Η αποκατάσταση της Ιεράς Σχολής της Χάλκης, που έκλεισε από το 1971, βρίσκεται σε εξέλιξη- οι τουρκικές αρχές και το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο έχουν δηλώσει ότι η σχολή θα είναι σε θέση να δεχτεί και πάλι μαθητές το επόμενο ακαδημαϊκό έτος.
Εν μέσω του πρώτου ταξιδιού του Πάπα Λέοντα ΙΔ' στην Τουρκία για να τιμήσει ένα σημαντικό γεγονός που διαμόρφωσε τα θεμέλια του Καθολικού και του Ορθόδοξου Χριστιανισμού, γίνεται λόγος για την πιθανή επαναλειτουργία του Σεμιναρίου της Χάλκης, του ελληνορθόδοξου θρησκευτικού σχολείου που έχει κλείσει από το 1971.
Η σχολή στην Κωνσταντινούπολη εκπαίδευσε κάποτε γενιές ελληνορθόδοξων πατριαρχών και κληρικών, συμπεριλαμβανομένου του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου Α΄, πνευματικού ηγέτη περίπου 300 εκατομμυρίων ορθόδοξων χριστιανών παγκοσμίως.
Η Τουρκία έκλεισε τη σχολή βάσει νόμων που περιορίζουν την ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση και παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις διεθνών θρησκευτικών ηγετών και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων - καθώς και τις νομοθετικές αλλαγές που επιτρέπουν το άνοιγμα ιδιωτικών πανεπιστημίων - η σχολή παρέμεινε επί μακρόν κλειστή.
Η δυναμική για την επαναλειτουργία της σχολής επιταχύνθηκε αφού ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συζήτησε το θέμα με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον Σεπτέμβριο.
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία "θα κάνει το καθήκον της" για να επαναλειτουργήσει το σχολείο. Προηγουμένως είχε συνδέσει το βήμα αυτό με αμοιβαία μέτρα για τη βελτίωση των δικαιωμάτων των μουσουλμάνων στην Ελλάδα.
Το σχολείο, που ιδρύθηκε το 1844, περιβάλλεται από σκαλωσιές λόγω εργασιών αποκατάστασης. Στο εσωτερικό, οι χώροι διαμονής των κληρικών και δύο αίθουσες διδασκαλίας έχουν ολοκληρωθεί και είναι έτοιμες να υποδεχθούν τους μαθητές όταν η σχολή ανοίξει ξανά.
Η τύχη του σχολείου θεωρείται ως τεστ της αντιμετώπισης των θρησκευτικών μειονοτήτων από την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων των χριστιανών, οι οποίοι αποτελούν μεταξύ 200.000 και 370.000 σε έναν πληθυσμό 86 εκατομμυρίων. Η κυβέρνηση Ερντογάν, η οποία ήρθε στην εξουσία το 2002, έχει προβεί σε μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση των δικαιωμάτων των θρησκευτικών ομάδων, όπως το άνοιγμα χώρων λατρείας και η επιστροφή ορισμένων κατασχεμένων περιουσιών, αλλά τα προβλήματα εξακολουθούν να υφίστανται.
Αν και το σύνταγμα εγγυάται τη θρησκευτική ελευθερία, μόνο οι Αρμένιοι, οι Έλληνες και οι Εβραίοι που αναγνωρίζονται από τη συνθήκη ειρήνης του 1923 μπορούν να ανοίξουν χώρους λατρείας και σχολεία, ενώ άλλες χριστιανικές ομάδες αγωνίζονται να ιδρύσουν εκκλησίες ή θρησκευτικές ενώσεις λόγω της έλλειψης επίσημης αναγνώρισης. Το 2024 σημειώθηκαν ορισμένα βίαια περιστατικά, συμπεριλαμβανομένης μιας επίθεσης σε μια καθολική εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη, κατά την οποία ένας ενορίτης σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της λειτουργίας- την ευθύνη για την επίθεση ανέλαβε το ISIS.
Το 2020, η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη, ένας από τους σημαντικότερους καθεδρικούς ναούς της χριστιανοσύνης και μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, μετατράπηκε από μουσείο σε τζαμί, προκαλώντας έντονη διεθνή κριτική.
Το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο με έδρα την Κωνσταντινούπολη αναγνωρίζεται διεθνώς ως "πρώτο μεταξύ ίσων" στον ορθόδοξο κόσμο, αλλά η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το οικουμενικό του καθεστώς, υποστηρίζοντας ότι σύμφωνα με τη συνθήκη του 1923 ο πατριάρχης είναι μόνο ο επικεφαλής της φθίνουσας ελληνορθόδοξης μειονότητας της χώρας. Το Πατριαρχείο έχει μια ιστορία που χρονολογείται από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Η Αγνή Καλτσογιάννη, επισκέπτρια από την Ελλάδα, δήλωσε ότι το σχολείο είναι σημαντικό τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Τουρκία και ότι η επαναλειτουργία του θα μπορούσε να θέσει τα θεμέλια για τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο μακροχρόνιων αντιπάλων. "Θα πρέπει να υπάρξει σταδιακή βελτίωση μεταξύ των δύο χωρών σε όλα τα επίπεδα και αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει αφετηρία για μεγάλη πολιτιστική ανάπτυξη και προσέγγιση", δήλωσε η 48χρονη καθηγήτρια αγγλικών.
Ο 57χρονος Ελπιδοφόρος δεν μπόρεσε να πάει στη Χάλκη και αναγκάστηκε να σπουδάσει σε άλλη ελληνική σχολή, αλλά υπηρέτησε ως ηγούμενος της μονής της Χάλκης για οκτώ χρόνια πριν από τον διορισμό του ως Αρχιεπίσκοπος Αμερικής. "Η ιερατική σχολή της Χάλκης είναι μέσα στην καρδιά μου", είπε.
Όταν ρωτήθηκε για τη σημασία της σχολής για την ελληνορθόδοξη κοινότητα, ο Ελπιδοφόρος είπε ότι η Χάλκη αντιπροσωπεύει ένα "πνεύμα" ανοιχτό σε νέες ιδέες, διάλογο και συνύπαρξη, απορρίπτοντας τις εθνικιστικές και θρησκευτικές προκαταλήψεις και τη ρητορική μίσους. "Όλος ο κόσμος χρειάζεται ένα σχολείο με τέτοιο πνεύμα", είπε.