Ο θάνατος της Μπριζίτ Μπαρντό άναψε σφοδρή πολιτική διαμάχη στη Γαλλία, μετά τις εκκλήσεις της δεξιάς για εθνικό φόρο τιμής στη θρυλική σταρ του σινεμά.
Οι Γάλλοι πολιτικοί είναι βαθιά διχασμένοι για το πώς, ή ακόμη και αν, πρέπει να τιμήσουν Μπριζίτ Μπαρντό, μετά τον θάνατό της, καθώς οι πολιτικές της θέσεις στα τελευταία της χρόνια αποδείχθηκαν τόσο αμφιλεγόμενες όσο επιδραστικές υπήρξαν οι ταινίες της.
Η Μπαρντό πέθανε την Κυριακή σε ηλικία 91 ετών, στο σπίτι της στο Σεν Τροπέ, στη νότια μεσογειακή ακτή. Η είδηση του θανάτου της προκάλεσε κύμα αποχαιρετισμών, με αφιερώματα σε μια γυναίκα που έγινε σύμβολο της γαλλικής κουλτούρας, της σεξουαλικής απελευθέρωσης και της κινηματογραφικής λάμψης, μέσα από ταινίες όπως And God Created Woman, Le Mépris και The Night Heaven Fell.
Θα μείνει επίσης στη μνήμη για τη δράση της υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων. Ταξίδεψε στην Αρκτική για να καταγγείλει τη σφαγή των νεογέννητων φώκιων· καταδίκασε τη χρήση ζώων σε εργαστηριακά πειράματα· και τάχθηκε κατά της αποστολής πιθήκων στο διάστημα.
Ωστόσο, η κληρονομιά της παραμένει έντονα αμφισβητούμενη.
Γιατί η Μπαρντό είναι αμφιλεγόμενη μορφή;
Στα τελευταία της χρόνια, η Μπαρντό ταυτίστηκε στενά με την άκρα δεξιά και καταδικάστηκε πέντε φορές για υποκίνηση φυλετικού μίσους, κυρίως για σχόλια που στόχευαν τους Μουσουλμάνους και αυτό που η ίδια αποκαλούσε «εισβολή» ξένων στη Γαλλία, καθώς και τους κατοίκους του γαλλικού νησιού του Ινδικού Ωκεανού Ρεϊνιόν, τους οποίους είχε κάποτε χαρακτηρίσει «άγριους».
Σημειωτέον, είχε επικρίνει τη μουσουλμανική πρακτική σφαγής προβάτων κατά ετήσιες θρησκευτικές εορτές όπως το Αΐντ αλ-Άντχα. «Είναι αλήθεια ότι μερικές φορές παρασύρομαι, αλλά όταν βλέπω πόσο αργά προχωρούν τα πράγματα... η αγωνία μου με καταβάλλει», είχε πει η Μπαρντό στο AP, όταν ρωτήθηκε για τις καταδίκες της για υποκίνηση φυλετικού μίσους και την αντίθεσή της στη μουσουλμανική τελετουργική σφαγή.
Στα τελευταία της χρόνια, η Μπαρντό ήταν επικριτική απέναντι στο κίνημα #MeToo. Σε συνέντευξή της είχε δηλώσει ότι οι περισσότερες ηθοποιοί που κατήγγελλαν τη σεξουαλική παρενόχληση στη βιομηχανία του κινηματογράφου ήταν «υποκριτικές» και «γελοίες», επειδή πολλές «έκαναν τις κοκέτες» με τους παραγωγούς για να πάρουν ρόλους.
Είπε ότι δεν υπήρξε ποτέ θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης και ότι το έβρισκε «γοητευτικό να μου λένε ότι ήμουν όμορφη ή ότι είχα ένα ωραίο μικρό κωλαράκι».
Στην τελευταία της τηλεοπτική συνέντευξη νωρίτερα φέτος, η Μπαρντό απέρριψε συλλήβδην τον φεμινισμό. «Ο φεμινισμός δεν είναι του γούστου μου... Μου αρέσουν οι άντρες», είπε στο BFM TV, προτού κόψει τον δημοσιογράφο όταν εκείνος υπαινίχθηκε ότι τα δύο μπορούν να συμβαδίσουν, με ένα ξερό: «Όχι!»
Οι εντάσεις γύρω από την κληρονομιά της αναζωπυρώθηκαν
Μετά τον θάνατό της, οι πολιτικές εντάσεις που συνόδευαν τη ζωή της επανήλθαν στην επιφάνεια. Ο δεξιός πολιτικός Ερίκ Σιοτί ζήτησε εθνικό φόρο τιμής, υποστηρίζοντας ότι η Γαλλία οφείλει να τιμήσει μία από τις πιο αναγνωρίσιμες πολιτιστικές της μορφές.
«Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρέπει να έχει το θάρρος να οργανώσει έναν εθνικό φόρο τιμής για την BB μας!» αναφέρει μια διαδικτυακή αναφορά, η οποία τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές μετρά σχεδόν 25.000 υπογραφές. Προτείνει μια μαζική δημόσια τελετή αποχαιρετισμού, ανάλογη με εκείνες για τον ροκ σταρ Τζόνι Αλιντέι το 2017 ή τον τραγουδιστή και ηθοποιό Σαρλ Αζναβούρ το 2018.
Η αρχηγός της άκρας δεξιάς Μαρίν Λεπέν, που επί του παρόντος έχει αποκλειστεί από την ανάληψη δημόσιου αξιώματος έως την εκδίκαση της έφεσής της τον Ιανουάριο, συμμετείχε επίσης στους επαίνους, περιγράφοντάς την ως «εξαιρετική γυναίκα» και «απίστευτα γαλλική: ελεύθερη, αδάμαστη, ακέραιη».
Σύμφωνα με το πρακτορείο AFP, το γραφείο του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν φέρεται να προσφέρθηκε να οργανώσει φόρο τιμής στη Μπαρντό, αλλά η οικογένειά της δεν ανταποκρίθηκε στην πρόταση.
Την Κυριακή, λίγο αφότου ανακοινώθηκε ο θάνατός της, ο Μακρόν ανήρτησε στο X τα συλλυπητήριά του. «Πενθούμε έναν θρύλο», έγραψε. «Οι ταινίες της, η φωνή της, η εκτυφλωτική της φήμη, τα αρχικά της, οι λύπες της, το γενναιόδωρο πάθος της για τα ζώα, το πρόσωπό της που έγινε Μαριάν - η Μπριζίτ Μπαρντό ενσάρκωσε μια ζωή ελευθερίας. Μια γαλλική ύπαρξη, μια παγκόσμια ακτινοβολία. Μας άγγιξε. Πενθούμε έναν θρύλο του αιώνα».
Στο μεταξύ, ο δήμαρχος της Νίκαιας, Κριστιάν Εστραζί, δήλωσε ότι η πόλη σχεδιάζει να δώσει το όνομα της Μπαρντό σε ένα «εμβληματικό σημείο» προς τιμήν της.
Ωστόσο, από την πλευρά της Αριστεράς υπήρξαν πιο επικριτικές φωνές. «Να σε συγκινεί η τύχη των δελφινιών αλλά να μένεις αδιάφορος για τους θανάτους μεταναστών στη Μεσόγειο; Τι επίπεδο κυνισμού είναι αυτό;» έγραψε στα κοινωνικά δίκτυα η βουλεύτρια των Πρασίνων Σαντρίν Ρουσό.
Ο ηγέτης των Σοσιαλιστών Ολιβιέ Φορ είπε ότι, αν και η Μπαρντό ήταν αναμφίβολα εμβληματική ηθοποιός, οι εθνικοί φόροι τιμής επιφυλάσσονται για πρόσωπα που έχουν προσφέρει «εξαιρετικές υπηρεσίες στο έθνος». Υποστήριξε ότι η Μπαρντό είχε «γυρίσει την πλάτη στις ρεπουμπλικανικές αξίες».
Η Μπαρντό θα ταφεί ιδιωτικά στο θαλάσσιο κοιμητήριο του Σεν Τροπέ με θέα στη Μεσόγειο. Η κηδεία της θα τελεστεί στις 7 Ιανουαρίου στην εκκλησία της Νοτρ-Νταμ ντε λ’ Ασομσιόν, με την ακολουθία να προβάλλεται σε οθόνες σε όλη την πόλη.
Το αν η Γαλλία θα της αποδώσει εθνικό φόρο τιμής παραμένει αβέβαιο, αφήνοντας τη χώρα να συζητά το πώς, και αν, θα την τιμήσει επίσημα μια προσωπικότητα της οποίας η ζωή υπήρξε τόσο θρυλική όσο και διχαστική.