Ο Έντγκαρς Ρινκέβιτς προειδοποιεί ότι η αποχώρηση θα έστελνε «αντικρουόμενο μήνυμα» σε συμμάχους και πολίτες
Ο πρόεδρος της Λετονίας, Έντγκαρς Ρινκέβιτς, ανακοίνωσε ότι επιστρέφει στη Βουλή τον νόμο που προβλέπει την αποχώρηση της χώρας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, προκειμένου να εξεταστεί εκ νέου, όπως μετέδωσε η δημόσια ραδιοτηλεόραση LSM τη Δευτέρα.
Η Βουλή (Saeima) είχε ψηφίσει στις 31 Οκτωβρίου υπέρ της αποχώρησης από τη διεθνή συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η οποία στοχεύει στην καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας. Συνολικά, 56 βουλευτές ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης, 32 κατά και 2 απείχαν, υποστηρίζοντας ότι η Σύμβαση «προωθεί τον ριζοσπαστικό φεμινισμό και την ιδεολογία του φύλου».
Ο Ρινκέβιτς τόνισε πως η απόφαση αυτή θα έστελνε “αντικρουόμενο μήνυμα” τόσο στην λετονική κοινωνία όσο και στους διεθνείς συμμάχους της χώρας:
«Η κύρωση και η καταγγελία της Σύμβασης μέσα σε μία μόνο κοινοβουλευτική θητεία στέλνει ένα αντιφατικό μήνυμα για τη διάθεση της Λετονίας να τηρεί με καλή πίστη τις διεθνείς υποχρεώσεις της», ανέφερε σε επιστολή του.
Ο ίδιος σημείωσε επίσης ότι η Λετονία θα ήταν το πρώτο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα αποχωρούσε από διεθνή συνθήκη ανθρωπίνων δικαιωμάτων — κάτι που, όπως είπε, θα έπρεπε να αξιολογηθεί ως προς τη συμβατότητά του με την αρχή της “πιστής συνεργασίας” που κατοχυρώνεται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Ρινκέβιτς πρότεινε να εξεταστεί το ζήτημα από το επόμενο κοινοβούλιο, καθώς στη Λετονία πρόκειται να διεξαχθούν γενικές εκλογές το αργότερο έως τις 3 Οκτωβρίου 2026. Βάσει του Συντάγματος, ο πρόεδρος έχει το δικαίωμα να ζητήσει επανεξέταση ενός νόμου, όχι όμως και να τον ακυρώσει μονομερώς.
Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, που έχει υπογραφεί από 45 χώρες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, στοχεύει στην πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής κακοποίησης.
Ωστόσο, υπερσυντηρητικές οργανώσεις και πολιτικά κόμματα σε διάφορες χώρες της Ευρώπης την έχουν επικρίνει, υποστηρίζοντας ότι «προωθεί την ιδεολογία του φύλου», ενθαρρύνει τη σεξουαλική πειραματικότητα και βλάπτει τα παιδιά.
Στη Λετονία, η πρωθυπουργός Έβικα Σιλίνια, επικεφαλής του κεντροδεξιού κόμματος Ενότητα, έχει επικρίνει τις προσπάθειες αποχώρησης από τη συνθήκη, υπενθυμίζοντας ότι η κυβέρνησή της είχε δεσμευτεί το 2023 να την επικυρώσει.
«Όσες γυναίκες είχαν το θάρρος να ζητήσουν βοήθεια βλέπουν τώρα τις εμπειρίες τους να γίνονται αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης. Είναι σκληρό», έγραψε η Σιλίνια στην πλατφόρμα X τον Οκτώβριο.
Την ημέρα της ψηφοφορίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποίησε ότι η Λετονία παραμένει υποχρεωμένη να τηρεί τους διεθνείς κανόνες για την προστασία των γυναικών. Οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών χαρακτήρισαν την απόφαση «οπισθοδρόμηση στα θεμελιώδη δικαιώματα».
Η Ε.Ε. προσχώρησε συλλογικά στη Σύμβαση το 2023, καθιστώντας την νομικά δεσμευτική για τα 27 κράτη-μέλη σε τομείς όπως η δικαστική συνεργασία, η καταπολέμηση του εγκλήματος και τα δικαιώματα ασύλου.
Πέντε χώρες — Βουλγαρία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Τσεχία και Λιθουανία — δεν έχουν ακόμη επικυρώσει τη Σύμβαση.