Η ανακοίνωση σαρωτικών αμοιβαίων δασμών, οι οποίοι ήταν πολύ πιο σκληροί από ό,τι πολλοί περίμεναν, προκάλεσε παγκόσμια κατακραυγή. Τι σημαίνουν για τους Ευρωπαίους καταναλωτές;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Τα χρηματιστήρια έχουν κλονιστεί από τη μεταβλητότητα και η αβεβαιότητα αυξάνεται για τις εταιρείες που εμπλέκονται σε παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού μετά την ανακοίνωση σημαντικών δασμών από την κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αντιμετωπίσει πλέον δασμολογικό συντελεστή 20% στις εξαγωγές της προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Υψηλότεροι δασμολογικοί συντελεστές θα ισχύουν για την Κίνα (34%), την Ιαπωνία (24%), την Ινδία (26%), μαζί με άλλα κράτη.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Βραζιλία, η Αυστραλία και η Τουρκία θα αντιμετωπίσουν τον χαμηλότερο δασμολογικό συντελεστή 10%, ενώ ο Καναδάς και το Μεξικό έχουν εξαιρεθεί για τα αγαθά που είναι συμβατά με τη συνθήκη USMCA.
Αλλά ενώ οι εξαγωγείς προετοιμάζονται για ένα μεγάλο χτύπημα, η κίνηση-σοκ από την Ουάσινγκτον μπορεί να μην σημάνει οικονομικές δυσκολίες για τους καταναλωτές.
Στην πραγματικότητα, θα μπορούσε να οδηγήσει σε φθηνότερα αγαθά στο εσωτερικό, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
Στο επίκεντρο του θέματος βρίσκεται το μακροχρόνιο εμπορικό πλεόνασμα της Ευρώπης με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξήγαγε αγαθά αξίας 503,8 δισ. ευρώ στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2023 και εισήγαγε 347,2 δισ. ευρώ - αποδίδοντας εμπορικό πλεόνασμα ύψους 156,6 δισ. ευρώ.
Η εικόνα αλλάζει όταν πρόκειται για υπηρεσίες, με την Ευρώπη να εισάγει 427,3 δισ. ευρώ και να εξάγει 318,7 δισ. ευρώ. Ένα μεγάλο μέρος των εισαγωγών υπηρεσιών συνδέεται με τους τεχνολογικούς κολοσσούς των ΗΠΑ.
Ακόμη και έτσι, η ΕΕ εξακολουθεί να διατηρεί θετικό συνολικό εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ.
Αυτό έχει σημασία. Εάν οι ΗΠΑ επιβάλουν γενικευμένο δασμό 20% στα προϊόντα της ΕΕ, ο κύριος αντίκτυπος θα πέσει δυσανάλογα στους Ευρωπαίους εξαγωγείς.
Αν όλα τα άλλα παραμείνουν ίδια, τα ευρωπαϊκά προϊόντα μόλις έγιναν 20% ακριβότερα σε μια από τις σημαντικότερες αγορές τους - με κίνδυνο να χάσουν σημαντικά την ανταγωνιστικότητά τους.
Μια «ρόδα» παρμεζάνας Reggiano από την Ιταλία, ή ένα μπουκάλι γαλλικό κρασί, για παράδειγμα, θα έχει ξαφνικά 20% αύξηση για τους Αμερικανούς καταναλωτές.
Τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα, ειδικότερα, θα μπορούσαν να πληγούν σκληρά. Με τους δασμούς για τα αυτοκίνητα να είναι ήδη στο 25%, το επιπλέον 20% θα μπορούσε να τα καταστήσει μη ανταγωνιστικά, ενδεχομένως να τα παραγκωνίσει από τις αμερικανικές εκθέσεις συνολικά.
Από τη συμπίεση των εξαγωγών στο εγχώριο πλεόνασμα
Οι ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν περίπου το 12% των συνολικών εξαγωγών της ΕΕ, πράγμα που σημαίνει ότι η αντικατάσταση αυτής της ζήτησης από τη μια μέρα στην άλλη είναι σχεδόν αδύνατη.
Καθώς η ζήτηση στις ΗΠΑ μειώνεται, τα αποθέματα θα μπορούσαν να συσσωρευτούν στην Ευρώπη και αλλού. Αυτό σημαίνει περισσότερα διαθέσιμα αγαθά για την εγχώρια αγορά, τα οποία, με τη σειρά τους, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εκπτώσεις και χαμηλότερες τιμές για τους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Βραχυπρόθεσμα, αυτό θα μπορούσε να ωθήσει τις επιχειρήσεις να ξεφορτωθούν τα πλεονάζοντα αποθέματα στις εγχώριες αγορές, τροφοδοτώντας τον ανταγωνισμό των τιμών και τις πιθανές εκπτώσεις.
Ταυτόχρονα, η ευρωπαϊκή αγορά κινδυνεύει να κατακλυστεί από αγαθά που ανακατευθύνονται από άλλες μεγάλες εξαγωγικές χώρες -όπως η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ινδία- οι οποίες αντιμετωπίζουν επίσης απότομους εμπορικούς φραγμούς στις ΗΠΑ. Αυτό το πρόσθετο κύμα παγκόσμιας προσφοράς θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω τη διαθεσιμότητα και να εντείνει την πίεση προς τα κάτω στις τιμές σε ολόκληρη την ήπειρο.
Με άλλα λόγια, ένα εμπορικό σοκ που αποδυναμώνει την εξωτερική ζήτηση θα μπορούσε -κατά ειρωνικό τρόπο- να μεταφραστεί σε μέτριες αντιπληθωριστικές πιέσεις εντός της Ευρώπης, τουλάχιστον προσωρινά.
Ποια προϊόντα θα μπορούσαν να δουν χαμηλότερες τιμές
Το εμπορικό πλεόνασμα της Ευρώπης με τις Ηνωμένες Πολιτείες συγκεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό σε μια μικρή ομάδα βασικών τομέων. Τα φαρμακευτικά προϊόντα κατέχουν την πρώτη θέση, αντιπροσωπεύοντας πλεόνασμα 57 δισ. ευρώ, ακολουθούμενα στενά από τα οχήματα με 44 δισ. ευρώ, με βάση τα στοιχεία του Διεθνούς Κέντρου Εμπορίου.
Η βιομηχανία ποτών συνεισφέρει άλλα 8 δισ. ευρώ, ενώ τα πλοία και τα σκάφη προσθέτουν 5,4 δισ. ευρώ. Τα είδη πολυτελείας -συμπεριλαμβανομένων των δερμάτινων προϊόντων, των ενδυμάτων και των υποδημάτων- αποφέρουν συνδυασμένο πλεόνασμα 9 δισ. ευρώ. Εάν η ζήτηση από την αμερικανική αγορά εξασθενήσει, οι τομείς αυτοί κινδυνεύουν να συσσωρεύσουν αποθέματα που δεν έχουν πωληθεί.
Βραχυπρόθεσμα, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές μπορεί να επωφεληθούν από τις φθηνότερες τιμές στα φάρμακα, τα οχήματα, τα είδη ένδυσης, ακόμη και τα τρόφιμα και τα ποτά.
Οι πραγματικοί πληθωριστικοί κίνδυνοι παραμένουν προς το παρόν υποτονικοί
Μία από τις κύριες πληθωριστικές αιτίες για την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια ήταν το ενεργειακό κόστος, καθώς το μπλοκ παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένο από τις εισαγωγές ενέργειας.
Το 2024, η Ευρώπη εισήγαγε ενεργειακά προϊόντα αξίας 700 δισ. ευρώ -συμπεριλαμβανομένου του αργού πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των διυλισμένων καυσίμων- με αποτέλεσμα το εμπορικό έλλειμμα του τομέα να ανέλθει σε 346 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, οι πρώτες αντιδράσεις της αγοράς στους δασμούς του Τραμπ υποδηλώνουν ότι οι πληθωριστικοί φόβοι που συνδέονται με την ενέργεια αμβλύνονται, δεν κορυφώνονται.
Οι τιμές του αργού πετρελαίου υποχώρησαν περισσότερο από 3% την Πέμπτη, και το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο αναφοράς Dutch TTF διολίσθησε 2%, εν μέσω προσδοκιών για επιβράδυνση της παγκόσμιας ζήτησης λόγω μειωμένης εμπορικής δραστηριότητας.
Εν τω μεταξύ, οι ανησυχίες ότι μια απότομη υποτίμηση του ευρώ θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τον πληθωρισμό που οφείλεται στις εισαγωγές δεν έχουν υλοποιηθεί. Αντιθέτως, το ευρώ ενισχύθηκε, σημειώνοντας άνοδο άνω του 1,5% στο 1,10 έναντι του δολαρίου, σημειώνοντας υψηλό έξι μηνών.
Συνοπτικά, τα αμερικανικά προϊόντα αποτελούν μικρότερο μέρος των καλαθιών των Ευρωπαίων καταναλωτών σε σύγκριση με το αντίστροφο. Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές θα μπορούσαν μάλιστα να βρεθούν στην πλευρά των νικητών ενός κατά τα άλλα πικρού παγκόσμιου εμπορικού πολέμου.