Ιθάκη: Δίχτυα φαντάσματα καταστρέφουν τον βυθό–Η «Healthy Seas» βουτάει και καθαρίζει την θάλασσα

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Κάμερα: Γιάννης Δήμας

Μοντάζ: Γιάννης Δόλας

Η Ιθάκη αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα θαλάσσιας ρύπανσης εξαιτίας δύο ιχθυοκαλλιεργειών που αφέθηκαν στην τύχη τους. Πριν από αρκετά χρόνια, οι επιχειρήσεις έκλεισαν και οι ιδιόκτητες έφυγαν από το νησί. Όμως πριν αποχωρήσουν δεν φρόντισαν να απομακρύνουν τα πλαστικά δίχτυα και τον εξοπλισμό που χρησιμοποιούσαν. Για χρόνια, κανείς δεν ασχολήθηκε με το ζήτημα. Όμως το καλοκαίρι το 2021, στο νησί έφτασε μια ομάδα εθελοντών που ξεκίνησε το καθαρίζει τον βυθό.

Οι άνθρωποι των ΜΚΟ ‘‘Healthy Seas’’ και ‘‘Ghost Diving’’ ξεκίνησαν την εκστρατεία καθαρισμού που συνεχίζεται και το καλοκαίρι του 2022. Η ομάδα αποτελείται από 12 εθελοντές δύτες από την Ολλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελλάδα, τον Λίβανο και την Ουγγαρία.

«Στην Ελλάδα συναντήσαμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό, περιβαλλοντικό έγκλημα. Μέχρι σήμερα έχουμε ασχοληθεί με δίχτυα φαντάσματα που κάποιοι ψαράδες έχουν χάσει ή εγκαταλείψει. Βεβαίως, προκαλούν σοβαρή ζημιά. Όμως στην περίπτωση της Ιθάκης έχουμε να κάνουμε με ολόκληρες εγκαταστάσεις, με ιχθυοκαλλιέργειες που εγκαταλείφθηκαν» δήλωσε στο euronews η Βερόνικα Μίκος, διευθύντρια της «Healthy Seas».

Όλα αυτά τα χρόνια, καμία κυβέρνηση και κανείς υπουργός περιβάλλοντος δεν ζήτησε από τις εταιρείες να καθαρίσουν την θάλασσα. Καμία πειθαρχική διαδικασία δεν ξεκίνησε, κανένα πρόστιμο δεν επιβλήθηκε. Ο Δήμαρχος Ιθάκης δεν προσπαθεί να ωραιοποιήσει την κατάσταση, αφού παραδέχεται πως η δράση των μη κυβερνητικών οργανώσεων τελικά εκθέτει την πολυετή αδράνεια του κράτους. 

«Η δράση της Healthy Seas είναι εξαιρετικά σημαντική. Ουσιαστικά καλύπτει το κενό της πολιτείας που δεν έχει κάνει την δουλειά της. Οι ιδιοκτήτες αποφάσισαν να κλείσουν την επιχείρηση, όμως δεν φρόντισαν να ανασύρουν τα δίχτυα από τον βυθό. Κανείς δεν έκανε έναν έλεγχο, κανείς δεν φρόντισε να αναζητήσει ευθύνες και να τιμωρήσει τους υπεύθυνους. Ο ένας πετούσε το μπαλάκι στον άλλο και το θέμα χάθηκε στους διαδρόμους της γραφειοκρατίας. Οπότε αυτή η πρωτοβουλία συμβάλει στην επίλυση ενός πολύ σημαντικού προβλήματος που εδώ και χρόνια ταλαιπωρεί το νησί μας» δήλωσε o δήμαρχος Ιθάκης Διονύσης Στανίτσας.

Το καλοκαίρι του 2021, αρκετοί κάτοικοι του νησιού ήταν διστακτικοί και επιφυλακτικοί με τους ξένους εθελοντές. Πολλοί δεν πίστευαν πως κάτι θα αλλάξει. Όμως σταδιακά τους εμπιστεύτηκαν και πλέον συμμετέχουν στις δράσεις τους. Ακολούθησαν ενημερωτικές εκδηλώσεις, εκθέσεις φωτογραφίας και ο καθαρισμός του λιμανιού. 

Ο Γιώργος Λίλας έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε αυτή την ιστορία. Τράβηξε μερικές υποβρύχιες φωτογραφίες, ανέβασε κάποιες εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και επικοινώνησε με τους υπεύθυνους της «Healthy Seas». Πλέον, ο εκπαιδευτής δυτών νιώθει δικαιωμένος.   

«Για να είμαι ειλικρινής, δεν περίμενα μια τόσο θετική εξέλιξη. Για εμάς, για τους ντόπιους πρόκειται για μεγάλη δικαίωση. Κερδίσαμε ένα κομμάτι του νησιού μας που νομίζαμε πως είχαμε χάσει για πάντα. Κερδισμένοι είναι και οι τουρίστες, αφού μπορούν να απολαύσουν μια περιοχή που μέχρι πριν από λίγο καιρό έμοιαζε με απαγορευμένο καρπό» δήλωσε στο euronews o επικεφαλής του Odyssey Diving Club, Γιώργος Λίλας. 

«Ο επισκέπτης βλέπει μια πολύ ωραία εικόνα. Ένα ήσυχο μικρό λιμάνι με καταγάλανα νερά. Όμως εμείς οι δύτες βιώνουμε μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα. Ο βυθός είναι γεμάτος απορρίμματα, μπορώ να πω ότι μοιάζει με έναν απέραντο σκουπιδότοπο. Ο κόσμος γίνεται πιο ευαίσθητος, ο κόσμος αλλάζει. Όμως χρειάζεται καιρός και συστηματική προσπάθεια» υποστηρίζει ο Νίκος Βαρδάκας, συντονιστής της «Ghost Diving Greece».

“Ψαρεύοντας Απορρίμματα”

Για την Ιθάκη, το 2021 ήταν η χρονιά του «μεγάλου καθαρισμού». Περιβαλλοντικές οργανώσεις, εθελοντές και ντόπιοι, εργάστηκαν σκληρά και απομάκρυναν 76 τόνους θαλάσσιων απορριμμάτων από τις θάλασσες και τις παραλίες πέρυσι του νησιού. Το 2022, οι δράσεις ξεκίνησαν στα τέλη Μαρτίου, ενώ αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι τις 5 Ιουνίου. 

Η Healthy Seas και η Εναλεία, μέσω του Mediterranean CleanUp project, ηγούνται το “Fishing for Litter” (“Ψαρεύοντας Απορρίμματα”). Στην πρώτη φάση, έχουν κινητοποιηθεί 2 ντόπιοι αλιείς προκειμένου να περιορίσουν την αλιευτική τους δραστηριότητα και αντ’ αυτού να συλλέγουν πλαστικά από δυσπρόσιτες ακτές, βοηθώντας την αναπαραγωγή των ψαριών.

Ένα μεγάλο μέρος των θαλάσσιων απορριμμάτων θα ανακυκλωθεί. Τα δίχτυα που θα ανακτηθούν, πρώτα θα καθαριστούν και θα μεταφερθούν σε σημείο συλλογής κοντά στην Αθήνα. Τα νάιλον δίχτυα θα ανακυκλωθούν από την Aquafil, μαζί με άλλα νάιλον απορρίμματα, σε νήμα ECONYL®, τη βάση για πολλά βιώσιμα προϊόντα όπως κάλτσες, μαγιό, ρούχα, αξεσουάρ και χαλιά. 

Η Hyundai Motor Europe παρέχει χρηματοδότηση για το έργο, το οποίο δε θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς την πολύτιμη συνεργασία των συνεργαζόμενων φορέων: Ελληνική Ακτοφυλακή, Odyssey Outdoor Activities, Δήμο Ιθάκης. 

Το έργο πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας καθώς και του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.