Οι δασικές πυρκαγιές που προκαλούνται από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, συνέβαλαν στην αύξηση κατά 31% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τους τελευταίους 12 μήνες
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ο πόλεμος που μαίνεται επί τρία χρόνια στη χώρα έχει αφήσει τεράστιο περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε ολόκληρο τον πλανήτη με τις εκπομπές ρύπων να αγγίζουν τους σχεδόν 230 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμο του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από τις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Αυξημένες κατά 31% τους τελευταίους 12 μήνες, οι συνολικές εκπομπές ρύπων είναι πλέον ίσες με τις ετήσιες εκπομπές της Αυστρίας, της Ουγγαρίας, της Τσεχίας και της Σλοβακίας μαζί.
Τα στοιχεία προκύπτουν από τη μελέτη της «Πρωτοβουλίας για τα αέρια του θερμοκηπίου του πολέμου» που έχει εγκριθεί από την ουκρανική κυβέρνηση και έχει ως στόχο να καταστήσει τη Ρωσία υπεύθυνη για τις εκπομπές και τις επακόλουθες ζημιές που σχετίζονται με το κλίμα.
Τη μελέτη συνυπογράφει το μέλος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) Svitlana Krakovska, η οποία πρόκειται να παρουσιάσει τα πορίσματα σε ομιλία της τη Δευτέρα το πρωί στην 62η σύνοδο της IPCC στο Hangzhou της Κίνας.
Στο έλεος των πυρκαγιών τους τελευταίους 12 μήνες η Ουκρανία
Σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές, η Ουκρανία μαστιζόταν από πυρκαγιές το 2024, οι οποίες αποδίδονται σε μεγάλο βαθμό στον πόλεμο. Η έκταση που κάηκε τους τελευταίους 12 μήνες ήταν υπερδιπλάσια του ετήσιου μέσου όρου των δύο προηγούμενων ετών, καθώς αυξήθηκε σε 92.100 εκτάρια.
Οι εκπομπές από τις πυρκαγιές, συμπεριλαμβανομένων των δασικών, υπερδιπλασιάστηκαν σε 25,8 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου CO2 - μια αύξηση 118% σε σύγκριση με τον ετήσιο μέσο όρο των προηγούμενων ετών κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Οι περισσότερες από αυτές τις πυρκαγιές εκδηλώθηκαν στα μέτωπα του πολέμου, κοντά σε αυτά ή σε παραμεθόριες περιοχές.
"Αιτίες ανάφλεξης κατά τη διάρκεια του πολέμου είναι, για παράδειγμα, οι βομβαρδισμοί, η χρήση πυρομαχικών, χτυπήματα μη επανδρωμένων αεροσκαφών, εκρήξεις ναρκών, φωτιές που ανάβουν στρατιώτες", εξηγεί ο επικεφαλής σύνταξης της έκθεσης Lennard de Klerk στο Euronews Green.
"Λόγω των συνεχιζόμενων εχθροπραξιών, οι πυροσβέστες δεν μπορούν να προσεγγίσουν την περιοχή, οπότε μια πυρκαγιά που ξεκινάει γίνεται πολύ μεγαλύτερη και σταματάει μόνο όταν εξαντληθεί όλη η καύσιμη ύλη (δέντρα και θάμνοι)".
Αυτό που ήταν διαφορετικό πέρυσι, λέει ο de Klerk, ήταν ότι ο καιρός ήταν ασυνήθιστα ξηρός στις γραμμές του μετώπου στην ανατολική Ουκρανία. Σε συνδυασμό με αρκετά κύματα καύσωνα αυτό είχε ως αποτέλεσμα έναν πολύ υψηλό Δείκτη Καιρού Πυρκαγιάς.
"Η πιθανότητα τέτοιων καιρικών συνθηκών έχει γίνει πολύ μεγαλύτερη λόγω της κλιματικής αλλαγής. Επομένως η κλιματική αλλαγή δημιουργεί συνθήκες ευνοϊκές για δασικές πυρκαγιές, ο πόλεμος τις πυροδοτεί, προκαλώντας εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οι οποίες φέρνουν περισσότερες αλλαγές στο κλίμα. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο καταστροφής", προσθέτει.
Οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, που τροφοδοτούνται από καιρικές συνθήκες που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, οδήγησαν σε τεράστιο άλμα στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και στην καταστροφή της βλάστησης.
Η τελευταία ανάλυση αναφέρει ότι το περασμένο έτος ξεχωρίζει ως ένα "ανησυχητικό παράδειγμα" για το πώς η κλιματική αλλαγή και οι ένοπλες συγκρούσεις αλληλοενισχύονται, τροφοδοτώντας έναν κύκλο καταστροφής με αφετηρία την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ποιες είναι οι σημαντικότερες πηγές εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην Ουκρανία
Καθώς συνεχίζονται οι μάχες, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη στρατιωτική δραστηριότητα αυξάνονται σταθερά τους τελευταίους 12 μήνες, ξεπερνώντας την άλλη σημαντική κατηγορία εκπομπών: την ανοικοδόμηση κατεστραμμένων κτιρίων και υποδομών.
Οι πολεμικές επιχειρήσεις έχουν πλέον γίνει η μεγαλύτερη πηγή εκπομπών. Τα ορυκτά καύσιμα που καίγονται από οχήματα, όπως τα άρματα μάχης και τα μαχητικά αεροσκάφη -μεγάλοι καταναλωτές ντίζελ και κηροζίνης- αποτελούν την πλειονότητα αυτών των εκπομπών με 74 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου CO2.
Αν και η χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών έχει γίνει πιο εμφανής τους τελευταίους 12 μήνες, δεν έχουν αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τη χρήση βλημάτων πυροβολικού που απαιτούν μεγάλη κατανάλωση καυσίμων, συνεισφέροντας ελάχιστα στη μείωση των εκπομπών ρύπων από τη χρήση πυρομαχικών.
Η εντατικοποίηση των επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές επέφεραν αύξηση κατά 16% σε αυτή την κατηγορία εκπομπών.
Οι πετρελαϊκές υποδομές επλήγησαν ιδιαίτερα σκληρά, προκαλώντας την εκτίναξη των εκπομπών σε 2,1 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου CO2 τους τελευταίους 12 μήνες, σε σύγκριση με 1,1 εκατομμύρια τόνους τους προηγούμενους 24 μήνες.
Τα αεροπλάνα συνέχισαν να αποφεύγουν ή απαγορεύτηκε η είσοδος στον εναέριο χώρο πάνω από τη Ρωσία και την Ουκρανία, πράγμα που σημαίνει ότι επέλεγαν μακρύτερες διαδρομές, αυξάνοντας το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Το γεγονός αυτό ώθησε τις εκπομπές ρύπων από τις αεροπορικές μεταφορές που σχετίζονται με τις συγκρούσεις σε 14,4 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου CO2 από την έναρξη της εισβολής.
Οι εκπομπές ρύπων που συνδέονται με τις προσφυγικές ροές παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητες.
Τα ευρήματα της μελέτης για τους τελευταίους 12 μήνες είναι προς το παρόν προκαταρκτικά, καθώς ορισμένα στοιχεία δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί.
Η Ουκρανία ζητά αποζημίωση για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα
Οι υποστηρικτές της έρευνας λένε ότι η Ρωσία θα πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνη για τις εκπομπές από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις επακόλουθες επιπτώσεις που σχετίζονται με το κλίμα.
"Η πλήρους κλίμακας εισβολή κατά της Ουκρανίας εισέρχεται στον τέταρτο χρόνο. Η ανάλυση που δημοσιεύεται σήμερα δείχνει ότι η περιβαλλοντική ζημία δεν γνωρίζει σύνορα και ότι ο πόλεμος επιδεινώνει την κλιματική κρίση που αντιμετωπίζει σήμερα ολόκληρος ο κόσμος", λέει η υπουργός προστασίας του περιβάλλοντος και φυσικών πόρων της Ουκρανίας, Svitlana Grynchuk.
"Αυτή η έκθεση αποτελεί σημαντική απόδειξη για να καταστήσουμε τη Ρωσία υπεύθυνη για τη ζημιά που προκαλεί σε όλους μας".
Με τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στον αέρα, ο de Klerk προσθέτει ότι το κλιματικό κόστος του πολέμου δεν πρέπει να ξεχαστεί.
"Είναι πολύ νωρίς για να πούμε πώς οι ειρηνευτικές συνομιλίες θα επηρεάσουν το έργο μας, αλλά πιστεύουμε ότι η Ρωσία θα πρέπει να αποζημιώσει την Ουκρανία για τη ζημιά που προκάλεσε, όπως αποφάσισε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 14 Νοεμβρίου 2022", σημειώνει.
Εφαρμόζοντας ένα "κοινωνικό κόστος του άνθρακα" ύψους 185 δολαρίων (178 ευρώ) ανά τόνο ισοδύναμου CO2, ανεβάζουν την ευθύνη της Ρωσίας μετά από τρία χρόνια πολέμου σε πάνω από 42 δισεκατομμύρια δολάρια (40,3 δισεκατομμύρια ευρώ).