Το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας έδωσε στη δημοσιότητα τις πρώτες εικόνες ενός όπλου μεσαίου βεληνεκούς που τίθεται σε υπηρεσία. Οι αναλυτές προσδιόρισαν ένα πρώην αεροδρόμιο κοντά στα ρωσικά σύνορα ως πιθανή τοποθεσία.
Η Ρωσία ανέπτυξε το βαλλιστικό πυραυλικό σύστημα μεσαίου βεληνεκούς Oreshnik στη Λευκορωσία, ανακοίνωσε την Τρίτη το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, δίνοντας στη δημοσιότητα τις πρώτες εικόνες του πυρηνικού οπλικού συστήματος που εισέρχεται σε ενεργό υπηρεσία.
Το υπουργείο έδωσε στη δημοσιότητα πλάνα που δείχνουν κινητά οχήματα μάχης που μεταφέρουν το πυραυλικό σύστημα να κινούνται μέσα σε ένα δάσος κατά τη διάρκεια ασκήσεων μάχης.
Η ανακοίνωση ακολούθησε τη δήλωση του προέδρου της Λευκορωσίας Αλιάξανδρου Λουκασένκα στις 18 Δεκεμβρίου ότι το Oreshnik είχε φτάσει στη χώρα την προηγούμενη ημέρα. Ο Λουκασένκα δήλωσε ότι έως και 10 τέτοια πυραυλικά συστήματα θα σταθμεύσουν στη Λευκορωσία.
Σε μια σειρά ενημερώσεων σχετικά με το πυρηνικά ικανό οπλοστάσιό της τις τελευταίες εβδομάδες, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε στις 17 Δεκεμβρίου ότι ο Oreshnik θα εισέλθει σε μάχιμη υπηρεσία πριν από το τέλος του έτους.
Η δήλωσή του ήρθε σε αντίθεση με τον επικεφαλής του ρωσικού Γενικού Επιτελείου Βαλέρι Γερασίμοφ, ο οποίος δήλωσε ότι η Μόσχα έχει ήδη εξοπλίσει μια ταξιαρχία με τους πυραύλους το 2025.
Η ανάπτυξη έρχεται καθώς οι ειρηνευτικές συνομιλίες υπό την ηγεσία των ΗΠΑ φτάνουν σε κρίσιμη φάση.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ φιλοξένησε την Κυριακή τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο θέρετρό του στη Φλόριντα, υποστηρίζοντας ότι το Κίεβο και η Μόσχα βρίσκονται "πιο κοντά από ποτέ" σε μια ειρηνευτική διευθέτηση.
Ωστόσο, η Μόσχα και το Κίεβο παραμένουν βαθιά διχασμένοι σε βασικά ζητήματα, όπως οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της Ρωσίας για την ανατολική περιοχή της Ουκρανίας, το Ντονμπάς, και η τύχη του κατεχόμενου από τη Ρωσία πυρηνικού σταθμού παραγωγής ενέργειας στη Ζαπορίζια.
Τι είναι το Oreshnik;
Το Oreshnik, που στα ρωσικά σημαίνει "φουντουκιά", είναι ένας βαλλιστικός πύραυλος μεσαίου βεληνεκούς που το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ αναγνωρίζει ως παραλλαγή του RS-26 Rubezh.
Το Πεντάγωνο τον περιγράφει ως "πειραματικό" και βασισμένο στο πρόγραμμα διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων RS-26 της Ρωσίας, το οποίο φέρεται να έχει ναρκοθετηθεί το 2018.
Δυτικοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι ο Oreshnik προέρχεται από τον RS-26 αφαιρώντας ένα στάδιο εκτόξευσης, μειώνοντας το βεληνεκές του. Ο ίδιος ο RS-26 είναι μια συντομευμένη έκδοση του διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου RS-24 Yars με ένα στάδιο λιγότερο.
Ο πύραυλος εκτιμάται ότι έχει μήκος 15 έως 18,5 μέτρα, με διάμετρο περίπου 1,9 μέτρα, και είναι τοποθετημένος σε έναν κινητό μεταφορέα και εκτοξευτή για ταχεία ανάπτυξη και απόκρυψη.
Το υπουργείο Άμυνας της Λευκορωσίας δήλωσε την Τρίτη ότι το Oreshnik έχει εμβέλεια έως και 5.000 χιλιόμετρα, τοποθετώντας το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης σε απόσταση βολής. Τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης υποστήριξαν ότι ο πύραυλος μπορεί να φτάσει σε μια αεροπορική βάση στην Πολωνία σε 11 λεπτά και στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες σε 17 λεπτά. Οι ισχυρισμοί αυτοί δεν μπόρεσαν να επαληθευτούν ανεξάρτητα.
Οι πύραυλοι μεσαίου βεληνεκούς έχουν βεληνεκές μεταξύ 500 και 5.500 χιλιομέτρων. Παρόμοια όπλα είχαν απαγορευτεί στο πλαίσιο της Συνθήκης Πυρηνικών Δυνάμεων Μέσου Βεληνεκούς (INF), την οποία η Ουάσινγκτον και η Μόσχα εγκατέλειψαν το 2019.
Ο Πούτιν υποστήριξε ότι οι κεφαλές του Oreshnik "δεν μπορούν να αναχαιτιστούν" και ότι αρκετές από αυτές που χρησιμοποιούνται σε ένα συμβατικό πλήγμα θα μπορούσαν να είναι "εξίσου καταστροφικές με μια πυρηνική επίθεση".
Δυτικοί εμπειρογνώμονες εξέφρασαν σκεπτικισμό απέναντι σε αυτούς τους ισχυρισμούς, λέγοντας ότι πρόκειται πιθανότατα για επανασυσκευασμένη παλιά τεχνολογία που διαφημίζεται ως "υπερόπλο" αιχμής.
Χρήση στη μάχη
Η Ρωσία χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το Oreshnik στις 21 Νοεμβρίου 2024, πλήττοντας τις εγκαταστάσεις της PA Pivdenmash στο Dnipro, στην ανατολική Ουκρανία. Ο πύραυλος εκτοξεύθηκε από το πεδίο εκπαίδευσης Kapustin Yar στην περιφέρεια Αστραχάν, σε απόσταση περίπου 800 χιλιομέτρων από τον στόχο.
Ανώτεροι Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ο πύραυλος έφερε "εικονικές" κεφαλές χωρίς εκρηκτικά.
Αμερικανοί εμπειρογνώμονες περιέγραψαν τη μέθοδο ως "έναν ακριβό τρόπο για να επιτευχθεί όχι και τόσο μεγάλη καταστροφή". Ωστόσο, οι πολεμικές κεφαλές του Oreshnik, ακόμη και αδρανείς, μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές λόγω της κινητικής ενέργειας που δημιουργείται από την υπερηχητική ταχύτητα.
Οι δορυφορικές εικόνες αποκάλυψαν ελάχιστες ζημιές στις στέγες κτιρίων του Pivdenmash και στον κοντινό ιδιωτικό τομέα. Οι ειδικοί σημείωσαν ότι η ακρίβεια που επιδείχθηκε στο χτύπημα στο Ντνίπρο είναι επαρκής για την παράδοση πυρηνικού φορτίου, αλλά όχι για συμβατικό.
Ο Πούτιν χαρακτήρισε την επίθεση ως "επιτυχημένη δοκιμή" και προειδοποίηση προς τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς εξετάζουν το ενδεχόμενο να παράσχουν στην Ουκρανία όπλα μεγάλου βεληνεκούς ικανά να πλήξουν βαθιά μέσα στη Ρωσία. Η Μόσχα προειδοποίησε εκ των προτέρων την Ουάσινγκτον για το χτύπημα.
Στις 31 Οκτωβρίου, η ουκρανική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών, η υπηρεσία ασφαλείας και οι ένοπλες δυνάμεις ισχυρίστηκαν ότι κατέστρεψαν ένα σύστημα Oreshnik στο πεδίο δοκιμών Kapustin Yar, αφήνοντας δύο λειτουργικά.
Κατά την υπογραφή ενός συμφώνου ασφαλείας με τον Λουκασένκα τον Δεκέμβριο του 2024, ο Πούτιν δήλωσε ότι ακόμη και με τη Ρωσία να ελέγχει τα Oreshniks, η Μόσχα θα επιτρέψει στο Μινσκ να επιλέγει στόχους. Σημείωσε ότι εάν οι πύραυλοι χρησιμοποιηθούν εναντίον στόχων που βρίσκονται πιο κοντά στη Λευκορωσία, θα μπορούσαν να φέρουν σημαντικά βαρύτερο ωφέλιμο φορτίο.
Το 2024, το Κρεμλίνο δημοσίευσε ένα αναθεωρημένο πυρηνικό δόγμα που αναφέρει ότι η συμβατική επίθεση οποιουδήποτε έθνους κατά της Ρωσίας που υποστηρίζεται από μια πυρηνική δύναμη θα θεωρείται κοινή επίθεση. Το δόγμα έθεσε επίσης τη Λευκορωσία υπό τη ρωσική πυρηνική ομπρέλα.
Η Ρωσία είχε προηγουμένως αναπτύξει τακτικά πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία, το έδαφος της οποίας χρησιμοποίησε για να εξαπολύσει την πλήρους κλίμακας εισβολή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Ο Λουκασένκα δήλωσε ότι το Μινσκ διαθέτει αρκετές δεκάδες ρωσικά τακτικά πυρηνικά όπλα.
Η κυβέρνηση του Λουκασένκα έχει επανειλημμένα υποστεί κυρώσεις από τη Δύση για την καταστολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και επειδή επέτρεψε στη Μόσχα να χρησιμοποιήσει το έδαφός της για την εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία.