Οι Έλληνες Newcomers του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Οι Έλληνες Newcomers του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Οι Έλληνες Newcomers του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης Πνευματικά Δικαιώματα χ
Από Γιώργος Μητρόπουλος
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button
Αντιγραφή/Επικόλληση το λινκ του βίντεο πιο κάτω:Copy to clipboardCopied

Στο τμήμα «Newcomers» του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης συμμετέχουν 12 πρώτες ή δεύτερες ταινίες νέων δημιουργών από όλο τον κόσμο, που διεκδικούν τον Χρυσό Αλέξανδρο «Δημήτρης Εϊπίδης»

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Το 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης περιλαμβάνει τρία διαγωνιστικά προγράμματα. Ένα από αυτά είναι το «Newcomers». Στο τμήμα συμμετέχουν 12 πρώτες ή δεύτερες ταινίες νέων δημιουργών από όλο τον κόσμο, που διεκδικούν τον Χρυσό Αλέξανδρο «Δημήτρης Εϊπίδης». Αυτά είναι τα τρία ελληνικά ντοκιμαντέρ και οι δημιουργοί τους, που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο τμήμα.

«Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα» - Χρήστος Ανδριανόπουλος

Χρήστος Ανδριανόπουλος
«Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα»Χρήστος Ανδριανόπουλος

Η Νότα και ο Ηλίας είναι οι πρωταγωνιστές στην ταινία του Χρήστου Ανδριανόπουλου «Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα». Το ηλικιωμένο ζευγάρι είναι η γιαγιά και ο παππούς του σκηνοθέτη, ο οποίος αποφάσισε να καταγράψει στο κινηματογραφικό του ντεμπούτο στο μεγάλο μήκος τη σχέση τους στην περίοδο της καραντίνας.

Το συγκινητικό ντοκιμαντέρ αποτυπώνει τη μορφή που αποκτά η σχέση του ζευγαριού στα βαθιά γηρατειά, τη συμβίωσή τους, το χρόνο που περνάει, τη φθορά του ανθρώπινου σώματος και τον τρόπο που εγγράφεται η απώλεια στον άνθρωπο που μένει πίσω.

«Όλα ξεκίνησαν όταν σπούδαζα στην Αμερική. Ήδη σκεφτόμουν ότι ήθελα πολύ να κάνω ένα ντοκιμαντέρ για τη γιαγιά και τον παππού μου. Βασικά αυτό ξεκίνησε όμως, όταν πέθανε η μητέρα μου. Τότε σκέφτηκα ότι αυτό το μέσο έχει μια δύναμη να κάνει τους ανθρώπους αθάνατους, οπότε το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ ήταν μια ωδή στη ζωή. Ήθελα να κάνω αυτούς τους δύο ανθρώπους αθάνατους. Η μεγάλη απορία που είχα είναι όταν μεγαλώνεις με τη γιαγιά και τον παππού σου, τους ξέρεις σε πολύ συγκεκριμένες συνθήκες. Συμπεριφέρονται με ένα πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Οπότε είχα μια απορία πώς υπάρχουν αυτοί οι δύο άνθρωποι, όταν εγώ δεν είμαι στο χώρο. Γι’ αυτό ξεκίνησα να μένω μαζί τους, να “χαθώ” στο χώρο και να αρχίσω να τους παρατηρώ σε στιγμές όπου υπήρχε η δική τους αλήθεια. Ήταν δηλαδή σαν να μην ήμουν εκεί και τους έβλεπα πώς βιώνουν τη ζωή και τι σχέση έχουν μεταξύ τους, αν αγαπιούνται, αν μιλάνε» αναφέρει ο σκηνοθέτης.

Χρήστος Ανδριανόπουλος
«Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα»Χρήστος Ανδριανόπουλος

Τι μορφή παίρνει η αγάπη και η σχέση τους στα βαθιά γεράματα; «Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω αν αγαπιόντουσαν πολύ ακόμη. Είναι πώς θέτεις την έννοια της αγάπης. Η γιαγιά μου πρόσεχε τον παππού μου. Εκεί ήταν το ζήτημα της σχέσης τους. Νιώθω ότι ο παππούς μου ήταν πολύ ερωτευμένος με τη γιαγιά μου, ενώ εκείνη είναι ένα άτομο για το οποίο υπήρχε ένα ερωτηματικό, για το πώς βίωνε και τι ένιωθε γι’ αυτόν τον άνθρωπο. Θέλω να πιστεύω ότι η αγάπη φαίνεται στην προσπάθεια που έκανε η γιαγιά να τον βοηθήσει, να τον ταΐσει και να τον προσέξει. Αυτό θέλω να ελπίζω» εξηγεί ο Χρήστος Ανδριανόπουλος.

Ο τίτλος της ταινίας «Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα» προέρχεται από έναν στίχο ποιήματος της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ: «Χρησιμοποίησα αρχικά αυτόν τον στίχο γιατί η ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ ήταν αγαπημένη φίλη της γιαγιάς μου. Είχα πάντα αναμνήσεις με την Κατερίνα και την γιαγιά μου να κάθονται στην Αίγινα, στα καφενεία, να μιλάνε και να πίνουν. Από εκεί ξεκίνησε όλο αυτό. Βασικά όμως πριν από επτά χρόνια, είχα ρωτήσει τη γιαγιά μου ποιο είναι το αγαπημένο της ποίημα, επειδή τότε έκανα μια ταινία μικρού μήκους για εκείνη. Μου είχε πει ότι αυτό ήταν το ποίημα. Άρχισε λοιπόν να κτίζεται όλο αυτό μέσα μου. Αυτό που σημαίνει αυτός ο συγκεκριμένος στίχος για μένα είναι η απόλυτη ελευθερία. Είναι η αποδοχή της ζωής. Να μπορείς να τα αφήσεις όλα πίσω, να αγαπήσεις τη ζωή, να αγαπήσεις και το θάνατο και να αποδεχθείς αυτό το παράλογο που λέγεται ζωή».

χ
Χρήστος Ανδριανόπουλοςχ

Η ταινία κέρδισε τον Αργυρό Αλέξανδρο στο συγκεκριμένο τμήμα, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 4.000€. Παράλληλα κέρδισε το βραβείο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (ΕΚΚ) που απονέμεται σε ντοκιμαντέρ πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη του ελληνικού προγράμματος, που πραγματοποιεί πρεμιέρα στο 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Το βραβείο αυτό συνοδεύεται από χρηματικό ποσό 3.000 ευρώ. Τέλος κέρδισε και το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής Νεότητας.

«Ladies in Waiting» - Ιωάννα Τσουκαλά

Ιωάννα Τσουκαλά
«Ladies in Waiting»Ιωάννα Τσουκαλά

Στην πρώτη ταινία της, το «Ladies in Waiting» η Ιωάννα Τσουκαλά εστιάζει στις ζωές μιας ομάδας περιθαλπομένων στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, αλλά και στις αφηγήσεις μιας οικογένειας νοσηλευτριών που εργάστηκε στο ίδρυμα για πολλά χρόνια.

Μας συστήνει την καθημερινότητα του Νοσοκομείου, η οποία δεν απέχει από τη δική μας. Αναδεικνύει μια πραγματικότητα που δεν γνωρίζουμε και μας συστήνει ένα φωτεινό κόσμο, χαρισματικών ανθρώπων:

«Η αφορμή για να κάνουμε το ντοκιμαντέρ ήταν ότι μετά από δέκα χρόνια που δούλευα στο ψυχιατρείο ως θεραπεύτρια τέχνης, δήλωσα την παραίτησή μου. Επειδή είναι ένας χώρος που έχω αγαπήσει πάρα πολύ και μου έμαθε πάρα πολλά πράγματα, ήθελα να πω ένα αντίο και αποφάσισα να ξεκινήσω αυτή την ταινία. Τότε που ξεκίνησα, δεν φανταζόμουν ότι θα μου έπαιρνε επτά χρόνια για να την ολοκληρώσω και θα ρίχναμε τόση δουλειά. Ούτε ότι θα έμπαιναν στην ομάδα τόσοι πολλοί άνθρωποι για να βοηθήσουν. Στην πραγματικότητα ξεκίνησαν όλα από ένα αντίο» εξηγεί η σκηνοθέτις.

Ιωάννα Τσουκαλά
«Ladies in Waiting»Ιωάννα Τσουκαλά

Καθώς η εποχή των ψυχιατρικών ασύλων στην Ευρώπη φτάνει πια στο τέλος της, το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να ρίξει φως στο παρελθόν τους: «Αυτά τα ιδρύματα κλείνουν. Στην υπόλοιπη Ευρώπη έχουν κλείσει ήδη. Τώρα κλείνουν και σε μας. Η διαφορά μας με την υπόλοιπη Ευρώπη είναι ότι ναι μεν τα κλείνουμε, αλλά δεν έχουμε σκεφθεί το επόμενο βήμα. Αυτό συμβαίνει πάντα στην Ελλάδα. Κάνουμε όλη την οργάνωση έτσι όπως πρέπει για να κλείσει κάτι, αλλά δεν ξέρουμε τι κάνουμε μετά. Οπότε όλοι αυτοί οι άνθρωποι είναι έξω πλέον, όπως θα ’πρεπε να είναι εδώ και χρόνια και ζουν σε υποστηρικτικές μονάδες. Εμένα αυτό που με ενδιέφερε στην εικόνα του ψυχικά ασθενή είναι να καταλάβουμε ότι όπως όλοι οι άνθρωποι έχουμε σκοτεινά και φωτεινά κομμάτια, να εντοπίσουμε λίγο το δικό τους φωτεινό κομμάτι. Γιατί έχοντας στο μυαλό μας ότι όλο αυτό είναι ένα σκοτάδι, δεν μπορούμε ούτε να το πλησιάσουμε, ούτε να ανοίξουμε διάλογο μαζί του, ούτε τελικά να ενταχθεί μέσα σε μια κοινωνία. Οπότε ο στόχος μου ήταν κυρίως αυτός: να εστιάσω σε αυτά τα φωτεινά κομμάτια που έχουν οι ψυχικά ασθενείς. Πραγματικά και δεν το αναφέρω λόγω της εμπλοκής μου, αλλά κάθε φορά που κατέβαινα για γύρισμα, ήταν μια έκπληξη το τι με περίμενε. Τι σκέψεις είχαν και πόσες ιδέες έβαλαν μέσα σε αυτή την ταινία. Γιατί δεν είναι αυτή η ταινία 100% δική μου. Είναι πολύ δική τους με πολλά δικά τους πράγματα, που ήθελαν να δείξουν. Οπότε μήπως πρέπει λιγάκι να σκεφτούμε πόσο δημιουργικοί, πόσο ευφυείς μπορεί να είναι; Πόσα πολλά άλλα πράγματα εκτός από κάτι σκοτεινό και φοβιστικό, όπως εμείς το έχουμε χαρακτηρίσει τόσα χρόνια».

Η Ιωάννα Τσουκαλά αποδομεί τις προκαταλήψεις και επαναπροσδιορίζει την ψυχική υγεία και την στερεοτυπική εικόνα που έχουμε για τους ψυχικά ασθενείς, συνεισφέροντας στον αποστιγματισμό της ψυχικής ασθένειας: «Εμένα ο στόχος μου ήταν να αποδομήσω την στερεοτυπική εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας για το τι είναι ο ψυχικά ασθενής και επίσης να δούμε πού σταματάει το όριο και ποιος είναι ο ψυχικά υγιής. Αυτός είναι ο λόγος που έβαλα μέσα τους θεραπευτές. Γιατί σε αυτό τον κόσμο, είτε μέσα στο πλαίσιο ψυχιατρείο, είτε έξω, πιστεύω ότι αυτό το όριο είναι πάρα πολύ θολό. Γιατί και από άλλες ταινίες και σειρές, έχει χτιστεί έντεχνα ότι ο ψυχικά ασθενής είναι κάποιος ο οποίος πρέπει να τον δούμε πάντα δεμένο σε μια καρέκλα, να ουρλιάζει, να είναι serial killer, που σίγουρα δεν είναι αυτό».

Γιατί έδωσε αυτό τον τίτλο στο ντοκιμαντέρ της και ποια είναι η σχέση του με υγεία και την τρέλα; «Ετυμολογικά η μετάφραση στα ελληνικά του Ladies in Waiting είναι οι Κυρίες της Αυλής, οι Κυρίες των Τιμών. Ήταν οι γυναίκες που ήταν γύρω από τη βασίλισσα και τις υπηρεσίες της. Οπότε στην ταινία μπορείς να πεις ότι ο θεραπευτής είναι μόνιμα σε ένα πλαίσιο αναμονής για να βοηθά τον θεραπευόμενο. Μπορείς να πεις και το αντίθετο: ότι ο θεραπευόμενος ενισχύει μονίμως τον θεραπευτή και τον υπηρετεί. Για μένα, στο δικό μου μυαλό, επειδή όλο αυτό διαδραματίζεται συμβολικά στην αυλή του ψυχιατρείου, θεωρώ ότι και οι δύο ομάδες υπηρετούν την “τρέλα”, τη Βασίλισσα Τρέλα. Εκεί νομίζω ότι υποκλινόμαστε όλοι: και αυτοί που έχουμε δουλέψει και αυτοί που έχουν βρεθεί εκεί κάτω από άλλους κανόνες».

Η ταινία κέρδισε ειδική μνεία της κριτικής επιτροπής στο συγκεκριμένο τμήμα.

ΑΚΟΕ/ ΑΜΦΙ: Η ιστορία μιας επανάστασης (Να κοιμάμαι στο στήθος του) – Ιωσήφ Βαρδάκης

Ιωσήφ Βαρδάκης
«ΑΚΟΕ/ ΑΜΦΙ: Η ιστορία μιας επανάστασης (Να κοιμάμαι στο στήθος του)Ιωσήφ Βαρδάκης

Ο Ιωσήφ Βαρδάκης υπογράφει το ντοκιμαντέρ «ΑΚΟΕ/ ΑΜΦΙ: Η ιστορία μιας επανάστασης (Να κοιμάμαι στο στήθος του). Μέσα από συνεντεύξεις και σπάνιο αρχειακό υλικό, παρουσιάζει τη γέννηση και την πορεία του ΑΚΟΕ, του Απελευθερωτικού Κινήματος Ομοφυλοφίλων Ελλάδας και του ΑΜΦΙ, του περιοδικού που το συνόδευσε από το 1978.

Μας μεταφέρει στο 1977, όταν γεννιέται στην Αθήνα σε μια ιστορική εκδήλωση το πρώτο ελληνικό ΛΟΑΤΚΙ κίνημα και μας συστήνει τους πρωτεργάτες αυτής της προσπάθειας. Μέχρι το 1990, το ΑΚΟΕ και το περιοδικό του θα επηρέαζαν τον τρόπο που η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει τα ομοφυλόφιλα άτομα, αλλά και πώς έβλεπαν τα συγκεκριμένα άτομα τον εαυτό τους:

«Ήθελα το ντοκιμαντέρ να μιλάει για μεγαλύτερα, πανανθρώπινα πράγματα. Για τη σημασία να διεκδικείς τη φωνή σου, την ύπαρξή σου. Για τη σημασία να παλεύεις για το δικαίωμα στην ευτυχία και στη ζωή, πράγματα που για άλλες κοινότητες και ανθρώπινες ομάδες είναι αυτονόητα. Ήθελα να δείξω στο τέλος ότι μιλάμε για ένα πράγμα που είναι πολύ απλό: για το δικαίωμα στην αγάπη, για το δικαίωμα να μπορείς να είσαι ο εαυτός σου και να ζήσεις τη ζωή σου ως ελεύθερος άνθρωπος. Ήθελα στο τέλος της ταινίας να κάνω μια σύνδεση με το σήμερα και να αφήσω το θεατή να μετρήσει κατά πόσο κάποια πράγματα έχουν αλλάξει ή όχι» τονίζει ο σκηνοθέτης.

Ιωσήφ Βαρδάκης
ΑΚΟΕ/ ΑΜΦΙ: Η ιστορία μιας επανάστασης (Να κοιμάμαι στο στήθος του)Ιωσήφ Βαρδάκης

Τι έχει αλλάξει στην ελληνική κοινωνία σε αυτόν το μισό αιώνα που έχει περάσει όσον αφορά στα δικαιώματα και στις διεκδικήσεις της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

«Κάποια πράγματα έχουν αλλάξει από τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Το σημαντικότερο είναι ότι το πρώτο κίνημα διεκδικούσε να έχει φωνή, διεκδικούσε να αναγνωρισθεί η ύπαρξη αυτής της κοινότητας. Το πρώτο κίνημα έβαλε το θεμέλιο λίθο για όλα τα επόμενα. Αυτή ήταν η σημαντικότερη διεκδίκηση. Νομίζω ότι τώρα υπάρχει τουλάχιστον μια αρχική ευαισθησία απέναντι σε αυτά τα θέματα. Τουλάχιστον τώρα ξέρουμε τι μπορεί να λέγεται και τι δεν μπορεί να λέγεται. Ο δρόμος είναι μακρύς και η μάχη είναι συνεχής. Το κεντρικό πρόβλημα είναι ότι η διεκδίκηση δικαιωμάτων για κοινότητες, όπως η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα είναι μια συνεχής μάχη. Αυτοί που προβάλλουν αντίσταση στην αναγνώριση των δικαιωμάτων της κοινότητας, νομίζουν ότι έχουν ένα εθνικό, θρησκευτικό δικαίωμα να αρνούνται το δικαίωμα στη ζωή και στην ευτυχία σε μια ομάδα ανθρώπων. Αυτός ο τρόπος σκέψης είναι πολύ δύσκαμπτος και συνέχεια, με κάθε ευκαιρία θα προσπαθήσει να αφαιρέσει οποιαδήποτε δικαιώματα κερδίζονται. Νομίζω ότι η μάχη πρέπει να είναι συνεχής και είναι συνεχής. Και είναι επισφαλής. Εύχομαι να φτάσουμε σε μια πραγματικότητα που αυτά θα είναι ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία και όχι βιώματα».

χ
Ιωσήφ Βαρδάκηςχ

Η ταινία κέρδισε το βραβείο κοινού FISCHER.

Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια

Σχετικές ειδήσεις

25o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Οι ελληνικές ταινίες του Film Forward

25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Αυλαία χωρίς τυμπανοκρουσίες

Αυτό είναι το πρόγραμμα του 22ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος 2024