Παύση στις συνεχείς αυξήσεις για πρώτη φορά εδώ και έναν χρόνο
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑμετάβλητα άφησε τα επιτόκια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία συνεδρίασε το πρωί της Πέμπτης στην Αθήνα.
Εκανε έτσι μια παύση μετά από έναν χρόνο στις μέχρι τώρα επιτοκιακές αυξήσεις, δίδοντας μια ανάσα στις οικονομίες που «λυγίζουν» από το υψηλό κόστος δανεισμού, τις γεωπολιτικές εντάσεις και τα μεγάλα χρέη.
Το φρένο μπαίνει ενώ το επιτόκιο έχει ήδη φτάσει στο 4,5% στο σκέλος του δανεισμού και 4% για τις καταθέσεις, μετά από τις δέκα προηγούμενες αυξήσεις.
Παρά την υποχώρηση του πληθωρισμού τον Σεπτέμβριο, παραμένει υψηλός, εκτίμησαν οι διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών των χωρών της ζώνης του ευρώ και τα έξι μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ.
Η συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στο κτήριο της Τράπεζας της Ελλάδος και είναι η πρώτη στην οποία λαμβάνεται απόφαση για ένα στοπ έπειτα από δέκα διαδοχικές συνεδριάσεις στις οποίες αποφασιζόταν κάθε φορά αύξηση των επιτοκίων.
Οι δηλώσεις της Λαγκάρντ
Εύσημα για την επαναφορά της ελληνικής οικονομίας στα προ - covid επίπεδα απέδωσε η επικεφαλής της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζα Κριστίν Λαγκάρντ.
Στη διάρκεια της συνέντευξης τύπου που παραχώρησε μετά τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ στην Αθήνα και πιο συγκεκριμένα στο ιστορικό κτίριο της Τραπέζης της Ελλάδος η Κριστίν Λαγκάρντ εξήγησε τους λόγους για τους οποίους αποφάσισαν σήμερα να διατηρήσουν αμετάβλητα τα επιτόκια.
Ωστόσο, όπως ανέφερε, «το γεγονός ότι κρατάμε τα επιτόκια σταθερά δεν σημαίνει ότι δεν θα τα αυξήσουμε ποτέ» προσθέτοντας ότι τούτο θα εξαρτηθεί από τα τα οικονομικά δεδομένα της στιγμής» .
Υπογράμμισε δε ότι «οι μελλοντικές της ΕΚΤ θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά της θα καθοριστούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο διάστημα είναι απαραίτητο προκειμένου να διασφαλιστεί η έγκαιρη επίτευξη του στόχου για τον πληθωρισμό.»
Οσον αφορά στην ελληνική οικονομία και πιο συγκεκριμένα στα ελληνικά ομόλογα η Κριστίν Λαγκάρντ επεσήμανε ότι πλέον αυτά είναι επιλέξιμα για να συμμετάσχουν στα προγράμματα επαναγοράς της ΕΚΤ, τα οποία όμως πλέον έχουν «παγώσει». Εξαίρεση αποτελεί μόνο το πρόγραμμα επαναγοράς ΡΕΡ (πρόκειται για αυτό της πανδημίας) στο οποίο, όμως, ούτως ή αλλιώς τα ελληνικά ομόλογα συμμετείχαν. Το σημερινό διοικητικό συμβούλιο δεν συζήτησε όπως είπε ή ίδια τι μέλλει γενέσθαι με το πρόγραμμα αυτό, όποτε συνεχίζεται η επανεπένδυση μέρους των ομολόγων που βρίσκονται ήδη στο χαρτοφυλάκιο της ΕΚΤ, μετά τη λήξη τους.
Η επικεφαλής της ΕΚΤ απέδωσε κατά κύριο λόγο τη σημερινή απόφαση για προσωρινό πάγωμα των επιτοκίων στους αυξανόμενους κινδύνους, αφού αναγνώρισε ότι οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ παραμένει αδύναμη.
Μάλιστα όπως εξήγησε η «Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι χαμηλότερη εάν τα αποτελέσματα της νομισματικής πολιτικής αποδειχθούν ισχυρότερα από τα αναμενόμενα. Μια πιο αδύναμη παγκόσμια οικονομία θα επιβάρυνε επίσης την ανάπτυξη. Ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τραγική σύγκρουση που προκλήθηκε από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Ισραήλ αποτελούν βασικές πηγές γεωπολιτικού κινδύνου.
Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη αβεβαιότητα το μέλλον, γεγονός που ενδέχεται να επιβραδύνει περαιτέρω την ανάπτυξη. .
Για το ζήτημα των επιτοκίων η ΕΚΤ αναγνωρίζει ότι εξαιτίας της υφιστάμενης νομισματικής πολιτικής τα μακροπρόθεσμα επιτόκια έχουν αυξηθεί σημαντικά η χρηματοδότηση έγινε πιο ακριβή για τις τράπεζες και τα επιτόκια για επιχειρηματικά δάνεια και στεγαστικά δάνεια αυξήθηκαν ξανά τον Αύγουστο, σε 5,0% και 3,9% αντίστοιχα.
Ωστόσο, η ίδια απέφυγε να πάρει θέση για το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων - δανείων αναφέροντας ότι τούτο δεν είναι αρμοδιότητα της ΕΚΤ παραπέμποντας το ζήτημα στην Επιτροπή Ανταγωνισμού για να επιληφθεί.
Σε κάθε περίπτωση όμως υποστήριξε ότι τα υψηλότερα επιτόκια δανεισμού, οδήγησαν σε περαιτέρω απότομη πτώση της ζήτησης πιστώσεων το τρίτο τρίμηνο. Επιπλέον, τα πιστωτικά πρότυπα για τα δάνεια προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά ενισχύθηκαν περαιτέρω. Οι τράπεζες ανησυχούν περισσότερο για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι πελάτες τους και είναι λιγότερο πρόθυμες να αναλάβουν κινδύνους οι ίδιες.
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επανέλαβε το μήνυμα ότι δεν θα αυξήσει άλλο τα επιτόκια, αν δεν υπάρξουν αποκλίσεις από τον στόχο της για μείωση του πληθωρισμού στο 2% το 2025.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΧρησιμοποίησε την ίδια φρασεολογία με την προηγούμενη συνεδρίαση, για να δείξει ότι το βασικό σενάριο παραμένει ότι δεν θα γίνουν άλλες αυξήσεις επιτοκίων. «Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή του, το Διοικητικό Συμβούλιο θεωρεί ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα τα οποία, αν διατηρηθούν για επαρκώς μακρό χρονικό διάστημα, θα έχουν σημαντική συμβολή σε αυτόν τον στόχο», αναφέρει στην ανακοίνωσή της.
Για τον πληθωρισμό σημείωσε ότι μειώθηκε σημαντικά τον Σεπτέμβριο, «μεταξύ άλλων και λόγω ισχυρών επιδράσεων της βάσης σύγκρισης, και οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης του υποκείμενου πληθωρισμού συνέχισαν να εξασθενούν».
Για την επαναγορά ομολόγων στο πλαίσιο του προγράμματος για την πανδημία (PEPP), σημειώνεται ότι αυτές θα συνεχίζονται έως το τέλος του 2024.
Ακολουθεί η ανακοίνωση της ΕΚΤ:
«Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να διατηρήσει αμετάβλητα τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Οι εισερχόμενες πληροφορίες επιβεβαιώνουν σε γενικές γραμμές τις προηγούμενες αξιολογήσεις του για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές του πληθωρισμού. Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει ακόμη πολύ υψηλός για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, οι δε εγχώριες πιέσεις στις τιμές εξακολουθούν να είναι ισχυρές. Ταυτόχρονα, ο πληθωρισμός μειώθηκε σημαντικά τον Σεπτέμβριο, μεταξύ άλλων και λόγω ισχυρών επιδράσεων της βάσης σύγκρισης, και οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης του υποκείμενου πληθωρισμού συνέχισαν να εξασθενούν. Οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων τις οποίες είχε αποφασίσει το Διοικητικό Συμβούλιο εξακολουθούν να μεταδίδονται δυναμικά στις συνθήκες χρηματοδότησης. Αυτό επιδρά ολοένα περισσότερο ανασταλτικά στη ζήτηση και επομένως συμβάλλει στην υποχώρηση του πληθωρισμού.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή του, το Διοικητικό Συμβούλιο θεωρεί ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα τα οποία, αν διατηρηθούν για επαρκώς μακρό χρονικό διάστημα, θα έχουν σημαντική συμβολή σε αυτόν τον στόχο. Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα διασφαλίσουν ότι τα επιτόκια πολιτικής του θα διαμορφωθούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται απαραίτητο.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγηση που διενεργεί όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.
Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ
Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα σε 4,50%, 4,75% και 4,00% αντιστοίχως.
Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους.
Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα PEPP, το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπίζονται οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Καθώς οι τράπεζες αποπληρώνουν τα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης και η συνεχιζόμενη αποπληρωμή τους συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument - TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών».