Από την κατακόρυφη πτώση των τιμών των κατοικιών μέχρι τη δυνατότητα ασφάλισης κατοικιών, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την αγορά ακινήτων σε όλο τον κόσμο.
Οι κίνδυνοι που τροφοδοτούνται από την κλιματική αλλαγή έχουν πλέον γίνει «καθοριστικός παράγοντας στις αποφάσεις αγοράς κατοικίας» για πάνω από το 80% των υποψήφιων αγοραστών.
Αυτό υποστήριξε η Zillow, η μεγαλύτερη πλατφόρμα αγγελιών ακινήτων στις ΗΠΑ, τον Σεπτέμβριο πέρσι καθώς λάνσαρε ένα νέο διαδικτυακό εργαλείο σε συνεργασία με τη μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση First Street.
Η βαθμολογία κλιματικού κινδύνου της Zillow επέτρεπε στους υποψήφιους αγοραστές να αξιολογούν τον κίνδυνο από δασικές πυρκαγιές, πλημμύρες, ακραία ζέστη, ανέμους και κακή ποιότητα αέρα για περίπου ένα εκατομμύριο ακίνητα μέσω ενός διαδραστικού, χρωματικά κωδικοποιημένου χάρτη.
Όμως, 14 μήνες αργότερα, η Zillow έχει κρύψει τη λειτουργία από τον ιστότοπό της, έπειτα από αναφερόμενα παράπονα μεσιτών και ιδιοκτητών ότι έβλαπτε τις πωλήσεις κατοικιών. Οι καταχωρίσεις περιλαμβάνουν πλέον εξερχόμενους συνδέσμους προς τη First Street, αντί να εμφανίζουν τις πληροφορίες απευθείας σε συγκεκριμένες αγγελίες πώλησης.
Αυτό αναδεικνύει πόσο εύθραυστη έχει γίνει η αγορά ακινήτων εν μέσω μιας από τις μεγαλύτερες απειλές της μέχρι σήμερα: της κλιματικής κρίσης.
Οι δασικές πυρκαγιές πυροδοτούν καταγγελίες για αισχροκέρδεια στα ενοίκια
Το 2025 ξεκίνησε με πυρκαγιές-ρεκόρ που σάρωσαν το Λος Άντζελες, στην Καλιφόρνια, καταστρέφοντας πάνω από 10,000 κατοικίες και σκοτώνοντας τουλάχιστον 28 ανθρώπους.
Ενισχυμένη από τους ισχυρούς ανέμους Santa Ana και καίγοντας την κατάξερη βλάστηση, η πυρκαγιά εξαπλώθηκε γρήγορα σε αστικές περιοχές και προκάλεσε ζημιές άνω των $30 δισ. (περίπου €25.85 δισ.).
Οι ερευνητές επιβεβαίωσαν έκτοτε ότι οι ζεστές, ξηρές και θυελλώδεις συνθήκες που τροφοδότησαν τις ακραίες πυρκαγιές ήταν περίπου 35% πιο πιθανές λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Παρά τον πολιτειακό νόμο που απαγορεύει αυξήσεις τιμών άνω του 10% σε βασικά αγαθά όπως τρόφιμα και στέγαση κατά τη διάρκεια εθνικών εκτάκτων αναγκών, εκατοντάδες ιδιοκτήτες κατηγορήθηκαν για «αισχροκέρδεια στα ενοίκια».
Πρόκειται για περιπτώσεις όπου τα ενοίκια ενός ακινήτου ορίζονται υπερβολικά υψηλά ή οι υφιστάμενοι ενοικιαστές αντιμετωπίζουν απότομες αυξήσεις λόγω αυξημένης ζήτησης.
Πλέον, η Καλιφόρνια έγινε η πρώτη πολιτεία των ΗΠΑ που απαιτεί από τους πωλητές κατοικιών που κατασκευάστηκαν πριν από το 2010 να αποκαλύπτουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς του ακινήτου καθώς και τα μέτρα που έχουν λάβει για τη μείωση των ευαλωτοτήτων.
Ωστόσο, τέτοιες προστασίες δεν θα βοηθήσουν να σταθεροποιηθούν οι τιμές των κατοικιών ούτε θα αποτρέψουν τους κατοίκους από το να ξεριζωθούν. Στη Φλόριντα, οι αυξανόμενες ανησυχίες για ακραία καιρικά φαινόμενα κατά την περίοδο των τυφώνων στον Ατλαντικό και οι εκτοξευόμενες ασφαλιστικές δαπάνες έχουν οδηγήσει πολλούς κατοίκους να μετακομίσουν.
Η Florida Climate Survey διαπίστωσε ότι το 36% των 1,4000 συμμετεχόντων σε επίπεδο πολιτείας είχαν μετακομίσει ή εξέταζαν να μετακομίσουν εν μέρει ή πλήρως λόγω των απειλών από τυφώνες, πλημμύρες και ακραία ζέστη.
Πώς επηρεάζονται οι τιμές των κατοικιών από την κλιματική αλλαγή
Στην Ευρώπη, οι καταστροφές που τροφοδοτεί η κλιματική αλλαγή προκαλούν επίσης έντονες διακυμάνσεις στην αγορά ακινήτων.
Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο SSRN ανέλυσε τις τιμές πώλησης και ενοικίασης στις 47 πρωτεύουσες επαρχιών της ηπειρωτικής Ισπανίας μεταξύ 2009 και 2024, για να διαπιστώσει σε ποιο βαθμό η ακραία ζέστη επηρεάζει την αξία των ακινήτων.
Αυτό συνέβη ενώ η Ισπανία βίωσε το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί, με τις θερμοκρασίες να φτάνουν τους επικίνδυνους 45.8°C κατά τη διάρκεια καύσωνα στις 17 Αυγούστου. Οι καυτές θερμοκρασίες άνοιξαν τον δρόμο για μαινόμενες δασικές πυρκαγιές, οι οποίες έκαψαν πάνω από 380,000 εκτάρια γης στη χώρα φέτος.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι ζεστές, ξηρές και θυελλώδεις συνθήκες που τροφοδότησαν τις πυρκαγιές είναι πλέον περίπου 40 φορές πιο συχνές και περίπου 30% πιο έντονες απ’ ό,τι θα ήταν σε έναν κόσμο χωρίς κλιματική αλλαγή.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κάθε επιπλέον ημέρα με θερμοκρασίες πάνω από 35°C μεταφράζεται σε πτώση €1.40 ανά τετραγωνικό μέτρο στις τιμές πώλησης και €0.0059 στις μηνιαίες τιμές ενοικίασης στην ίδια επαρχία.
Με περίπου 700,000 κατοικίες προς πώληση το 2024, αυτό ισοδυναμεί με ετήσια απώλεια περίπου €117.6 εκατ. στις πωλήσεις και €500,000 στα ενοίκια.
Ωστόσο, η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι στις ψυχρότερες περιοχές της Ισπανίας, οι αυξανόμενες θερμοκρασίες έχουν στην πραγματικότητα αυξήσει τις τιμές πώλησης κατά €2.80 ανά τετραγωνικό μέτρο και τα ενοίκια κατά €0.012.
Για κάθε 1°C αύξησης της θερμοκρασίας, η ατμόσφαιρα μπορεί να συγκρατήσει περίπου 7% περισσότερους υδρατμούς, αυξάνοντας την πιθανότητα για έντονες βροχοπτώσεις.
Στην Αγγλία, αυτό σημαίνει ότι ένας συγκλονιστικός αριθμός 6.3 εκατ. κατοικιών βρίσκεται πλέον σε περιοχές με κίνδυνο πλημμύρας από ποτάμια, τη θάλασσα ή επιφανειακά νερά.
Η αβεβαιότητα «διαχέεται» στην αγορά ακινήτων
Η Ρέιτσελ Όλινγκτον, σύμβουλος ακινήτων και πρώην ιδιοκτήτρια μεσιτικού γραφείου, λέει στο Euronews Green ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να μοιάζει με «μακροπρόθεσμο ζήτημα», αλλά ήδη επηρεάζει τις αποτιμήσεις και τη συμπεριφορά των αγοραστών σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο.
«Γίνεται μέρος της συζήτησης με τρόπους που απλώς δεν βλέπαμε πριν από δέκα, ή ακόμη και πέντε, χρόνια», λέει.
Η Όλινγκτον εξηγεί ότι δεν είναι πια ασυνήθιστο δύο παρόμοιες κατοικίες που βρίσκονται λίγους δρόμους μακριά να προσελκύουν εντελώς διαφορετικό ενδιαφέρον, απλώς και μόνο επειδή η μία βρίσκεται μέσα σε ζώνη υψηλότερου κινδύνου για πλημμύρες ή δασικές πυρκαγιές.
«Οι υποψήφιοι αγοραστές έρχονται με πολύ περισσότερες ερωτήσεις απ’ ό,τι παλιότερα», προσθέτει. «Ελέγχουν τα ασφαλιστικά κόστη πριν καν προγραμματίσουν δεύτερη επίσκεψη. Κάποιοι φέρνουν αναφορές κλιματικού κινδύνου, τοπικά δεδομένα πλημμυρών και ακόμη και προβλέψεις διάβρωσης».
Αν και αυτές οι απειλές δεν αποθαρρύνουν πλήρως τους υποψήφιους αγοραστές, επιβραδύνουν τη λήψη αποφάσεων και αυξάνουν τα ποσοστά ματαιωμένων αγορών (περιπτώσεις όπου οι αγοραστές αλλάζουν γνώμη πριν ολοκληρωθεί η πώληση).
Η Όλινγκτον έχει δει «απολύτως καλές πωλήσεις» να ναυαγούν επειδή οι ιδιοκτήτες επιβαρύνθηκαν με υπέρογκα ασφάλιστρα ή επειδή οι ασφαλιστικές αποσύρθηκαν από έναν ταχυδρομικό κώδικα μετά από ένα ακραίο καιρικό συμβάν.
«Αυτή η αβεβαιότητα δημιουργεί ένα κύμα επιπτώσεων στις αλυσίδες», λέει.
Η κλιματική αλλαγή κλονίζει επίσης την αγορά ενοικίων στο Ηνωμένο Βασίλειο, με ιδιοκτήτες να αποφεύγουν να επενδύσουν σε παράκτιες ή παραποτάμιες περιοχές. Άλλοι εξετάζουν να πουλήσουν λόγω ασφαλιστικών κινδύνων και υποχρεώσεων συντήρησης.
Ακόμη και στην Αυστραλία, τα ακραία καιρικά φαινόμενα δημιουργούν τεράστια κενά στην αγορά ακινήτων. Το Climate Council διαπίστωσε πρόσφατα ότι τα σπίτια που είναι επιρρεπή σε πλημμύρες στην Αυστραλία αξίζουν συνολικά $42.2 δισ. AUD (περίπου €23.83 δισ.) λιγότερο απ’ όσο θα άξιζαν αν δεν υπήρχαν οι αυξανόμενοι κίνδυνοι πλημμυρών.
Μη ασφαλίσιμες κατοικίες
Έρευνα από το Πανεπιστήμιο Loughborough υποστηρίζει ότι η κλιματική αλλαγή εξελίσσεται επίσης σε «κρίση ασφάλισης» στο Ηνωμένο Βασίλειο και πέρα από αυτό, με τις απαιτήσεις αποζημίωσης να εκτοξεύονται από ακραία καιρικά φαινόμενα.
Η Ένωση Βρετανών Ασφαλιστών (Association of British Insurers), το επαγγελματικό όργανο ασφάλισης και μακροπρόθεσμων αποταμιεύσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο, ανέφερε αποζημιώσεις-ρεκόρ ύψους £585 εκατ. (περίπου €609.85 εκατ.) για ζημιές σε κατοικίες από καιρικά φαινόμενα το 2024. Ως αποτέλεσμα, οι ασφαλιστικές πιέζονται να αυξήσουν απότομα τα ασφάλιστρα ή να αποσύρουν πλήρως την κάλυψη.
«Όταν η ασφάλιση γίνεται απρόσιτη ή μη διαθέσιμη, τα νοικοκυριά μένουν εκτεθειμένα, οι αξίες των ακινήτων πέφτουν, τα στεγαστικά δάνεια γίνονται δυσκολότερα και αυξάνεται ο κίνδυνος μιας ευρύτερης χρηματοοικονομικής κρίσης», σημειώνουν οι ερευνητές.