Η επιβολή δασμών από τον Τραμπ ενδέχεται να ψυχράνει αντί να θερμαίνει τον πληθωρισμό στην Ευρώπη
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε νέους σαρωτικούς δασμούς στις 2 Απριλίου, ο κόσμος προετοιμάστηκε για νέα αύξηση του πληθωρισμού, αλλά τρεις εβδομάδες αργότερα, ένας αυξανόμενος αριθμός οικονομολόγων και φορέων χάραξης πολιτικής βλέπουν να συμβαίνει το αντίθετο.
Αντί να υποδαυλίζουν τον πληθωρισμό, οι δασμοί θα μπορούσαν να καταλήξουν να είναι το έναυσμα που θα ωθήσει τα ευρωπαϊκά επιτόκια ακόμη χαμηλότερα.
Οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) έχουν ήδη αρχίσει να προσαρμόζουν τον τόνο τους. Νωρίτερα αυτό το μήνα, το Διοικητικό Συμβούλιο μείωσε ομόφωνα το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 25 μονάδες βάσης στο 2,25%, με την πρόεδρο της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ να αφήνει να εννοηθεί ότι συζητήθηκε επίσης μια κίνηση 50 μονάδων.
Η ανακοίνωση των δασμών στις ΗΠΑ φαίνεται να έχει αλλάξει τη στάση στη Φρανκφούρτη, με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να δίνουν πλέον προτεραιότητα στους καθοδικούς κινδύνους για την ανάπτυξη.
"Βλέπουμε τον αντίκτυπο των δασμών στους αριθμούς PMI, στις προθέσεις για αγορές, στις προθέσεις για προσλήψεις", δήλωσε η Λαγκάρντ σε συνέντευξή της στην Washington Post αυτή την εβδομάδα, προσθέτοντας ότι "οι δασμοί είναι πιθανώς περισσότερο αποπληθωριστικοί παρά πληθωριστικοί".
Η Λαγκάρντ ανέφερε επίσης ότι η ΕΚΤ είναι πιθανό να αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προοπτικές της για την ανάπτυξη στην προσεχή συνεδρίασή της τον Ιούνιο.
Χαμηλότερες τιμές εμπορευμάτων, ισχυρότερο ευρώ, ασθενέστερη ζήτηση
Οι τιμές του πετρελαίου έχουν υποχωρήσει περισσότερο από 15% από τις αρχές Απριλίου, ενώ ο ευρωπαϊκός ολλανδικός δείκτης αναφοράς φυσικού αερίου TTF έχει υποχωρήσει πάνω από 22%.
Αυτή η ψυχρότητα στις αγορές ενέργειας αντανακλά τις προσδοκίες για βραδύτερη παγκόσμια ανάπτυξη, ιδίως εάν οι δασμοί των ΗΠΑ περιορίσουν τις εμπορικές ροές και μειώσουν την επιχειρηματική εμπιστοσύνη.
Παράλληλα, το ευρώ έχει ενισχυθεί έναντι του δολαρίου, περιορίζοντας έτσι τον εισαγόμενο πληθωρισμό.
Μια άλλη δύναμη που τροφοδοτεί τον αποπληθωρισμό, ιδίως στην Ευρώπη, είναι ο αναμενόμενος αναπροσανατολισμός των παγκόσμιων αγαθών.
Ο οικονομολόγος της Goldman Sachs Τζιοβάνι Πιερντομένικο, δήλωσε ότι οι αμερικανικοί δασμοί θα δημιουργήσουν περί τα 300 δισ. δολάρια (280 δισ. ευρώ) σε πλεονάζουσα παγκόσμια προσφορά. Με την πτώση της ζήτησης στις ΗΠΑ, μέρος αυτού του πλεονάσματος, ιδίως από την Κίνα, είναι πιθανό να βρει το δρόμο του προς την Ευρώπη.
Τα προηγούμενα επεισόδια δείχνουν ότι περίπου το 15% της πλεονάζουσας προσφοράς καταλήγει στη ζώνη του ευρώ, γεγονός που ισοδυναμεί με αύξηση της προσφοράς αγαθών κατά 1,5-2%. "Εκτιμούμε ότι αυτό θα πρέπει να μεταφραστεί σε περίπου -1,5% πτώση του επιπέδου τιμών των βασικών αγαθών, που αντιστοιχεί σε -0,5% πτώση του βασικού ΕνΔΤΚ", δήλωσε ο Πιερντομένικο.
"Η Κίνα θα έχει πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, θα θέλει να ανακατευθύνει τις εξαγωγές της κάπου, ενδεχομένως στην Ευρώπη. Αυτό θα έχει έναν επιβραδυντικό αντίκτυπο στις τιμές", δήλωσε η Λαγκάρντ.
Η ΕΚΤ βλέπει βαθύτερες μειώσεις επιτοκίων
Με τις πληθωριστικές πιέσεις να χαλαρώνουν, οι αγορές στοιχηματίζουν όλο και περισσότερο ότι η ΕΚΤ θα προβεί σε πρόσθετες μειώσεις επιτοκίων πριν από το τέλος του έτους. Η Bank of America αναμένει τώρα ότι το επιτόκιο καταθέσεων θα μειωθεί στο 1,25% έως τον Δεκέμβριο, επικαλούμενη "χαμηλότερη ανάπτυξη, ακόμη χαμηλότερο πληθωρισμό και περαιτέρω μείωση των επιτοκίων πολιτικής".
Η τράπεζα αναθεώρησε πρόσφατα προς τα κάτω τις προβλέψεις της για το ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ στο 0,8% για το 2025 και στο 1,0% για το 2026, υπογραμμίζοντας την αβεβαιότητα που σχετίζεται με τους δασμούς, το ισχυρότερο ευρώ και την υποτονική παγκόσμια ζήτηση.
Η Γερμανία, δεδομένης της εξαγωγικής της οικονομίας και της ευπάθειάς της στους δασμούς στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, προβλέπεται να συρρικνωθεί κατά 0,1% το 2025. Η Γαλλία και η Ιταλία προβλέπεται να αναπτυχθούν μόλις 0,4% και 0,7%, αντίστοιχα.
Οι μειούμενες μισθολογικές πιέσεις ενισχύουν την αποπληθωριστική κλίση. Ο Μπιλ Ντιβάινι, επικεφαλής μακροοικονομικών ερευνών της ABN Amro, δήλωσε ότι ο ανιχνευτής μισθών Indeed υποχώρησε στο 2,7% το πρώτο τρίμηνο- το χαμηλότερο από την εποχή της πανδημίας. "Οι αποπληθωριστικές δυνάμεις σημαίνουν ότι η ΕΚΤ είναι πιθανό να μειώσει περαιτέρω τα επιτόκια στο 1,5% μέχρι τον Σεπτέμβριο", δήλωσε.
Ο Ντιβάινι πρόσθεσε ότι η πρόσφατη ανατίμηση του ευρώ, οι αυστηρότερες χρηματοπιστωτικές συνθήκες και οι χαμηλότερες τιμές της ενέργειας έχουν ενισχύσει την υπόθεση για περαιτέρω χαλάρωση. "Η πεποίθησή μας ότι ο πληθωρισμός θα οδηγήσει σε υποεκπλήρωση του στόχου της ΕΚΤ για το 2% μέχρι την αλλαγή του έτους έχει αυξηθεί".
Ενώ η ΕΚΤ αντιδρά στις ευρωπαϊκές συνθήκες, ο κίνδυνος ύφεσης στις ΗΠΑ είναι μεγάλος. Ο οικονομολόγος της Goldman Sachs Αλεξάντερ Στοτ σημείωσε ότι σε προηγούμενους κύκλους, οι περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες εισήλθαν σε ύφεση μέσα σε τρία τρίμηνα από μια συρρίκνωση στις ΗΠΑ. "Προβλέπουμε ήδη μικρή συρρίκνωση για τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ελβετία το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους", δήλωσε.
Αν και οι πλήρεις επιπτώσεις των εμπορικών δασμών του προέδρου Τραμπ δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί, η πρώιμη αντίδραση της αγοράς και της πολιτικής υποδηλώνει ότι οι φόβοι για τον πληθωρισμό μπορεί να ήταν υπερβολικοί.
Αντιθέτως, η πτώση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων, η ασθενέστερη ζήτηση και η ανακατεύθυνση της παγκόσμιας προσφοράς δημιουργούν ένα αποπληθωριστικό περιβάλλον που μπορεί να αναγκάσει την ΕΚΤ να επιταχύνει τον κύκλο χαλάρωσής της τους επόμενους μήνες.