Ο σπουδαίος Αμερικανοιρακινός δημιουργός παρουσιάζει την έκθεση σύγχρονης τέχνης «Allspice» στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου της Ακρόπολης
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ένας από τους σημαντικότερους και πιο πολιτικοποιημένους καλλιτέχνες της εποχής μας, ο Μάικλ Ράκοβιτς εκθέτει αυτή την περίοδο στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου της Ακρόπολης, δημιουργώντας ένα γόνιμο διάλογο ανάμεσα σε αρχαία αντικείμενα και σύγχρονα έργα τέχνης. Είναι η πρώτη έκθεση σύγχρονης τέχνης ζώντος καλλιτέχνη στην ιστορία του κορυφαίου μουσείου της χώρας μας.
Ο Αμερικανοιρακινός δημιουργός αναφέρεται μέσα από τη δουλειά του σε ένα διαρκές και ανοικτό πολιτιστικό τραύμα που βλέπουμε σε όλο τον κόσμο: έργα τέχνης που αποτελούν την πολιτιστική μνήμη ενός λαού και συνθέτουν το πνεύμα μιας χώρας, γίνονται αντικείμενα κλοπής, συναλλαγής, καταστροφής και εξαφάνισης.
Η ατομική έκθεση «Allspice» είναι το πρώτο μέρος μιας τριλογίας που θα συνεχιστεί τον Οκτώβριο στον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο του μουσείου και θα ολοκληρωθεί το 2026 στο Παλιό Μουσείο της Ακρόπολης, πάνω στον Ιερό Βράχο. Είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του Υπουργείου Πολιτισμού, του Μουσείου Ακρόπολης και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών με τον οργανισμό ΝΕΟΝ του Δημήτρη Δασκαλόπουλου.
Συναντήσαμε τον διεθνώς αναγνωρισμένο δημιουργό στο Μουσείο της Ακρόπολης και μιλήσαμε για το έργο του:
«Ξεκινήσαμε να εργαζόμαστε πριν από σχεδόν τρία χρόνια, πάνω σε μια ιδέα να κάνουμε μια τριλογία εκθέσεων εδώ στην Αθήνα. Η πρώτη είναι η έκθεση που βρισκόμαστε αυτή την στιγμή. Έχει τίτλο “Allspice” (Μπαχαρικό) και συγκεντρώνει δουλειά 20 ετών που έχω κάνει πάνω στο θέμα της ιρακινής και ασσυριακής αρχαιολογίας και την επανεμφάνιση αντικειμένων που λεηλατήθηκαν από το Εθνικό Μουσείο του Ιράκ, μετά την αμερικανική εισβολή το 2003, και την καταστροφή αρχαιολογικών χώρων όπως είναι η Καλχού, που ονομάζεται επίσης Νιμρούντ, και η Νινευή στη Μεσοποταμία, που ανήκει στο σημερινό Ιράκ. Εκεί εξακολουθεί να υπάρχει μια Ασσυριακή κοινότητα.
Με ενδιαφέρει ο τρόπος με τον οποίο ο πολιτισμός όχι μόνο εξαφανίζεται αλλά συνεχίζει να υφίσταται ως μια μορφή αντίστασης. Έτσι αυτό που κάνω είναι να επανεμφανίζω όλα αυτά τα έργα τέχνης που είτε λεηλατήθηκαν είτε καταστράφηκαν στη χώρα που τώρα ονομάζεται Ιράκ. Αυτά τα έργα είναι σε διάλογο, ελπίζω, με το απίστευτο Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο είναι ένα μουσείο που απαιτεί επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα. Νομίζω ότι στέκεται ως φάρος για όλους τους πολιτισμούς του κόσμου που εδώ και αιώνες αγωνίζονται να επανενωθούν με τα αντικείμενα που τους ανήκουν».
Τα έργα του καλλιτέχνη είναι φτιαγμένα από πεπιεσμένο χαρτί, σύγχρονες εφημερίδες της Μέσης Ανατολής και συσκευασίες τροφίμων του Βόρειου Ιράκ. Αυτά τα αναλώσιμα υλικά αναδεικνύουν την απουσία των πρωτότυπων αντικειμένων που λείπουν. Ουσιαστικά αυτό που κάνει ο δημιουργός, είναι να αποκαθιστά και να επανεμφανίζει έργα τέχνης που είναι χαμένα, αγνοούνται ή είναι ατελή, υπογραμμίζοντας την έννοια του τραύματος:
«Αυτό που ελπίζω να κάνω με αυτό το πρότζεκτ, δεν είναι μόνο να αναδημιουργώ αυτά τα έργα που έχουν εξαφανιστεί και βρίσκονται δυνητικά στη σφαίρα του θανάτου και της απώλειας, αλλά να τα επιστρέφω στη σφαίρα της ζωής. Αυτή η σφαίρα της ζωής προκύπτει, όταν αυτά τα αντικείμενα γίνονται από τις συσκευασίες των τροφίμων της Μέσης Ανατολής, που χρησιμοποιούν οι κοινότητές μας για να συνεχίσουν τις παραδόσεις μας, να συνεχίσουν τις γιορτές μας, τις σχέσεις μας και την αγάπη μας που έχουμε ο ένας για τον άλλον. Υπάρχει αυτή η ταυτοχρονία λοιπόν, όπου κάνουμε αισθητή την απουσία των αληθινών έργων τέχνης, αλλά κάνουμε σαφές ότι είμαστε ακόμα εδώ».
Στην έκθεση περιλαμβάνονται αρχαία αντικείμενα από τη Μέση Ανατολή και τη νοτιοανατολική Μεσόγειο, που παραχωρήθηκαν από το Ινστιτούτο Αρχαίων Πολιτισμών του Πανεπιστημίου του Σικάγο και από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα καθώς και ένας μεγάλος αριθμός σύγχρονων έργων από τη σειρά «Ο αόρατος εχθρός δεν πρέπει να υπάρχει» του Ράκοβιτς, που έχει να κάνει με λεηλατημένα αντικείμενα από τη Βαγδάτη.
«Με τον Μάικλ Ράκοβιτς μας συνδέει μια αλληλεγγύη. Μια αλληλεγγύη για κοινές αρχές, κοινές αξίες και για το πώς η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως όχημα επούλωσης τραυμάτων, τόσο συλλογικών όσο και προσωπικών. Όσον αφορά αυτή την έκθεση εδώ στο Μουσείο της Ακρόπολης, σκεφτόμουν αυτό το τραύμα που υπάρχει ήδη, αυτό το κενό μέσα στο μουσείο και πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένας τόπος ίασης. Αυτή τη στιγμή για μένα είναι ένας τόπος αναμονής. Εδώ μαζί με τον Μάικλ Ράκοβιτς, προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε μέσα από την πρακτική του, έναν τόπο ίασης, όπου ο καθένας μπορεί να έρθει, να τον επισκεφθεί και να οραματιστεί πώς θα είναι όταν αυτά τα γλυπτά ενωθούν ξανά, πάνω στο Μουσείο της Ακρόπολης» επισημαίνει η Ελίνα Κουντούρη, Διευθύντρια του ΝΕΟΝ και συνεπιμελήτρια της έκθεσης.
Το Μουσείο της Ακρόπολης, με εμφανές το κενό ανάμεσα στα γλυπτά του Παρθενώνα, είναι ο ιδανικός χώρος για αυτή την έκθεση που γίνεται σε συνεργασία με τον ΝΕΟΝ και αναφέρεται στον πόλεμο, την αποικιοκρατία και την αρπαγή έργων τέχνης από λεηλατημένα μουσεία:
«Βλέποντας αυτά τα πολύχρωμα έργα του Ράκοβιτς, καταλαβαίνει κανείς ότι πρόκειται για τα ίδια πράγματα για τα οποία μιλά ουσιαστικά το Μουσείο της Ακρόπολης. Δηλαδή, αυτό που επιζητείται είναι η αποκαταστατική δικαιοσύνη, Μια δικαιοσύνη δηλαδή, η οποία αποκαθιστά τα πράγματα στην ολότητά τους, έτσι όπως τα είχαν σκεφτεί, φανταστεί και δημιουργήσει οι αρχαίοι καλλιτέχνες. Επομένως, μια τέτοια έκθεση δεν θα μπορούσε να βρει πουθενά αλλού τα ίδια νοήματα όσο στο Μουσείο της Ακρόπολης» υπογραμμίζει ο καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης, Γενικός Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης και συνεπιμελητής της έκθεσης.
Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ιδρυτής του ΝΕΟΝ αναφέρει: «Πέρα από την προφανή συνάφεια της θεματολογίας που έχει να κάνει με την απώλεια, την αποκατάσταση, την επιστροφή, το οποίο είναι ένα κεντρικό θέμα και για μας τους Έλληνες, ιδίως σε αυτό το κτίριο, όπως εκφράζεται στους χώρους με τα γλυπτά του Παρθενώνα, η έκθεση έχει κι ένα ευρύτερο νόημα, όταν μιλάμε για απώλεια και αποκατάσταση, ιδίως σε μια εποχή τώρα, όπου φοβόμαστε ότι μπορεί να απολέσουμε τις ελευθερίες μας, τις σιγουριές μας, τους θεσμούς με τους οποίους έχουμε μεγαλώσει, που μπαίνουν σε ερωτηματικά σε όλο τον κόσμο και από την πολιτική και από τους πολέμους. Και μιλάμε για αποκατάσταση. Ο προβληματισμός είναι αποκατάσταση αυτού που είχαμε και έχουμε συνηθίσει ή αποκατάσταση ενός καινούργιου κόσμου στον οποίον όλοι πρέπει να προσαρμοστούν;»
O τίτλος της έκθεσης «Allspice», δηλαδή Μπαχάρι, αναφέρεται, κυριολεκτικά, στις χειρόγραφες συνταγές της μητέρας του καλλιτέχνη που βρίσκονται στις κολώνες της αίθουσας Περιοδικών Εκθέσεων του Μουσείου, παραπέμποντας στις αλληλεπιδράσεις των πολιτισμών, αλλά και στις μνήμες της εξορίας και της μετανάστευσης ανθρώπων. Η έκθεση του Μάικλ Ράκοβιτς στο Μουσείο της Ακρόπολης διαρκεί μέχρι τις 31 Οκτωβρίου.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
Πρώτο Μέρος: Συνεργασία Μουσείου Ακρόπολης και ΝΕΟΝ
Τίτλος Έκθεσης Allspice | Michael Rakowitz & Ancient Cultures
Μουσείο Ακρόπολης, Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων
Μέχρι 31 Οκτωβρίου 2025
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα 9πμ-5μμ, Τρίτη-Τετάρτη-Πέμπτη 9πμ-8μμ, Παρασκευή 9πμ-10μμ, Σάββατο-Κυριακή 9πμ-8μμ
Είσοδος ελεύθερη με την έκδοση εισιτηρίου ελεύθερης εισόδου από τα ταμεία εισιτηρίων του Μουσείου Ακρόπολης. Ομαδικές κρατήσεις (από 15 έως 30 άτομα) πραγματοποιούνται μέσω αποστολής ηλεκτρονικού μηνύματος (groupbookings@theacropolismuseum.gr). Οργανωμένες ξεναγήσεις στην έκθεση ξεκινούν την Κυριακή 18/5 από τους Αρχαιολόγους του Μουσείου, με απαραίτητη την ηλεκτρονική κράτηση (Περισσότερα: https://www.theacropolismuseum.gr/thematikes-paroysiaseis/allspice-michael-rakowitz-ancient-cultures).
Πληροφορίες στα neon.org.gr & theacropolismuseum.gr
Σύντομο βιογραφικό σημείωμα για τον Michael Rakowitz
Ο Michael Rakowitz (γεν. 1973, Γκρέιτ Νεκ, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ) είναι Ιρακινοαμερικανός καλλιτέχνης που δραστηριοποιείται στο σημείο τομής μεταξύ επίλυσης και πρόκλησης προβλημάτων. Ερευνά τον εκτοπισμό των κοινοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς λόγω πολέμου και ιμπεριαλισμού, ενεργοποιώντας καθημερινά αντικείμενα και χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις. Ζει και εργάζεται στο Σικάγο, ΗΠΑ, και είναι Καθηγητής Θεωρίας και Πρακτικής της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Northwestern, ΗΠΑ.
Το έργο του έχει παρουσιαστεί παγκοσμίως στη dOCUMENTA (13)· P.S.1, MoMA και Tate Modern, μεταξύ άλλων. Το 2018-2020, έλαβε την ανάθεση για το Fourth Plinth στην πλατεία Τραφάλγκαρ στο Λονδίνο. To 2019-2020 παρουσιάστηκε αναδρομική έκθεση του έργου του στην Whitechapel Gallery στο Λονδίνο, στο Castello di Rivoli Museo d’Arte Contemporanea στο Τορίνο και στο Jameel Arts Centre στο Ντουμπάι. Πρόσφατα έλαβε ανάθεση για τη δημιουργία έργου με θέμα την Αρχαιολογία και τις Ροές Μετανάστευσης από τον Δήμο της Χάγης.
