Οι δασμοί του Τραμπ στα προϊόντα της ΕΕ θα μπορούσαν να μειώσουν τις εξαγωγές κατά τουλάχιστον 85 δισεκατομμύρια ευρώ. Γερμανία, Δανία και Κεντρική Ευρώπη ανησυχούν για έντονες επιπτώσεις, αυξάνοντας τους κινδύνους ύφεσης
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η πολυαναμενόμενη 2η Απριλίου -που ονομάστηκε «Ημέρα Απελευθέρωσης» από την κυβέρνηση Τραμπ- έφτασε, με την Ουάσινγκτον να είναι έτοιμη να αποκαλύψει νέους σαρωτικούς δασμούς για τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους της, βάζοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση απευθείας στη γραμμή πυρός.
Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, οι νέοι δασμοί θα μπορούσαν να φθάσουν το 20% σε όλες τις εισαγωγές, στοχεύοντας σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, από τα αυτοκίνητα έως τα φαρμακευτικά προϊόντα. Εάν τεθούν σε ισχύ, η κίνηση αυτή θα σηματοδοτήσει μια απότομη κλιμάκωση των διατλαντικών εμπορικών εντάσεων και ενδεχομένως θα επιφέρει βαρύ πλήγμα στην ήδη υποτονική βιομηχανική δυναμική της Ευρώπης.
Αλλά πόσο σοβαρές θα μπορούσαν να είναι οι οικονομικές επιπτώσεις για την Ευρώπη και ποιες χώρες θα πληγούν περισσότερο;
Το 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξήγαγε αγαθά αξίας 382 δισεκατομμυρίων ευρώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Κέντρου Εμπορίου.
Οι ΗΠΑ αντιπροσώπευαν το 12% της συνολικής εξωτερικής ζήτησης της ΕΕ, γεγονός που τις καθιστά τη μεγαλύτερη ενιαία εξαγωγική αγορά του μπλοκ.
Η εφαρμογή ενός ενιαίου δασμού 20% σε όλες αυτές τις ροές θα μπορούσε να μεταφραστεί σε άμεση μείωση των εξαγωγών κατά 85 δισ. ευρώ - αν και ο έμμεσος αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι βαθύτερος, καθώς οι υψηλότερες τιμές επηρεάζουν την αμερικανική ζήτηση.
Η Γερμανία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία αντιμετωπίζουν δυσανάλογο πλήγμα
Πουθενά ο κίνδυνος δεν είναι πιο έντονος από ό,τι στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, παραδοσιακό πυλώνα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και σύμβολο του εξαγωγικού μοντέλου της Γερμανίας. Το 2024, οι εξαγωγές οχημάτων της ΕΕ προς τις ΗΠΑ ανήλθαν σε 46,3 δισ. ευρώ.
Αυτές θα μπορούσαν τώρα να αντιμετωπίσουν συνδυασμένους δασμούς έως και 45%, 20% σύμφωνα με τα νέα μέτρα του Τραμπ και μια προϋπάρχουσα εισφορά 25% που ανακοινώθηκε νωρίτερα τον Μάρτιο.
Με αυτό το ποσοστό, οι νέοι δασμοί θα μπορούσαν να καταστήσουν τα ευρωπαϊκά οχήματα σε μεγάλο βαθμό μη ανταγωνιστικά στις αμερικανικές εκθέσεις αυξάνοντας την προοπτική μιας σχεδόν ολοκληρωτικής κατάρρευσης των ευρωπαϊκών αποστολών αυτοκινήτων.
"Οι δασμοί στις εξαγωγές αυτοκινήτων αποτελούν μεγάλη πρόκληση για τη γερμανική οικονομία", δήλωσε ο Daniel Parker, οικονομολόγος της Capital Economics.
"Η Στουτγάρδη, η Άνω Βαυαρία και η περιοχή του Μπράουνσβαϊγκ -που περιλαμβάνει το Βόλφσμπουργκ- είναι πιθανό να υποστούν τις πιο έντονες επιπτώσεις".
Οι περιοχές αυτές δεν φιλοξενούν μόνο κόμβους παραγωγής της Mercedes-Benz, της BMW και της Volkswagen, αλλά λειτουργούν επίσης ως κρίσιμοι κόμβοι στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού αυτοκινήτων.
Τα εργοστάσιά τους είναι στενά συνδεδεμένα με τις επιχειρήσεις συναρμολόγησης στις ΗΠΑ και τα θαλάσσια λιμάνια τους -ιδιαίτερα το Αμβούργο και το Bremerhaven- διακινούν σημαντικούς όγκους εξερχόμενων αποστολών προς την αμερικανική αγορά.
Οι επιπτώσεις υπερβαίνουν κατά πολύ τη Γερμανία. Η Σλοβακία, η οποία φιλοξενεί εργοστάσια της Kia και της Volkswagen σε περιοχές όπως η Nitra και η Zilina, είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη. Το ίδιο ισχύει και για τις αυτοκινητοβιομηχανίες στο Gyor της Ουγγαρίας και στις πόλεις Linz και Graz της Αυστρίας.
Οποιαδήποτε διαταραχή στις γερμανικές εξαγωγές θα μπορούσε να διαδοθεί σε ολόκληρο το εξαιρετικά εξειδικευμένο δίκτυο προμηθευτών της Κεντρικής Ευρώπης.
Τα φαρμακευτικά προϊόντα θα μπουν στο στόχαστρο
Τα φαρμακευτικά προϊόντα, η πιο προσοδοφόρα κατηγορία εξαγωγών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ, κινδυνεύουν επίσης.
Ο τομέας σημείωσε εμπορικό πλεόνασμα ρεκόρ το 2023, με τις εξαγωγές προς την Αμερική να αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 15% της συνολικής ακαθάριστης παραγωγής. Η Ιρλανδία και η Δανία πρωτοστάτησαν, χάρη στην αλματώδη επιτυχία εταιρειών όπως η Novo Nordisk.
Από το 2022, η βιομηχανική παραγωγή της Δανίας ενισχύθηκε από τα blockbuster φάρμακα της Novo Nordisk για την απώλεια βάρους, όπως το Ozempic. Μόνο η ζήτηση στις ΗΠΑ παρήγαγε τα δύο τρίτα των εσόδων της το 2023.
Αλλά αυτή η ίδια η επιτυχία μπορεί τώρα να προκαλέσει αντίποινα. Οι αναφορές που κυκλοφορούν στην Ουάσινγκτον υποδηλώνουν ότι μια στοχευμένη εισφορά στη σεμαγλουτίδη -το δραστικό συστατικό των θεραπειών της Novo- θα μπορούσε να βρίσκεται στο ραντάρ του Τραμπ, δήθεν για να πιέσει τη Δανία για γεωπολιτικά ζητήματα όπως η Γροιλανδία.
"Μια στρατηγική θα μπορούσε να περιλαμβάνει την επιβολή ειδικής εισφοράς στη σεμαγλουτίδη, το βασικό συστατικό των φαρμάκων απώλειας βάρους της Novo Nordisk, η οποία θα διέκοπτε τις δανικές εξαγωγές, ενώ θα ωφελούσε τους ανταγωνιστές των ΗΠΑ", δήλωσε ο Parked.
Τα σενάρια της Goldman Sachs δίνουν μια ζοφερή εικόνα
Ο οικονομολόγος της Goldman Sachs, Giovanni Pierdomenico, βλέπει ευρείες μακροοικονομικές συνέπειες.
Στο βασικό σενάριο της εταιρείας, οι νέοι δασμοί θα αυξήσουν τον μέσο πραγματικό δασμό στα προϊόντα της ΕΕ στο 20% από το σημερινό 7%. Σε μια πιο δυσμενή περίπτωση, η οποία περιλαμβάνει προσαρμογές των ΗΠΑ για το ευρωπαϊκό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, ο συντελεστής θα μπορούσε να ανέλθει στο 43%.
Σύμφωνα με το βασικό σενάριο, η Goldman προβλέπει ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της ζώνης του ευρώ θα είναι 0,7% χαμηλότερο έως το τέλος του 2026 σε σύγκριση με το σενάριο χωρίς δασμούς, με το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας να μεταφέρεται στα τέλη του 2025.
"Προβλέπουμε τώρα μικρή ανάπτυξη για το υπόλοιπο του 2025, με μη εξαμηνιαία επέκταση του ΑΕΠ μόλις 0,1%, 0,0% και 0,2% το δεύτερο, τρίτο και τέταρτο τρίμηνο αντίστοιχα", δήλωσε ο Pierdomenico.
Στο αρνητικό σενάριο, η ευρωζώνη θα μπορούσε να διολισθήσει σε τεχνική ύφεση το επόμενο έτος, με σωρευτική απώλεια 1,2% του ΑΕΠ σε σχέση με το βασικό σενάριο χωρίς δασμούς. Η δυναμική του πληθωρισμού, εν τω μεταξύ, θα γίνει πιο περίπλοκη.
Η Goldman αύξησε την πρόβλεψή της για τον πυρήνα του πληθωρισμού το 2025 στο 2,1% και προειδοποιεί για μια πιθανή κορύφωση στο 2,3%, εάν τα αντίποινα της ΕΕ επιτείνουν τις πιέσεις στις τιμές.
Τι θα κάνει στη συνέχεια η ΕΚΤ;
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί να βρεθεί στριμωγμένη σε ένα άγνωστο δίλημμα: Ο πληθωρισμός να ανεβαίνει βραχυπρόθεσμα λόγω των εμπορικών τριβών, αλλά η ανάπτυξη να σταματά.
Σύμφωνα με την Goldman, η θεωρητική προσέγγιση θα πρότεινε περαιτέρω νομισματική χαλάρωση.
Ο οίκος αναμένει μειώσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ τον Απρίλιο και τον Ιούνιο, με μια πρόσθετη κίνηση 25 μονάδων βάσης τον Ιούλιο - φέρνοντας το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο 1,75%.