Ένα και μόνο κοντέινερ αλλάζει το μικρο-οικοσύστημα γύρω του, επηρεάζοντας τα είδη του βυθού που οι επιστήμονες ακόμη ανακαλύπτουν
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο Ρας Λιούις έχει μαζέψει πολλά παράξενα αντικείμενα κατά μήκος της ακτής της χερσονήσου Long Beach στην πολιτεία της Ουάσινγκτον όλα αυτά τα χρόνια: κράνη ποδηλάτων με φτερά, πλαστικά δολώματα γαλοπούλας σε φυσικό μέγεθος που φτιάχνονται για κυνηγούς, πολύχρωμα νεροπίστολα.
Και Crocs - τόσα πολλά αταίριαστα Crocs.
Αν βρείτε ένα μόνο παπούτσι Croc, θα μπορούσατε να σκεφτείτε ότι κάποιος το έχασε στην παραλία, είπε. "Αλλά, αν βρεις δύο, τρία, τέσσερα και είναι διαφορετικά - ξέρεις, το ένα είναι μεγάλο, το άλλο μικρό - αυτό είναι ένα στοιχείο".
Αυτά τα αντικείμενα δεν είναι σαν τα πεταμένα δίχτυα ψαρέματος και τα κουτάκια μπύρας που βρίσκει επίσης ο Λιούις πεταμένα στη θάλασσα από ψαράδες ή τουρίστες. Είναι τα απορρίμματα εμπορευματοκιβωτίων που χάθηκαν στον ανοιχτό ωκεανό.
Οι περισσότερες από τις πρώτες ύλες και τα καθημερινά αγαθά που διακινούνται σε μεγάλες αποστάσεις -από μπλουζάκια μέχρι τηλεοράσεις, κινητά τηλέφωνα μέχρι νοσοκομειακά κρεβάτια- συσκευάζονται σε μεγάλα μεταλλικά κουτιά στο μέγεθος ρυμουλκούμενων τρακτέρ και στοιβάζονται σε πλοία.
Ένας εμπορικός όμιλος αναφέρει ότι περίπου 250 εκατομμύρια εμπορευματοκιβώτια διασχίζουν τους ωκεανούς κάθε χρόνο - αλλά δεν φτάνουν όλα όπως έχουν προγραμματιστεί.
Πόσα εμπορευματοκιβώτια χάνονται στη θάλασσα;
Περισσότερα από 20.000 κοντέινερ έχουν πέσει στη θάλασσα την τελευταία μιάμιση δεκαετία.
Το ποικίλο περιεχόμενό τους έχει ξεβραστεί στις ακτές, έχει δηλητηριάσει την αλιεία και τα ενδιαιτήματα των ζώων και έχει προστεθεί στις δίνες σκουπιδιών των ωκεανών. Τα περισσότερα εμπορευματοκιβώτια βυθίζονται τελικά στον πυθμένα της θάλασσας και δεν ανασύρονται ποτέ.
Τα φορτηγά πλοία μπορούν να χάσουν από ένα μόνο εμπορευματοκιβώτιο έως εκατοντάδες κάθε φορά σε ταραγμένη θάλασσα.
Οι ειδικοί διαφωνούν σχετικά με το πόσα χάνονται κάθε χρόνο. Το Παγκόσμιο Ναυτιλιακό Συμβούλιο αναφέρει ότι, κατά μέσο όρο, περίπου 1.500 χάνονται ετησίως κατά τη διάρκεια των 16 ετών που παρακολουθούνται - αν και λιγότερα τα τελευταία χρόνια.
Άλλοι λένε ότι ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ υψηλότερος, καθώς τα στοιχεία του Συμβουλίου Ναυτιλίας δεν περιλαμβάνουν ολόκληρη τη βιομηχανία και δεν υπάρχουν κυρώσεις για τη μη δημόσια αναφορά των απωλειών.
Πολλά από τα συντρίμμια που ξεβράστηκαν στην παραλία του Λιούις αντιστοιχούσαν σε αντικείμενα που χάθηκαν από το γιγαντιαίο φορτηγό πλοίο ONE Apus τον Νοέμβριο του 2020. Όταν το πλοίο προσέκρουσε σε ισχυρούς κυματισμούς κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού από την Κίνα στην Καλιφόρνια, σχεδόν 2.000 εμπορευματοκιβώτια γλίστρησαν στον Ειρηνικό.
Δικαστικά έγγραφα και εκθέσεις της βιομηχανίας δείχνουν ότι το πλοίο μετέφερε κράνη ποδηλάτων αξίας άνω των 100.000 δολαρίων (119.000 ευρώ) και χιλιάδες χαρτοκιβώτια Crocs, καθώς και ηλεκτρονικά είδη και άλλα πιο επικίνδυνα εμπορεύματα: μπαταρίες, αιθανόλη και 54 εμπορευματοκιβώτια με πυροτεχνήματα.
Οι ερευνητές χαρτογράφησαν τη ροή των συντριμμιών σε διάφορες ακτές του Ειρηνικού που απέχουν χιλιάδες μίλια μεταξύ τους, συμπεριλαμβανομένης της παραλίας του Λιούις και της απομακρυσμένης ατόλης Μίντγουεϊ, ενός εθνικού καταφυγίου άγριας ζωής για εκατομμύρια θαλασσοπούλια κοντά στα νησιά της Χαβάης που επίσης δέχτηκε μια πλημμύρα από αταίριαστα Crocs.
Οι επιστήμονες και οι περιβαλλοντικοί υποστηρικτές λένε ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για τον εντοπισμό των απωλειών και την πρόληψη των διαρροών εμπορευματοκιβωτίων.
"Το γεγονός ότι μπορεί να φαίνεται "εκτός οπτικού πεδίου, εκτός μυαλού", δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν τεράστιες περιβαλλοντικές συνέπειες", δήλωσε ο θαλάσσιος βιολόγος Άντριου ΝτεΒόγκελερ του Εθνικού Θαλάσσιου Καταφυγίου Monterey Bay της Καλιφόρνια, ο οποίος έχει περάσει περισσότερα από 15 χρόνια μελετώντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενός και μόνο εμπορευματοκιβωτίου που βρέθηκε στα ύδατα του καταφυγίου.
"Αφήνουμε χρονοκάψουλες στο βυθό της θάλασσας από όλα όσα αγοράζουμε και πουλάμε - που κάθονται εκεί κάτω για ίσως εκατοντάδες χρόνια", είπε.
Νιτρικό οξύ, πλαστικά σφαιρίδια και μωρά φώκιες
Οι φετινοί καλοκαιρινοί άνεμοι ξέβρασαν χιλιάδες πλαστικά σφαιρίδια στην ακτή κοντά στο Κολόμπο της Σρι Λάνκα, τρία χρόνια μετά από μια τεράστια πυρκαγιά στο πλοίο X-Press Pearl που έκαιγε για μέρες και βύθισε το σκάφος λίγα μίλια ανοιχτά.
Η καταστροφή πέταξε περισσότερα από 1.400 κατεστραμμένα εμπορευματοκιβώτια στη θάλασσα - απελευθερώνοντας δισεκατομμύρια πλαστικά σφαιρίδια κατασκευής γνωστά ως nurdles καθώς και χιλιάδες τόνους νιτρικού οξέος, μολύβδου, μεθανόλης και υδροξειδίου του νατρίου, όλα τοξικά για τη θαλάσσια ζωή.
Ο Hemantha Withanage θυμάται πώς η παραλία κοντά στο σπίτι του μύριζε καμένες χημικές ουσίες. Σύντομα οι εθελοντές συνέλεξαν χιλιάδες νεκρά ψάρια, με βράγχια παραγεμισμένα με πλαστικό γεμάτο χημικά, και σχεδόν 400 νεκρές θαλάσσιες χελώνες που απειλούνται με εξαφάνιση, περισσότερα από 40 δελφίνια και έξι φάλαινες, με τα στόματά τους σφηνωμένα με πλαστικό. "Ήταν σαν εμπόλεμη ζώνη", είπε.
Τα συνεργεία καθαρισμού που φορούσαν ολόσωμες στολές προστασίας περπατούσαν μέσα στην παλίρροια με χειροκίνητα κόσκινα για να προσπαθήσουν να συλλέξουν τα πλαστικά σφαιρίδια σε μέγεθος φακής.
Η προκυμαία έκλεισε στην εμπορική αλιεία για τρεις μήνες και οι 12.000 οικογένειες που εξαρτώνται από την αλιεία για το εισόδημά τους έχουν λάβει μόνο ένα κλάσμα των 72 εκατομμυρίων δολαρίων (65 εκατ. ευρώ) που πιστεύει ο Withanage, ιδρυτής του μη κερδοσκοπικού Κέντρου Περιβαλλοντικής Δικαιοσύνης της Σρι Λάνκα, ότι τους οφείλονται.
"Μόλις την περασμένη εβδομάδα, φύσηξε πολύ δυνατός άνεμος και όλες οι παραλίες ήταν πάλι γεμάτες πλαστικό", δήλωσε στα μέσα Ιουνίου.
Το περιεχόμενο των χαμένων εμπορευματοκιβωτίων δεν χρειάζεται να είναι τοξικό για να προκαλέσει χάος.
Τον Φεβρουάριο, το φορτηγό πλοίο President Eisenhower έχασε 24 κοντέινερ στα ανοικτά των ακτών της κεντρικής Καλιφόρνιας. Ορισμένα περιείχαν δεμάτια βαμβακιού που σύντομα έπεσαν στο νερό και έσκασαν. Τα συντρίμμια ξεβράστηκαν στην ακτή κοντά στο Εθνικό Θαλάσσιο Καταφύγιο του Κόλπου του Μοντερέι, μια ομοσπονδιακά προστατευόμενη περιοχή.
Ο καπετάνιος του πλοίου ενημέρωσε την Ακτοφυλακή των ΗΠΑ, η οποία συνεργάστηκε με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας και τα Πολιτειακά Πάρκα της Καλιφόρνιας για την απομάκρυνση των συντριμμιών. Κάθε δεμάτι ήταν πολύ βαρύ για να μεταφερθεί - αντ' αυτού έπρεπε να κοπεί, γεμίζοντας το καθένα δύο φορτηγά απορριμματοφόρα.
"Ένα σάπιο υγρό χάλι", δήλωσε ο Έρικ Χέλστρομ, επικεφαλής δασοφύλακας των Πολιτειακών Πάρκων της Καλιφόρνιας. "Αν οι παλιρροιακές λίμνες γεμίσουν με βαμβάκι, αυτό μπορεί να εμποδίσει το ηλιακό φως και να βλάψει πολλούς οργανισμούς".
Ένα δεμάτι προσγειώθηκε σε ένα φυτώριο ελεφάντων, περιτριγυρισμένο από μωρά φώκιες. "Πρέπει να είστε προσεκτικοί στον τρόπο προσέγγισης - δεν θέλετε να τραυματίσετε τις φώκιες", δήλωσε ο Χέλστρομ. Ένας ειδικός στα θαλάσσια θηλαστικά συνόδευσε απαλά 10 νεογνά μακριά πριν απομακρυνθεί το δέμα.
Παρόλο που οι διαχειριστές του President Eisenhower βοήθησαν στον καθαρισμό, ούτε οι αρχές της Καλιφόρνιας ούτε οι ομοσπονδιακές αρχές έχουν διατάξει την εταιρεία να πληρώσει πρόστιμα.
Όσον αφορά τα μεταλλικά εμπορευματοκιβώτια, μόνο ένα εντοπίστηκε σε υπερπτήση της αμερικανικής ακτοφυλακής και είχε εξαφανιστεί από το οπτικό πεδίο μέχρι τη στιγμή που στάλθηκε ρυμουλκό για να το περισυλλέξει, δήλωσε ο υποπλοίαρχος της ακτοφυλακής Κρις Πέιν στο Σαν Φρανσίσκο.
Όταν τα εμπορευματοκιβώτια ναυτιλίας χάνονται στη θάλασσα, "τα περισσότερα από αυτά βυθίζονται. Και πολλές φορές, βρίσκονται σε πολύ βαθιά νερά", δήλωσε ο Τζέισον Ρολφ από το Πρόγραμμα Θαλάσσιων Απορριμμάτων της NOAA.
Τα περισσότερα βυθισμένα εμπορευματοκιβώτια -κάποια ακόμα σφραγισμένα, κάποια κατεστραμμένα και ανοιχτά- δεν βρίσκονται ούτε ανασύρονται ποτέ.
Η ακτοφυλακή έχει περιορισμένες εξουσίες να υποχρεώσει τους πλοιοκτήτες να ανασύρουν τα εμπορευματοκιβώτια, εκτός εάν απειλούν θαλάσσιο καταφύγιο ή περιέχουν πετρέλαιο ή καθορισμένα επικίνδυνα υλικά. "
Τι κάνουν τα χαμένα εμπορευματοκιβώτια στον ωκεανό;
Ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος της απόθεσης κατά μέσο όρο περισσότερων από χιλίων εμπορευματοκιβωτίων κάθε χρόνο στους ωκεανούς του κόσμου - σύμφωνα με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις - παραμένει άγνωστος.
Οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Ερευνών του Ενυδρείου Monterey Bay στην Καλιφόρνια μελετούν την αλληλουχία των αλλαγών που προκαλεί ένα και μόνο εμπορευματοκιβώτιο που βρέθηκε τυχαία στον πυθμένα της θάλασσας.
Η ερευνητική τους ομάδα χειριζόταν ένα τηλεκατευθυνόμενο όχημα σε βάθος 1.280 μέτρων για να μελετήσει τα κοράλλια της βαθιάς θάλασσας το 2004, όταν έκπληκτοι συνάντησαν ένα μεταλλικό κουτί. "Είναι απλά σύμπτωση τύχης που το βρήκαμε", δήλωσε ο θαλάσσιος οικολόγος Τζιμ Μπάρι. Παρά τις πολλαπλές διαρροές σε κοντινές ναυτιλιακές οδούς, "είναι το μόνο εμπορευματοκιβώτιο που γνωρίζουμε ακριβώς πού προσγειώθηκε".
"Το πρώτο πράγμα που συμβαίνει είναι να προσγειώνονται και να συνθλίβουν τα πάντα από κάτω τους", δήλωσε ο ΝτεΒόγκελερ, ο οποίος μελέτησε το βυθισμένο εμπορευματοκιβώτιο. Αλλάζοντας τη ροή του νερού και των ιζημάτων, το εμπορευματοκιβώτιο αλλάζει εντελώς το μικρο-οικοσύστημα γύρω του - επηρεάζοντας τα είδη του βυθού που οι επιστήμονες ακόμη ανακαλύπτουν.
"Τα ζώα του βυθού έχουν αισθανθεί την παρουσία μας πριν καν μάθουμε κάτι γι' αυτά", είπε.
Οι ετικέτες έδειχναν ότι το εμπορευματοκιβώτιο προερχόταν από το Med Taipei, το οποίο είχε χάσει δύο δεκάδες κιβώτια σε φουρτουνιασμένη θάλασσα σε ένα ταξίδι μεταξύ Σαν Φρανσίσκο και Λος Άντζελες. Το 2006, οι πλοιοκτήτες και οι διαχειριστές του πλοίου κατέληξαν σε διακανονισμό με το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ για την καταβολή 3,25 εκατομμυρίων δολαρίων (2,94 εκατ. ευρώ) για τις εκτιμώμενες ζημιές στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Καθοδήγηση πλωτών ουρανοξυστών στη θάλασσα
Περισσότερο από το 80% του διεθνούς εμπορίου σε όγκο φτάνει δια θαλάσσης. Όλο αυτό το φορτίο ταξιδεύει με ολοένα και μεγαλύτερα πλοία.
"Στα σύγχρονα μεγάλα πλοία, είναι σαν ένα πολυώροφο κτίριο", δήλωσε ο Jos Koning, ανώτερος διαχειριστής έργων στο MARIN, έναν οργανισμό ναυτιλιακών ερευνών με έδρα την Ολλανδία που μελετά τους ναυτιλιακούς κινδύνους.
Τα μεγαλύτερα σημερινά φορτηγά πλοία έχουν μήκος μεγαλύτερο από τρία γήπεδα ποδοσφαίρου, με γερανούς που απαιτούνται για την ανύψωση των εμπορευματοκιβωτίων και τη στοίβαξή τους σε πανύψηλες στήλες.
Όταν ο κλάδος απογειώθηκε πριν από περίπου 50 χρόνια, τα πλοία μπορούσαν να μεταφέρουν μόνο το ένα δέκατο του φορτίου που μεταφέρουν τα σημερινά μεγαθήρια. Σύμφωνα με την ασφαλιστική εταιρεία Allianz, η χωρητικότητα των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έχει διπλασιαστεί μόλις τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Το μεγαλύτερο μέγεθος συνεπάγεται αυξημένους κινδύνους. Τα μεγαλύτερα πλοία είναι πιο δύσκολα στους ελιγμούς και πιο επιρρεπή στην κύλιση σε υψηλά κύματα. Και υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να καταστραφεί και να συνθλιβεί οποιοδήποτε μεμονωμένο κιβώτιο - ένα αποσταθεροποιητικό ατύχημα που μπορεί να στείλει μια ολόκληρη στοίβα εμπορευματοκιβωτίων στη θάλασσα.
Τον Φεβρουάριο, ο ασφαλιστής θαλάσσιων μεταφορών Gard δημοσίευσε μια μελέτη βασισμένη σε έξι χρόνια αποζημιώσεων που έδειξε ότι το 9% των υπερμεγέθων πλοίων είχαν υποστεί απώλειες κοντέινερ, σε σύγκριση με μόλις το 1% των μικρότερων πλοίων.
Τα ατυχήματα συχνά συνδέονται με φορτίο που έχει ανακριβώς επισημανθεί, ζυγιστεί ή αποθηκευτεί. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η καταστροφική διαρροή του X-Press Pearl κοντά στη Σρι Λάνκα, για παράδειγμα, ήταν αποτέλεσμα πυρκαγιάς που πιθανότατα ξεκίνησε από ένα κακώς στοιβαγμένο εμπορευματοκιβώτιο που είχε διαρροή νιτρικού οξέος.
Όμως, οι διαχειριστές φορτηγών πλοίων δεν έχουν τη δυνατότητα να επαληθεύουν όλα τα βάρη και τα περιεχόμενα των εμπορευματοκιβωτίων και, αντίθετα, πρέπει να βασίζονται στις πληροφορίες που παρέχουν οι φορτωτές.
"Είναι εντελώς ανέφικτο να πιστεύουμε ότι μπορούμε να ανοίξουμε κάθε εμπορευματοκιβώτιο", δήλωσε ο Ίαν Λέναρντ, πρόεδρος του National Cargo Bureau, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που συνεργάζεται με την αμερικανική ακτοφυλακή για την επιθεώρηση των θαλάσσιων φορτίων.
Σε μια πιλοτική μελέτη, η ομάδα διαπίστωσε ότι η ευρέως διαδεδομένη λανθασμένη σήμανση και η ακατάλληλη στοίβαξη σήμαινε ότι σχεδόν το 70% των εμπορευματοκιβωτίων που έφταναν στις ΗΠΑ με επικίνδυνα εμπορεύματα απέτυχαν στην επιθεώρηση ασφαλείας του γραφείου.
"Παρά όλα αυτά τα προβλήματα, τις περισσότερες φορές φτάνουν με ασφάλεια", δήλωσε ο Λέναρντ.
Αλλά όταν υπάρχει κρίση - ένα πλοίο πέφτει σε κακοκαιρία ή ένα εμπορευματοκιβώτιο που μεταφέρει χημικά αναφλέγεται στη ζέστη του καλοκαιριού - τα ατυχήματα μπορεί να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις.
Νωρίτερα φέτος, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε τροποποιήσεις σε δύο παγκόσμιες ωκεάνιες συνθήκες με στόχο την αύξηση της διαφάνειας γύρω από τα χαμένα εμπορευματοκιβώτια. Οι αλλαγές αυτές, που αναμένεται να τεθούν σε ισχύ το 2026, θα απαιτούν από τα πλοία να αναφέρουν τις απώλειες στις κοντινές παράκτιες χώρες και στις αρχές όπου είναι νηολογημένο το πλοίο.
Μένει να δούμε πόσο εκτεταμένα θα συμμορφωθούν οι φορείς εκμετάλλευσης.
Τι επιπλέει και τι βρίσκεται κάτω από το νερό
Δεν είναι μόνο οι περιβαλλοντολόγοι που ανησυχούν. Ορισμένα χαμένα εμπορευματοκιβώτια επιπλέουν για μέρες πριν βυθιστούν - θέτοντας σε κίνδυνο σκάφη όλων των μεγεθών, από εμπορικά σκάφη μέχρι ιστιοφόρα αναψυχής.
Ο αθλητικός οργανισμός World Sailing έχει αναφέρει τουλάχιστον οκτώ περιπτώσεις στις οποίες τα πληρώματα αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σκάφη λόγω σύγκρουσης με κοντέινερ. Το 2016, ο ιστιοπλόος Τόμας Ράιαντ βρισκόταν 42 ημέρες σε έναν αγώνα γύρω από τον κόσμο, όταν το κύτος του ιστιοφόρου του έσπασε από μια ξαφνική σύγκρουση με κάτι που φαινόταν να είναι ένα πλωτό εμπορευματοκιβώτιο.
"Με ανατριχιάζει και μόνο που το σκέφτομαι", δήλωσε σε ένα βίντεο από το κατεστραμμένο σκάφος του καθώς κατευθυνόταν προς την ακτή.
Στη Σρι Λάνκα, οι συνέπειες του ατυχήματος του X-Press Pearl παραμένουν, τρία χρόνια μετά τη βύθιση του πλοίου. Οι ψαράδες είδαν τα αποθέματα βασικών ειδών να συρρικνώνονται και οι πληθυσμοί μακρόβιων, αργά αναπαραγόμενων ζώων, όπως οι θαλάσσιες χελώνες, μπορεί να χρειαστούν αρκετές γενιές για να ανακάμψουν.
Από την πλευρά του, ο Λιούις, ο εθελοντής καθαριστής παραλιών στην πολιτεία της Ουάσινγκτον, δήλωσε ότι αναρωτιέται για όλα τα συντρίμμια που δεν βλέπει να ξεβράζονται στις ακτές του.
"Τι θα συμβεί όταν φτάσουν σε βάθος και, ξέρετε, απλά σπάσουν;" είπε. "Ξέρουμε ότι έχουμε πρόβλημα στην επιφάνεια, αλλά νομίζω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι αυτό που βρίσκεται στον πυθμένα της θάλασσας".