήσουμε την αποσύνθεση στο Ιράν στο σύνολό της, ή μάλλον την αλλαγή καθεστώτος, διότι η αποσύνθεση [της χώρας] είναι ήδη ένα συνοδευτικό φαινόμενο, τότε, φυσικά, απειλεί μακροπρόθεσμα τα συμφέροντα της Ρωσίας", λέει ο Νικίτα Σμάγκιν.
"Το Κρεμλίνο, φυσικά, αναμένει να επωφεληθεί από αυτό βραχυπρόθεσμα: οι τιμές του πετρελαίου θα αυξηθούν πολύ σοβαρά. Όσο χειροτερεύει η κατάσταση, τόσο υψηλότερες θα είναι οι τιμές και τόσο πιο εύκολο θα είναι να καταρτιστεί ο [ρωσικός] προϋπολογισμός - φέτος, από ό,τι φαίνεται, μπορεί να υπάρξουν προβλήματα με αυτόν", εξηγεί ο αναλυτής.
Σύμφωνα με τον Σμάγκιν, η Ρωσία θα επωφεληθεί τη δεδομένη στιγμή, αλλά μακροπρόθεσμα, η αλλαγή καθεστώτος και"η μετατροπή του Ιράν σε κάποιο μόνιμο σημείο αστάθειας απειλεί, φυσικά, τη στρατηγική της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή, επειδή έχει επενδυθεί μεγάλη προσπάθεια στο Ιράν".
"Το Ιράν υπήρξε αξιόπιστος εταίρος του Κρεμλίνου σε πολλά μέτωπα", λέει. - "Πολλά έργα, και μάλιστα στρατηγικής σημασίας, σχεδιάστηκαν να διεξαχθούν μέσω του Ιράν, για παράδειγμα, το έργο [του διαδρόμου μεταφορών] Βορρά-Νότου, ένας πιθανός κόμβος φυσικού αερίου. Όλα αυτά, βέβαια, είναι για το μέλλον, αλλά παρ' όλα αυτά, σε περίπτωση [κατάρρευσης του καθεστώτος] δεν θα υπάρχει δυνατότητα υλοποίησής τους. Μακροπρόθεσμα, θα είναι μια απώλεια και μια οπισθοδρόμηση για τη ρωσική πλευρά".
"Το αποκορύφωμα της στρατιωτικής συνεργασίας της Ρωσίας με το Ιράν έχει περάσει προ πολλού"
Σε περισσότερα από τρία χρόνια πολέμου πλήρους κλίμακας, η Ρωσία κατάφερε να "εντοπίσει" την παραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών ιρανικής σχεδίασης.
Σύμφωνα με τον Νικίτα Σμάγκιν, η σημασία του Ιράν ως προμηθευτή των μη επανδρωμένων αεροσκαφών Shahed-136 ανήκει στο παρελθόν. Το αποκορύφωμα της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών ήρθε το 2022. Όπως σημειώνει ο εμπειρογνώμονας, στις αρχές του περασμένου έτους, έως και το 90% των εξαρτημάτων δεν ήταν ιρανικά."Μόνο οι κινητήρες προμηθεύονταν από το Ιράν. Όλα τα υπόλοιπα κατασκευάστηκαν από τις ρωσικές δυνάμεις", προσθέτει.
"Ακόμη και αν η τοπικοποίηση δεν είναι 100% τώρα, είναι πολύ κοντά σε αυτό. Νομίζω ότι η Ρωσία θα βρει τρόπους να το αντικαταστήσει, για να μην αναφέρω ότι τα Σαχέντ δεν παίζουν τόσο μεγάλο ρόλο όσο παλιά. Παρόλα αυτά, υπάρχει ένα τεράστιο ποσό εσωτερικής ανάπτυξης. Η Ρωσία έχει επενδύσει σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου", εξηγεί ο Smagin.
"Επιπλέον: ακόμη και αν μιλάμε ειδικά για το Σαχέντ, δεν είναι καν έντονα ιρανικό πλέον. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Geran-1 και Geran-2 έχουν επανασχεδιαστεί σε μεγάλο βαθμό, επειδή η ιρανική έκδοση δεν ήταν τόσο αποτελεσματική όσο πολλοί περίμεναν", σημειώνει.
Σε συνέντευξή του στην Kommersant, ο Ruslan Pukhov, διευθυντής του Κέντρου Ανάλυσης Στρατηγικών και Τεχνολογιών, περιγράφει τα χαρακτηριστικά πτήσης των Shahed ως"πρωτόγονα" και"που τους επιτρέπουν να καταρρίπτονται μαζικά ακόμη και με αντιαεροπορικά πολυβόλα των 7,62 χιλιοστών". Γράφει επίσης για τον κινητήρα του"μοτοποδηλάτου" που"ειδοποιεί ολόκληρη τη γειτονιά για την άφιξη του μη επανδρωμένου αεροσκάφους".
"Στο Ισραήλ, ο ρόλος της Ρωσίας ως διαμεσολαβητή αντιμετωπίζεται χωρίς εμφανή αντιπάθεια"
Όπως γράφει η Hannah Notte, πολιτικός επιστήμονας και ανώτερη ελεύθερη υπάλληλος στο Κέντρο Μελετών Μη Διάδοσης James Martin, γράφει. Η Ρωσία είχε πάντα περιορισμούς ως προς το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει στην υποστήριξη του Ιράν.
Σε μια στήλη της εφημερίδας The Atlantico, η αναλύτρια γράφει:"Η εμμονική αντιδυτική ατζέντα του Κρεμλίνου έχει αυξήσει το προφίλ της Ισλαμικής Δημοκρατίας ως εταίρου, αλλά ο Πούτιν έχει άλλα συμφέροντα στην περιοχή -όπως μια μακροχρόνια, αν και περίπλοκη, σχέση με το Ισραήλ και την ανάγκη συντονισμού των τιμών του πετρελαίου με τον ΟΠΕΚ- οπότε έχει υπόψη του τις κόκκινες γραμμές του Ισραήλ και των κρατών του Κόλπου όταν πρόκειται για αμυντική συνεργασία με την Τεχεράνη.
Ο Νικίτα Σμάγκιν πιστεύει ότι στην τρέχουσα σύγκρουση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ, η Ρωσία δεν είναι πλέον ένας"απαραίτητος" μεσολαβητής.
"Όταν γίνονταν οι πυρηνικές διαπραγματεύσεις, όταν ο Τραμπ προσπαθούσε να υπογράψει μια πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, εδώ η Ρωσία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως απαραίτητος μεσολαβητής", λέει. - Ήταν στην πραγματικότητα το μόνο μέρος που είχε την τεχνική δυνατότητα και ήταν έτοιμο να εξάγει πλεονάζον ουράνιο από το Ιράν - προ-όπλων ποιότητας ή εμπλουτισμένο πέρα από το απαιτούμενο ελάχιστο ποσοστό. Τώρα, προφανώς, το θέμα αυτό είναι εκτός ημερήσιας διάταξης".
Την ίδια στιγμή, παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Ρωσίας, η οποία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που δέχθηκε επίσημα αντιπροσωπεία της Χαμάς μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, έχουν επιδεινωθεί, σύμφωνα με τον Νικίτα Σμάγκιν, το Τελ Αβίβ και η Ιερουσαλήμ βλέπουν τον ρόλο της Ρωσίας ως διαμεσολαβητή"χωρίς καμία προφανή αντιπάθεια".
Όπως σημειώνει ο εμπειρογνώμονας, ακόμη και μετά το 2022 και την έναρξη των κυμάτων μετανάστευσης αντιπολεμικών Ρώσων στο εξωτερικό,"ένα μεγάλο στρώμα παραγόντων αντιρωσικής επιρροής έχει εμφανιστεί στο εβραϊκό κράτος,δηλαδή άνθρωποι που μετακινήθηκαν από τη Ρωσία και έχουν πολύ αρνητική στάση απέναντι στις ρωσικές αρχές και αποτελούν προφανώς τη ραχοκοκαλιά των αντιρωσικών αισθημάτων στο Ισραήλ".
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι νέοι έποικοι, "φυσικά, δεν θα υποστηρίξουν την επιλογή" με τη μεσολάβηση της Μόσχας. Αλλά συνολικά, σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα,"αν μιλάμε για την ισραηλινή ηγεσία, δεν βλέπει τη Ρωσία ως κάτι αδύνατο. Το Κατάρ, νομίζω, δεν είναι περισσότερο υποστηρικτής του Ισραήλ από ό,τι η Ρωσία".
"Στην περίπτωση κάποιων διαπραγματεύσεων μεγάλης κλίμακας μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν ή των ΗΠΑ και του Ιράν, μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι του ενός διαμεσολαβητές. Όπως συνέβη με πολλούς τρόπους με τις πρόσφατες διαπραγματεύσεις για την πυρηνική συμφωνία που τελικά δεν υπογράφηκε. Υπήρχε το Ομάν από τη μία πλευρά. Από την άλλη πλευρά, υπήρχαν γύροι και στην Ευρώπη. Επομένως, είναι πιθανό να υπάρξουν περισσότεροι του ενός συμμετέχοντες", συνόψισε ο εμπειρογνώμονας.