Ορισμένες χώρες, που επιθυμούν επενδύσεις και φορολογικά έσοδα, ελπίζουν να γίνουν μαγνήτες για τους πλούσιους
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν δημοσιονομικούς περιορισμούς. Η αδύναμη ανάπτυξη, οι εμπορικοί κλυδωνισμοί και η γήρανση του πληθυσμού συνεχίζουν να πλήττουν τα κρατικά ταμεία, ενώ οι χώρες προσπαθούν επίσης να ενισχύσουν τις αμυντικές δαπάνες.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα ευρωπαϊκά έθνη ανταγωνίζονται για να προσελκύσουν και να διατηρήσουν τους πλούσιους, πεινασμένοι για τις επενδύσεις και τα φορολογικά έσοδα που μπορεί να φέρουν.
Το Euronews Business διερευνά τα φορολογικά προνόμια που προσφέρονται, καθώς και τις αντιδράσεις που υπάρχουν εναντίον τους.
Ιταλία
Η Ιταλία είναι δημοφιλής προορισμός για τους ξένους, όχι μόνο για τον πολιτισμό και το κλίμα της, αλλά και για τα φορολογικά προνόμια που προσφέρει.
Εκ πρώτης όψεως, η χώρα έχει σχετικά υψηλές εισφορές στο προσωπικό και εταιρικό εισόδημα, αν και υπάρχουν φορολογικά κίνητρα για τους αλλοδαπούς.
Ένα από τα πιο γνωστά είναι το ενιαίο φορολογικό καθεστώς της, το οποίο επιτρέπει στους πλούσιους ιδιώτες να πληρώνουν ένα σταθερό ποσό για όλα τα εισοδήματα που προέρχονται από το εξωτερικό. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το ποσό που αποκτάται.
Το ετήσιο πάγιο ποσό αυξήθηκε πρόσφατα σε 200.000 ευρώ, από 100.000 ευρώ που ίσχυε προηγουμένως.
Το πλεονέκτημα είναι διαθέσιμο για έως και 15 χρόνια, και είναι επίσης ανοικτό μόνο σε όσους δεν ήταν φορολογικοί κάτοικοι Ιταλίας για τουλάχιστον 9 από τα τελευταία 10 χρόνια.
Δεδομένου του κόστους του ενιαίου φόρου, είναι ενδιαφέρον μόνο για άτομα με πολύ μεγάλη περιουσία.
"Η Ιταλία είναι πολύ δημοφιλής", δήλωσε στο Euronews Business ο φορολογικός και μεταναστευτικός σύμβουλος David Lesperance.
"Όταν ο ενιαίος φόρος ήταν 100.000 ευρώ, ένας από τους πελάτες μου μου είπε ότι τόσα πλήρωνε κάθε χρόνο στον λογιστή του. Πρέπει να θυμάστε ότι, με τον εφάπαξ φόρο, δεν υπάρχουν έξοδα συμμόρφωσης για τον φορολογικό σχεδιασμό".
Ελβετία
Η Ελβετία διαθέτει επίσης ένα είδος καθεστώτος εφάπαξ φόρου (forfait fiscal), αν και το ελβετικό κράτος ισχυρίστηκε πέρυσι ότι λιγότερο από το 0,1% των φορολογουμένων της χρεώθηκε με αυτή τη μέθοδο.
Ο τρόπος λειτουργίας του είναι ότι, αντί να εισπράττει τέλη με βάση το εισόδημα ή τον πλούτο, ορισμένες ελβετικές περιφέρειες υπολογίζουν ένα ποσοστό με βάση τις δαπάνες ενός ατόμου.
Ενώ το σύστημα εφάπαξ μπορεί να είναι ενδιαφέρον για τους υπερπλούσιους, το κράτος έχει θεσπίσει μια ελάχιστη φορολογική βάση.
Αυτή είναι το υψηλότερο από δύο νούμερα: είτε το επταπλάσιο του ετήσιου ενοικίου σας ή της μισθωτικής αξίας του κύριου ακινήτου σας, είτε υψηλότερο από 429.100 ελβετικά φράγκα (περίπου 455.000 ευρώ) - από το 2024.
Τα όρια αυτά ισχύουν σε ομοσπονδιακό επίπεδο, αν και συγκεκριμένες περιφέρειες μπορούν να αυξήσουν το ελάχιστο ποσό.
Δικαιούστε το φορολογικό forfait αν δεν έχετε ελβετική υπηκοότητα και αν έρχεστε να ζήσετε στη χώρα για πρώτη φορά - ή μετά από απουσία 10 ή περισσότερων ετών.
Στους δικαιούχους απαγορεύεται επίσης να κατέχουν θέση εργασίας ή να διευθύνουν επιχείρηση στην Ελβετία.
Αυτό σημαίνει ότι το καθεστώς προορίζεται να προσελκύσει έναν μικρό αριθμό πλούσιων ομογενών που έχουν παθητικό εισόδημα.
Πορτογαλία
Τα φορολογικά προνόμια έχουν γίνει πολεμικό θέμα στην Πορτογαλία λόγω της εκτόξευσης του κόστους ζωής, η οποία εν μέρει έχει υποδαυλιστεί από την άφιξη πλούσιων ξένων.
Ακόμα κι έτσι, μετά την περικοπή των παροχών το 2023, η πορτογαλική κυβέρνηση επανέφερε τώρα τις φορολογικές ελαφρύνσεις για τους ομογενείς (NHR 2.0).
"Η Πορτογαλία είχε το καθεστώς NHR, το οποίο σας επέτρεπε να ζείτε στην Πορτογαλία έως και 10 χρόνια και να μην πληρώνετε πολλούς φόρους για το εισόδημα από το εξωτερικό", εξηγεί ο Gregory Goossens, φορολογικός δικηγόρος στην Taxpatria.
Ειδικότερα, αυτό προσέλκυσε μεγάλο αριθμό συνταξιούχων, οι οποίοι αποφάσισαν να μετεγκατασταθούν στην Πορτογαλία και να μην πληρώνουν φόρο εισοδήματος για τα εισοδήματα των συντάξεών τους από το εξωτερικό.
Για όσους δημιουργούσαν εισόδημα στην Πορτογαλία, συγκεκριμένες δραστηριότητες φορολογούνταν με ευνοϊκό συντελεστή 20%.
Εκτός από την αναστάτωση των ντόπιων, το σύστημα NHR προκάλεσε επικρίσεις από τα σκανδιναβικά κράτη, τα οποία παρατηρούσαν έξοδο των ηλικιωμένων πολιτών τους.
Η Φινλανδία και η Σουηδία υπέβαλαν συγκεκριμένα επίσημα αιτήματα για την αλλαγή των κανόνων της συνθήκης αποφυγής διπλής φορολόγησης με την Πορτογαλία.
Αυτό θα τους επέτρεπε να επιβάλλουν εισφορές στις συντάξεις των μεταναστών ομογενών τους.
Ανταποκρινόμενη στις πιέσεις, η Πορτογαλία άλλαξε τώρα τις φορολογικές της ελαφρύνσεις ώστε "να επικεντρωθεί σε ανθρώπους με μόρφωση που μπορούν πραγματικά να συνεισφέρουν κάτι στην πορτογαλική οικονομία", εξήγησε ο Goossens.
Σύμφωνα με τους κανόνες NHR 2.0, οι επαγγελματίες με υψηλά προσόντα μπορούν να εξασφαλίσουν συντελεστή φόρου εισοδήματος 20% για 10 συνεχή έτη, μαζί με φορολογικές μειώσεις για ορισμένες πηγές εισοδήματος από το εξωτερικό.
Οι ξένες συντάξεις εξαιρούνται από αυτή την απαλλαγή, πράγμα που σημαίνει ότι φορολογούνται πλήρως με τους κανονικούς συντελεστές.
Εταιρείες «κέλυφος»
Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο οι πλούσιοι ιδιώτες μπορούν να απολαμβάνουν χαμηλούς πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές είναι μέσω της χρήσης εταιρειών «κέλυφος», σύμφωνα με το Φορολογικό Παρατηρητήριο της ΕΕ.
Ο οργανισμός σημειώνει ότι οι εταιρείες αυτές βρίσκονται "σε μια γκρίζα ζώνη μεταξύ αποφυγής και φοροδιαφυγής", υπό την έννοια ότι έχουν σχεδιαστεί για να αποφεύγουν τη φορολογία εισοδήματος.
Τα φυσικά πρόσωπα που προστατεύουν περιουσιακά στοιχεία με αυτόν τον τρόπο αποφασίζουν να τοποθετήσουν τον πλούτο τους στο όνομα μιας εταιρείας που ελέγχουν, αντί να τον κατατάξουν ως προσωπικό εισόδημα. Βασικό χαρακτηριστικό μιας εταιρείας-βιτρίνα είναι ότι δεν έχει ενεργές επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Οι αναλήψεις από την εταιρεία φορολογούνται με τους συνήθεις συντελεστές, αν και ο φορολογούμενος μπορεί να κρύβει το πλεόνασμα στην εταιρεία χαρτοφυλακίου.
Η δημιουργία μιας τέτοιας δομής είναι ιδιαίτερα επικερδής σε χώρες όπου ο συντελεστής φορολογίας εταιρειών είναι χαμηλός.
Ως εκ τούτου, ενδιαφέρουσες χώρες είναι η Ιρλανδία (12,5%), η Ουγγαρία (9%), η Βουλγαρία (10%) και η Κύπρος (12,5%).
Ενώ ο ΟΟΣΑ συνεργάζεται με τα κράτη μέλη για την καθιέρωση ενός παγκόσμιου ελάχιστου συντελεστή εταιρικού φόρου 15%, αυτό ισχύει μόνο για επιχειρήσεις που κερδίζουν πάνω από 750 εκατ. ευρώ.
Περισσότερες από 140 χώρες έχουν υπογράψει τη συμφωνία, αλλά η εφαρμογή της είναι ακόμη σε εξέλιξη.
Ένας φορολογικός παράδεισος για έναν δεν είναι παράδεισος για όλους
Ο φορολογικός σχεδιασμός δεν μπορεί να περιστρέφεται απλώς γύρω από έναν ή δύο τύπους συντελεστών, αλλά μάλλον πρέπει να λαμβάνεται υπόψη μια ολόκληρη σειρά παραγόντων, δήλωσαν οι ειδικοί στο Euronews.
Τα τέλη που πρέπει να έχετε κατά νου περιλαμβάνουν φόρους στο προσωπικό και εταιρικό εισόδημα, τα κεφαλαιακά κέρδη, την κληρονομιά και τον πλούτο - καθώς και τις επιβαρύνσεις κοινωνικής ασφάλισης.
Εκτός από τις τοποθεσίες που αναφέρονται παραπάνω, χώρες όπως η Μάλτα και το Μονακό μπορούν να θεωρηθούν φορολογικά συμφέρουσες, αλλά όλα εξαρτώνται από τη φύση του εισοδήματος κάποιου.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό σημαίνει ότι ακόμη και περιοχές με φημισμένη υψηλή φορολογία, όπως το Βέλγιο, μπορούν να χαρακτηριστούν παράδεισοι.
Καθώς ο ΟΟΣΑ συνεχίζει τις προσπάθειες για την αύξηση του φόρου εταιρειών, μένει να φανεί αν αυτό θα ενθαρρύνει συζητήσεις γύρω από άλλους συντελεστές και θα μειώσει τα φορολογικά προνόμια.
"Τα έθνη δεν θα παρείχαν φορολογικές ελαφρύνσεις ή ειδικές θεωρήσεις στους πλούσιους, εκτός εάν είχαν ως αποτέλεσμα μεγαλύτερο συνολικό όφελος για το κράτος από το κόστος", υποστήριξε ο Jason Porter, διευθυντής επιχειρηματικής ανάπτυξης της Blevins Franks Financial Management.
"Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο όποιος φόρος εισπράττεται θα είναι μεγαλύτερος από ό,τι θα ήταν χωρίς την ενθάρρυνση, καθώς τα εν λόγω άτομα είναι απίθανο να είχαν μετακινηθεί εκεί διαφορετικά".
"Είναι επίσης σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε τι μπορεί να συνεπάγεται το συνολικό όφελος, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς ακινήτων, των δαπανών στις τοπικές επιχειρήσεις και των δυνατοτήτων για επιχειρηματικές επενδύσεις σε τοπικό επίπεδο".
Τα αντισταθμιστικά οφέλη της προσέλκυσης πλούσιων ξένων είναι ένα ζήτημα που εξακολουθεί να κυριαρχεί στις πολιτικές συζητήσεις.