"Πρώτα η Ευρώπη": Το σχέδιο του Βερολίνου για απεξάρτηση από τα αμερικανικά όπλα

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Τον Μάιο, ο Ομοσπονδιακός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς(CDU) δήλωσε ότι η Μπούντεσβερ (Bundeswehr, ένοπλες δυνάμεις της Γερμανίας) θα γίνει η "ισχυρότερη συμβατική ένοπλη δύναμη στην Ευρώπη". Αυτό θέτει στην κυβέρνηση μια διπλή πρόκληση: να αντιμετωπίσει την έλλειψη προσωπικού μέσω μιας νέας στρατιωτικής θητείας και ταυτόχρονα να εξοπλίσει γρήγορα τα στρατεύματα με σύγχρονο εξοπλισμό.

"Αγοράστε ευρωπαϊκά"

Σύμφωνα με το Politico, η γερμανική κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο εξοπλισμών και προμηθειών ύψους έως και 83 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η πλειονότητα των παραγγελιών πρόκειται να δοθεί σε ευρωπαίους κατασκευαστές- μόνο το 8% περίπου πρόκειται να αγοραστεί στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες του Politico, η γερμανική κυβέρνηση σχεδιάζει συνολικά 154 μεγάλες αμυντικές προμήθειες μεταξύ Σεπτεμβρίου 2025 και Δεκεμβρίου 2026.

Η εξάρτηση της Ευρώπης από τον αμερικανικό αμυντικό εξοπλισμό έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με το ινστιτούτο ερευνών για την ειρήνη Sipri που εδρεύει στη Στοκχόλμη, οι εισαγωγές όπλων από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη -συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας- υπερτριπλασιάστηκαν μεταξύ 2020 και 2024 σε σύγκριση με την προηγούμενη πενταετία.

Για πρώτη φορά μετά από δύο δεκαετίες, το μεγαλύτερο μερίδιο των αμερικανικών εξαγωγών όπλων κατευθύνεται στην Ευρώπη: το μερίδιο αυξήθηκε από 13% (2015-2019) σε 35% (2020-2024). Συνολικά, τα ευρωπαϊκά κράτη του ΝΑΤΟ διπλασίασαν τις εισαγωγές τους σε όπλα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, με τα δύο τρίτα να προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Γερμανία κατέγραψε ιδιαίτερα δραστική αύξηση: οι εισαγωγές όπλων αυξήθηκαν κατά 334%, εκ των οποίων περίπου το 70% προήλθε από τις ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ συνέχισαν επίσης να διευρύνουν τον ηγετικό τους ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι εξαγωγές τους αυξήθηκαν κατά 21% μεταξύ των δύο πενταετών περιόδων και το μερίδιό τους στο παγκόσμιο εμπόριο όπλων αυξήθηκε από 35% σε 43%.

Τώρα το Βερολίνο θέλει να ακολουθήσει μια νέα πορεία, σύμφωνα με το σύνθημα "Αγοράστε ευρωπαϊκά".

Άμυνα made in USA: από το σύστημα Patriot μέχρι τον "kill switch"

Σύμφωνα με τον Αμερικανό εμπειρογνώμονα και συγγραφέα Γιόζεφ Μπραμλ (Josef Braml) η κίνηση αυτή δεν πρέπει να θεωρηθεί ως λάθος σύγχυσης αιτίας και αποτελέσματος.

"Η αιτία ήταν ότι ο Τραμπ κατέστησε σαφές ότι δεν μπορεί πλέον να βασίζεται κανείς στην Αμερική", εξηγεί ο Μπραμλ σε συνέντευξή του στο Euronews. Τώρα που αυτό έγινε σαφές, "δεν έχει πλέον νόημα να πληρώνουμε φόρο τιμής για προστασία που δεν έχουμε πλέον".

Σύμφωνα με τον Μπραμλ , αυτός ο "φόρος τιμής" καταβλήθηκε με την αγορά αμερικανικών όπλων που κατέστησαν τη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες εξαρτημένες από τα αμερικανικά συστήματα.

Σε αυτά περιλαμβάνεται το αμυντικό σύστημα "Patriot", από το οποίο η Γερμανία διαθέτει σήμερα ακόμη έξι. Το σύστημα θεωρείται ένα από τα πιο σύγχρονα και ισχυρά συστήματα αεράμυνας στον κόσμο. Σύμφωνα με το The Atlantic, η αμερικανική κυβέρνηση σταμάτησε προσωρινά την εξαγωγή των συστημάτων αυτών, καθώς το Πεντάγωνο θεωρεί ότι τα συστήματα αυτά βρίσκονται σε έλλειψη και θέλει να τα διατηρήσει κυρίως για δική του χρήση.

Ωστόσο, δεν υπάρχει ακόμη ευρωπαϊκή λύση για ορισμένα οπλικά συστήματα. Αυτό περιλαμβάνει, για παράδειγμα, το μαχητικό αεροσκάφος F-35.

Ο Κριστόφ Γκομάρτ, πρώην επικεφαλής των γαλλικών στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών και νυν ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, διατύπωσε φέτος τη θεωρία του λεγόμενου "kill switch", σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ εγκαθιστούν ένα σύστημα μπλοκαρίσματος στα αεροσκάφη που θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί εάν το σχέδιο πτήσης δεν εγκριθεί από το Πεντάγωνο.

Ωστόσο, η ύπαρξη του "kill switch" δεν μπορούσε να επιβεβαιωθεί, καθώς "δεν υπάρχει τρόπος να απενεργοποιηθεί απλώς το F-35 από απόσταση", δήλωσε εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας στην Tagesschau.

Η γερμανική κυβέρνηση διατηρεί έτσι την παραγγελία των αεροσκαφών για τα στρατεύματα. "Ωστόσο, το F-35 είναι ένα μαχητικό αεροσκάφος πέμπτης γενιάς που δεν υπάρχει ακόμη στην Ευρώπη. Χάρη στην τεχνολογία stealth που διαθέτει, είναι σχεδόν αδύνατο να αναγνωριστεί. Αν τα στρατεύματα έχουν τέτοιες απαιτήσεις από εμάς, μπορούμε να αγοράσουμε μόνο από τις ΗΠΑ", δήλωσε στο Euronews εκπρόσωπος του Ομοσπονδιακού Γραφείου Εξοπλισμού, Τεχνολογίας Πληροφοριών και Ενδοϋπηρεσιακής Υποστήριξης της Bundeswehr (BAAINBw).

"Κυριαρχία σημαίνει επίσης ότι μπορείς να προστατεύσεις τον εαυτό σου"

Ο Πιτερ Βέζεμαν, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης Sipri και συν-συγγραφέας της μελέτης για τα τελευταία στοιχεία των ευρωπαϊκών εισαγωγών όπλων από τις ΗΠΑ, τονίζει ωστόσο ότι η Ευρώπη λαμβάνει ήδη αντίμετρα: "Τα κράτη του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη έχουν λάβει μέτρα για να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις εισαγωγές και να ενισχύσουν τις δικές τους βιομηχανίες όπλων. Αλλά η διατλαντική σχέση στον τομέα της άμυνας έχει βαθιές ρίζες".

Το σχέδιο Μάρσαλ και το ΝΑΤΟ έθεσαν τα θεμέλια για τις σχέσεις ασφάλειας και οικονομίας μεταξύ Γερμανίας και ΗΠΑ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Ντόναλντ Τραμπ, η γερμανική κυβέρνηση έχει προσπαθήσει να διατηρήσει τις διμερείς σχέσεις. Παρ' όλα αυτά, η γερμανική πορεία έρχεται σε αντίθεση με τις προσδοκίες του Αμερικανού προέδρου.

Ο Τραμπ ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του στην εξουσία με την υπόσχεση "Πρώτα η Αμερική". Αυτή η σειρά πολιτικών μέτρων αποσκοπεί στη λήψη αποφάσεων εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής που δίνουν προτεραιότητα στα συμφέροντα των ΗΠΑ έναντι εκείνων όλων των άλλων εθνών.

Μόλις τον Φεβρουάριο, ο Τραμπ κάλεσε τους εταίρους του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% και να προμηθευτούν αμερικανικά όπλα. Στον προϋπολογισμό του, το λεγόμενο "One Big Beautiful Bill"(OBBB), ο Τραμπ έχει προβλέψει περίπου 150 δισεκατομμύρια δολάρια σε υποχρεωτική χρηματοδότηση για το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας στο πλαίσιο της ατζέντας του "Ειρήνη μέσω της ισχύος".

Σύμφωνα με τον Μπραμλ , οι ΗΠΑ μπορούν να βασίζονται στη δική τους αμυντική βιομηχανία, ιδίως όταν πρόκειται για ανταλλακτικά ή λογισμικό για μεμονωμένα συστήματα. "Κυριαρχία σημαίνει επίσης ότι μπορείς να προστατεύσεις τον εαυτό σου", δήλωσε ο Αμερικανός εμπειρογνώμονας Μπραμλ στο Euronews. Εάν αυτό δεν συμβαίνει, ο Μπραμλ πιστεύει ότι καθιστούμε τους εαυτούς μας ευάλωτους σε εκβιασμούς.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης επίσημης επίσκεψής του στον Λευκό Οίκο, ο Μερτς παραδέχθηκε ότι "είτε μας αρέσει είτε όχι, θα παραμείνουμε εξαρτημένοι από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για μεγάλο χρονικό διάστημα".

"Η ασφάλεια χάθηκε, η Pax Americana είναι νεκρή"

"Ζούμε σε μια νέα εποχή, σε μια πολυπολική παγκόσμια τάξη και αν δεν καταφέρουμε να καθιερώσουμε την Ευρώπη ως ανεξάρτητο πόλο, τότε έχουμε χάσει σε αυτόν τον κόσμο, όπου οι ισχυροί κάνουν ό,τι μπορούν και οι αδύναμοι υποφέρουν", λέει ο Αμερικανός εμπειρογνώμονας και συγγραφέας του βιβλίου "Η διατλαντική ψευδαίσθηση".

Τελικά, ωστόσο, μια ματιά στις στατιστικές για τις πατέντες δείχνει ότι όσον αφορά την αμυντική τεχνολογία, η Ουάσιγκτον συνεχίζει να δίνει τον ρυθμό στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με μελέτη του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου (IW), οι αμερικανικές εταιρείες κατέγραψαν σχεδόν 18.000 διπλώματα ευρεσιτεχνίας μεταξύ 2015 και 2021, ενώ και τα 27 κράτη της ΕΕ μαζί κατέγραψαν λιγότερα από 12.000 διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Με περίπου 4.300 αιτήσεις για διπλώματα ευρεσιτεχνίας, η Γερμανία βρίσκεται στη δεύτερη θέση εντός της ΕΕ μετά τη Γαλλία, αλλά εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις αμερικανικές εταιρείες συνολικά.

Η συνέχιση όπως πριν δεν αποτελεί επομένως επιλογή για τον Μπραμλ : "Η ασφάλεια έχει χαθεί, η Pax Americana είναι νεκρή". Για δεκαετίες, η Γερμανία έχει εναποθέσει την άμυνά της στα χέρια των ΗΠΑ.

Τώρα η χώρα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για τη δική της ασφάλεια στο συντομότερο δυνατό χρόνο.