ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ πολιτική θεωρείται ένα προνόμιο των ανδρών. Πρόκειται για ένα στερεότυπο, το οποίο ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Όσο πιο ψηλά κοιτάζουμε στην ιεραρχία της εξουσίας, τόσο λιγότερα γυναικεία πρόσωπα βλέπουμε. Ύστερα από χρόνια αγώνων, η κατάσταση αρχίζει σιγά σιγά να αλλάζει.
Στα κοινοβούλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης η αναλογία κατά μέσο όρο είναι μία γυναίκα για κάθε τρεις άνδρες. Πριν από 10 χρόνια το ποσοστό των των γυναικών, που κατείχαν μία έδρα στη Βουλή ήταν 22%. Στις μέρες μας το ποσοστό αυτό έχει ανεβεί στο 27%.
Υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ των χωρών. Για παράδειγμα στη Σουηδία, στη Φινλανδία και την Ισπανία η ποσόστωση φτάνει το 40%, ενώ στην Ουγγαρία, στην Κύπρο και τη Ρουμανία οι γυναίκες καταλαμβάνουν λιγότερο από το 15%.
Η Πολωνία βρίσκεται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με λιγότερο από το ένα τέταρτο του κοινοβουλίου να καταλαμβάνεται από γυναίκες. Τα τελευταία χρόνια μία νέα φεμινιστική επανάσταση που διενεργείται στη χώρα, φιλοδοξεί να κλείσει την ψαλίδα.
Στην ηγετική ομάδα της φεμινιστικής αυτής κίνησης είναι η Γουάντα Νοβίτσκα, ένθερμη υποστηρίκτρια του φεμινιστικού κινήματος στην Πολωνία και αντιπρόεδρος της Βουλής. Δεν διστάζει να καταγγείλει ορισμένες τακτικές:
«Όταν μία γυναίκα μιλάει σε μία συγκέντρωση που κυριαρχείται από άνδρες, εκείνοι συχνά δεν της δίνουν προσοχή. Ασχολούνται με τις ταμπλέτες τους, συνομιλούν μεταξύ τους ή κάνουν άλλα πράγματα. Για πολλές γυναίκες είναι δύσκολο να αντιμετωπίσουν μία τέτοια κατάσταση, διότι αμέσως σκέφτονται, ότι δεν αξίζουν και ότι δεν λένε σημαντικά πράγματα. Γιατί αν έλεγαν, θα τις πρόσεχαν περισσότερο. Οι άνδρες θέλουν να σε αντιμετωπίζουν σαν μία “πραγματική γυναίκα”. Θέλουν να είναι ευγενικοί και σου ανοίγουν την πόρτα. Ένα από τα σλόγκαν των φεμινιστριών ήταν: Δεν θέλουμε να μας ανοίγουν την πόρτα του σπιτιού, αλλά την πόρτα της Βουλής», υποστηρίζει η Γουάντα Νοβίτσκα.
Στόχος του νέου κινήματος, που έχει σημειώσει πολύ μεγάλη επιτυχία, είναι να ακούσει ο κόσμος τις φωνές των γυναικών. Πρόκειται για το λεγόμενο Κογκρέσο των γυναικών. Ιδρύθηκε πριν από τέσσερα έτη. Κάθε χρόνο χιλιάδες γυναίκες συγκεντρώνονται στη μεγαλύτερη αίθουσα της Βαρσοβίας. Ανάμεσά τους υπάρχουν και μερικοί άνδρες. Στη συγκέντρωση παρίσταται και ο πρωθυπουργός της χώρας.
Η Ενρίκα Μπόχνιαρτς, ιδρυτικό μέλος του κινήματος, είναι μία γυναίκα με έντονη επιχειρηματική δράση. Τη συναντήσαμε σε μία συνεδρίαση και μας μίλησε για τη φεμινιστική επανάσταση, που άρχισε με αφορμή την 20ή επέτειο από την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος.
«Υπήρχε τότε μία ομάδα φίλων μου γυναικών. Συνειδητοποιήσαμε όλες μαζί, ότι όλες οι αλλαγές στον τόπο έχουν γίνει από άνδρες. Το συζητήσαμε και συμφωνήσαμε να διοργανώσουμε ένα σεμινάριο για το ρόλο των γυναικών. Στη συνέχεια μιλήσαμε για το πρόγραμμα του σεμιναρίου και διαπιστώσαμε, ότι ήταν προτιμότερο να κάνουμε ένα συνέδριο. Και έτσι καταλήξαμε σε αυτή τη μεγάλη εκδήλωση στη Βαρσοβία, στην οποία εμφανίστηκαν 5.000 γυναίκες. Δεν ξέραμε καμία προσωπικά. Ήταν τελείως ανεπίσημο. Μετά από το πρώτο συνέδριο δεν μπορούσαμε να τα παρατήσουμε. Οι απαιτήσεις ήταν πολύ μεγάλες. Όλες ρωτούσαν πότε θα γινόταν το επόμενο. Ήθελαν πολύ να δοθεί συνέχεια», επισημαίνει η Ενρίκα Μπόχνιαρτς.
Το πρώτο βήμα ήταν το Κογκρέσο των γυναικών. Η δεύτερη επιτυχία ήταν η υιοθέτηση ενός νόμου το 2011, που απαιτούσε ποσόστωση των γυναικών, τουλάχιστον κατά 35% στις εκλογικές λίστες.
Κάποιοι θεωρούν, ότι η ποσόστωση αυτή είναι ένα είδος ειδικής μεταχείρισης. Οι γυναίκες πάντως εκτιμούν, ότι η μέθοδος αυτή λειτουργεί.
«Η ποσόστωση αυτή έκανε τα κόμματα να ενδιαφέρονται περισσότερο για τις γυναίκες και να στηρίζονται σε αυτές. Στις εκλογές που ακολούθησαν μετά την εφαρμογή του νόμου ο αριθμός των γυναικών στα ψηφοδέλτια είχε διπλασιαστεί», δηλώνει η Ανιέσκα Κοζλόβσκα Ράγιεβιτς, γραμματέας του κράτους για την ίση μεταχείριση των γυναικών.
Ο αριθμός των εκλεγμένων γυναικών όμως αυξήθηκε μόνο κατά 4%, διότι κάποια κόμματα είχαν τοποθετήσει τις υποψήφιες στις τελευταίες θέσεις, όπου είχαν μειωμένες πιθανότητες επιτυχίας.
Το 89% των ηγετών στα μεγαλύτερα πολιτικά κόμματα σε όλη την Ευρώπη είναι άνδρες. Στην Πολωνία καμία γυναίκα δεν έχει υπάρξει επικεφαλής μεγάλου πολιτικού κόμματος.
Ο αγώνας του Κογκρέσου των γυναικών εντείνεται. Σύμφωνα με την κοινωνιολόγο Μαλγκορτσάτα Φουστσάρα, προτεραιότητα τους δεν είναι μόνο να περιορίσουν τα φαινόμενα καταπάτησης των γυναικείων δικαιωμάτων στα αστικά κέντρα, αλλά και να αντιμετωπίσουν το προπύργιο του συντηρητισμού στις αγροτικές περιοχές.
«Το πιο σημαντικό στοιχείο είναι, ότι οι γυναίκες στις αγροτικές περιοχές αισθάνονται σε μεγαλύτερο βαθμό, ότι νομιμοποιούνται να υποστηρίξουν τα δικαιώματα των γυναικών και να βελτιώσουν τη ζωή τους. Γι αυτό οργανώνουν συνέδρια σε όλη τη χώρα. Όλο και περισσότεροι παράγοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης υποστηρίζουν αυτήν την προσπάθεια. Υπάρχει ένα είδος συνεργασίας, κοινής δράσης στο κίνημα των γυναικών, αλλά και στην τοπική αυτοδιοίκηση», τονίζει η Μαλγκορτσάτα Φουστσάρα .
«Στην Πολωνία η τάση είναι θετική. Φαίνεται ότι όλο και περισσότερος κόσμος στην κοινωνία και στο πολιτικό γίγνεσθαι, κατανοεί, ότι ουσιαστική πολιτική χωρίς γυναίκες δεν μπορεί να υπάρξει στο μέλλον. Αντιλαμβάνονται, ότι οι γυναίκες είναι αναγκαίες και απαραίτητες, προκειμένου να υπάρξουν πολιτικές αλλαγές και διαχείριση των γυναικείων ζητημάτων», υποστηρίζει η Γουάντα Νοβίτσκα.
Ο δρόμος προς την πραγματική ισοτιμία είναι ακόμη μακρύς, μέχρι να φτάσουν στο σημείο οι γυναίκες να καταλαμβάνουν υψηλές κυβερνητικές θέσεις και αξιώματα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠερισσότερες πληροφορίες για την ισότητα των δύο φύλων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
ec.europa.eu/justice/gender-equality