Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ διατήρησε αμετάβλητο το βασικό της επιτόκιο την Τετάρτη και δήλωσε ότι οι κίνδυνοι τόσο της υψηλότερης ανεργίας όσο και του υψηλότερου πληθωρισμού έχουν αυξηθεί.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Σταθερό στο 4,3% για τρίτη συνεχόμενη συνεδρίαση, αφού το είχε μειώσει τρεις διαδοχικές φορές στο τέλος του 2024, διατήρησε το επιτόκιό της η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, αψηφώντας το αίτημα του Ντόναλντ Τραμπ για μείωση του κόστους δανεισμού.
Οικονομολόγοι και επενδυτές της Wall Street εξακολουθούν πάντως να εκτιμούν ότι η Fed θα προχωρήσει σε μείωση επιτοκίων εντός του έτους.
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά τη δημοσίευση της δήλωσης πολιτικής, ο πρόεδρος Τζερόμ Πάουελ υπογράμμισε ότι οι δασμοί έχουν μειώσει το καταναλωτικό και επιχειρηματικό κλίμα, αλλά δεν έχουν ακόμη βλάψει αισθητά την οικονομία. Προς το παρόν, είπε ο Πάουελ, υπάρχει υπερβολική αβεβαιότητα για να πει κανείς πώς θα πρέπει να αντιδράσει η Fed στους δασμούς.
«Εάν οι μεγάλες αυξήσεις των δασμών που έχουν ανακοινωθεί διατηρηθούν, είναι πιθανό να προκαλέσουν αύξηση του πληθωρισμού, επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και αύξηση της ανεργίας»δήλωσε ο Πάουελ. Οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι προσωρινές ή πιο επίμονες, πρόσθεσε. «Υπάρχουν τόσα πολλά που δεν γνωρίζουμε. Είμαστε σε καλή θέση να περιμένουμε και να δούμε».
Είναι ασυνήθιστο για τη Fed να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο τόσο υψηλότερων τιμών όσο και μεγαλύτερης ανεργίας. Συνήθως, ο αυξανόμενος πληθωρισμός εμφανίζεται όταν οι καταναλωτές ξοδεύουν ελεύθερα και οι επιχειρήσεις, αδυνατώντας να καλύψουν όλη την προκύπτουσα ζήτηση, αυξάνουν αντ' αυτού τις τιμές τους, όπως συνέβη μετά την πανδημία.
Εν τω μεταξύ, η αύξηση της ανεργίας συμβαίνει σε μια ασθενέστερη οικονομία, η οποία συνήθως επιβραδύνει τις δαπάνες και ρίχνει τον πληθωρισμό.
Φόβοι για στασιμοπληθωρισμό
Ο συνδυασμός τόσο της υψηλότερης ανεργίας όσο και του απότομου πληθωρισμού αναφέρεται συχνά ως «στασιμοπληθωρισμός» και προκαλεί φόβο στους κεντρικούς τραπεζίτες, επειδή είναι δύσκολο γι' αυτούς να αντιμετωπίσουν και τις δύο προκλήσεις. Τελευταία φορά εμφανίστηκε σε διαρκή βάση κατά τη διάρκεια των πετρελαϊκών σοκ και των υφέσεων της δεκαετίας του 1970.
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι λένε, ωστόσο, ότι οι σαρωτικοί δασμοί του Τραμπ όντως ενέχουν την απειλή του στασιμοπληθωρισμού. Οι εισαγωγικοί φόροι θα μπορούσαν αφενός να ανεβάσουν τον πληθωρισμό κάνοντας τα εισαγόμενα εξαρτήματα και τα τελικά προϊόντα πιο ακριβά, αφετέρου να αυξήσουν την ανεργία, αναγκάζοντας τις εταιρείες να περικόψουν θέσεις εργασίας καθώς το κόστος τους αυξάνεται.
Οι στόχοι της Fed είναι να διατηρήσει τις τιμές σταθερές και να μεγιστοποιήσει την απασχόληση. Συνήθως, όταν ο πληθωρισμός αυξάνεται, η Fed αυξάνει τα επιτόκια για να επιβραδύνει τον δανεισμό και τις δαπάνες και να ρίξει τον πληθωρισμό, ενώ, αν αυξηθούν οι απολύσεις, θα μειώσει τα επιτόκια για να τονώσει τις δαπάνες και την ανάπτυξη.
Στις αρχές του έτους, οι αναλυτές και οι επενδυτές ανέμεναν ότι η Fed θα μείωνε το βασικό της επιτόκιο δύο ή τρεις φορές φέτος, καθώς η έξαρση του πληθωρισμού που ακολούθησε την πανδημία συνέχισε να αποκλιμακώνεται. Ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν επίσης ότι η Fed θα πρέπει να μειώσει εν αναμονή της βραδύτερης ανάπτυξης και της επιδείνωσης της ανεργίας από τους δασμούς. Αλλά ο Πάουελ ήταν ανένδοτος ότι με την οικονομία σε καλή κατάσταση προς το παρόν, η Fed μπορεί να παραμείνει στο περιθώριο.
Πριν από αρκετούς μήνες, πολλοί αναλυτές ανέμεναν επίσης ότι η οικονομία θα επιτύχει μια «ήπια προσγείωση», κατά την οποία ο πληθωρισμός θα μειωθεί τελικά στον στόχο του 2%, ενώ η ανεργία θα παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα εν μέσω σταθερής ανάπτυξης.
Αβεβαιότητα για τον αντίκτυπο των δασμών
Ωστόσο, την Τετάρτη ο Πάουελ δήλωσε ότι αυτό είναι λιγότερο πιθανό να επιτευχθεί.
«Εάν οι δασμοί τελικά τεθούν σε ισχύ σε αυτά τα επίπεδα (...) τότε δεν θα δούμε περαιτέρω πρόοδο προς τους στόχους μας», δήλωσε. «Τουλάχιστον για το επόμενο, ας πούμε, έτος, δεν θα σημειώσουμε πρόοδο προς την επίτευξη αυτών των στόχων - και πάλι, αν αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο θα διαμορφωθούν οι δασμοί».
Ο Πάουελ δήλωσε επίσης ότι η επόμενη κίνηση της Fed θα εξαρτηθεί εν μέρει από το ποιος δείκτης επιδεινώνεται περισσότερο: ο πληθωρισμός ή η ανεργία.
«Ανάλογα με το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, θα μπορούσε να περιλαμβάνει μειώσεις των επιτοκίων, θα μπορούσε να περιλαμβάνει το να παραμείνουμε εκεί που είμαστε, απλά πρέπει να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα προτού λάβουμε αυτές τις αποφάσεις», είπε.
Ο Κρίσνα Γκούα, αναλυτής της EvercoreISI, δήλωσε ότι η εκτίμηση της Fed για τις τρέχουσες συνθήκες πιθανόν να μεταθέτει το χρονοδιάγραμμα για μείωση των επιτοκίων. «Ο συνδυασμός της αμφίπλευρης εκτίμησης του κινδύνου και του χαρακτηρισμού της οικονομίας ως σταθερής υποδηλώνει ότι η (Fed) δεν επιδιώκει να δρομολογήσει μείωση τον Ιούνιο σε αυτή τη συγκυρία». Πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η Fed μπορεί να μην είναι έτοιμη να προβεί σε μείωση πριν από τον Σεπτέμβριο.
Ο Τραμπ ανακοίνωσε σαρωτικούς δασμούς κατά περίπου 60 εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ τον Απρίλιο, και στη συνέχεια ανέστειλε τους περισσότερους από αυτούς για 90 ημέρες, με εξαίρεση τους δασμούς κατά της Κίνας. Η κυβέρνηση έχει επιβάλει σε προϊόντα από την Κίνα δασμούς 145%. Οι δύο πλευρές έχουν προγραμματίσει να πραγματοποιήσουν τις πρώτες συνομιλίες υψηλού επιπέδου από τότε που ο Τραμπ ξεκίνησε τον εμπορικό του πόλεμο αυτό το Σαββατοκύριακο στην Ελβετία.
Σύγκρουση Τραμπ-Fed
Η επιφυλακτικότητα της κεντρικής τράπεζας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη σύγκρουση μεταξύ της Fed και της κυβέρνησης Τραμπ. Την Κυριακή, ο Τραμπ προέτρεψε εκ νέου τη Fed να μειώσει τα επιτόκια σε τηλεοπτική συνέντευξη. Ο Τραμπ έχει αποσύρει τις απειλές του ότι θα προσπαθήσει να απολύσει τον Πάουελ, αλλά θα μπορούσε να το ξανασκεφτεί αν η οικονομία παραπαίει τους επόμενους μήνες.
Ερωτηθείς στη συνέντευξη Τύπου αν οι εκκλήσεις του Τραμπ για χαμηλότερα επιτόκια έχει κάποια επιρροή στη Fed, ο Πάουελ είπε: «(Δεν) επηρεάζει καθόλου την εκτέλεση της δουλειάς μας. Πάντα θα εξετάζουμε μόνο τα οικονομικά δεδομένα, τις προοπτικές, την ισορροπία των κινδύνων και αυτό είναι όλο».
Εάν η Fed μειώσει τα επιτόκια, θα μπορούσε να μειώσει και άλλα κόστη δανεισμού, όπως για ενυπόθηκα δάνεια, δάνεια αυτοκινήτων και πιστωτικές κάρτες, αν και αυτό δεν είναι εγγυημένο.
Ένα μεγάλο ζήτημα που αντιμετωπίζει η Fed είναι το πώς οι δασμοί θα επηρεάσουν τον πληθωρισμό. Σχεδόν όλοι οι οικονομολόγοι και οι αξιωματούχοι της Fed αναμένουν ότι οι εισαγωγικοί φόροι θα αυξήσουν τις τιμές, αλλά δεν είναι σαφές κατά πόσο ή για πόσο καιρό. Οι δασμοί συνήθως προκαλούν μια εφάπαξ αύξηση των τιμών, αλλά όχι απαραίτητα συνεχή πληθωρισμό.
Προς το παρόν, η αμερικανική οικονομία βρίσκεται ως επί το πλείστον σε σταθερή κατάσταση και ο πληθωρισμός έχει αποκλιμακωθεί σημαντικά από την κορύφωσή του το 2022. Οι καταναλωτές ξοδεύουν με υγιή ρυθμό, αν και ένα μέρος αυτού μπορεί να αντανακλά την αγορά πραγμάτων όπως τα αυτοκίνητα εν όψει των δασμών. Οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να προσθέτουν εργαζόμενους με σταθερό ρυθμό και η ανεργία είναι χαμηλή.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν ενδείξεις ότι ο πληθωρισμός θα επιδεινωθεί τους επόμενους μήνες. Οι έρευνες τόσο στις μεταποιητικές επιχειρήσεις όσο και στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών δείχνουν ότι βλέπουν υψηλότερες τιμές από τους προμηθευτές τους. Και μια έρευνα του υποκαταστήματος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Ντάλας διαπίστωσε ότι σχεδόν το 55% των μεταποιητικών επιχειρήσεων αναμένουν να μετακυλήσουν τον αντίκτυπο των αυξήσεων των δασμών στους πελάτες τους.