To διάστημα είναι σχεδόν γεμάτο. Υπάρχουν όλο και περισσότεροι δορυφόροι και οι περισσότεροι από αυτούς κινούνται σε αυτό που είναι γνωστό ως χαμηλή γήινη τροχιά, δηλαδή περίπου 1.000 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΈνας από τους λόγους για την αύξηση των διαστημικών συντριμμιών είναι ο πολλαπλασιασμός των χρήσεων των δορυφόρων, οι πιο παραδοσιακές, όπως οι μετεωρολογικές ή οι στρατιωτικές, μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν και για την παροχή διαδικτύου σε απομακρυσμένα μέρη.
«Η κούρσα του διαστηματος ολοένα και μεγαλώνει», δήλωσε στο Euronews η Γκιζέλα Σους του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA). Σύμφωνα με στοιχεία της ESA, υπάρχουν περίπου 12.500 δορυφόροι σε γήινη τροχιά. «Τώρα, για παράδειγμα, έχουμε αστερισμούς που εκτοξεύονται στο διάστημα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, και όλο και περισσότερο γίνεται και επιχείρηση», δήλωσε η ίδια στο Ευρωπαϊκό Διαστημικό Φόρουμ, που πραγματοποιήθηκε στις 24-25 Ιουνίου στις Βρυξέλλες του Βελγίου.
Αυτό έχει καταστήσει όλο και πιο "ενδιαφέρον" για τις ιδιωτικές εταιρείες να στέλνουν δορυφόρους στο διάστημα, λέει η Σους. Αναφέρεται, για παράδειγμα, σε έργα όπως το Starlink της SpaceX ή το Kuiper της Amazon. Το Starlink έχει επί του παρόντος περίπου 6.000 συσκευές σε τροχιά σε διάφορους αστερισμούς, ενώ το Kuiper αναμένει να προσθέσει περίπου 2.300 όταν το έργο αναπτυχθεί.
Όλο και περισσότερα σκουπίδια σε τροχιά
Το πρόβλημα προκύπτει όταν οι συσκευές σταματήσουν να λειτουργούν, χαλάσουν ή συγκρουστούν με κάποιο αντικείμενο. Στο παρελθόν, οι δορυφόροι ήταν απροστάτευτοι από τέτοιου είδους περιστατικά, εν μέρει επειδή ήταν περίπλοκη η τροποποίηση της διαδρομής τους, αλλά τώρα οι εταιρείες επιδιώκουν να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους.
«Όλοι οι δορυφόροι μας θα διαθέτουν ενεργά συστήματα προώθησης, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούμε να τους κάνουμε ελιγμούς για να αποφύγουμε τυχόν συγκρούσεις», εξηγεί ο Γιόρντι Καζανόβα, από το πρόγραμμα Kuiper της Amazon. Επιπλέον, οι δορυφόροι θα διαθέτουν «έναν ειδικό τύπο ασπίδας, έτσι ώστε, σε περίπτωση μικρής σύγκρουσης, τα στοιχεία του δορυφόρου να προστατεύονται».
Αυτό είναι ένα από τα μέτρα για την ανακούφιση ενός προβλήματος που ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος πιστεύει ότι απειλεί το μέλλον μας στο διάστημα. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 2.700 συσκευές σε τροχιά που δεν λειτουργούν πλέον.
Σε αυτά προστίθενται και τα διαστημικά σκουπίδια, που αποτελούνται από τμήματα παλαιών δορυφόρων ή άλλα υλικά που δημιουργήθηκαν από τον άνθρωπο και εκτοξεύτηκαν στο διάστημα. Η ESA παρακολουθεί περίπου 35.000 κομμάτια σκουπιδιών, αν και εκτιμάται ότι υπάρχουν εκατομμύρια θραύσματα μεγέθους μικρότερου των δέκα εκατοστών. Τα κομμάτια αυτά βρίσκονται σε τροχιά με μεγάλη ταχύτητα και μπορούν να συγκρουστούν με άλλες συσκευές και να προκαλέσουν ζημιές σε αυτές.
Για να αποτρέψει τη διάδοσή τους, ο Οργανισμός έχει δρομολογήσει τη "Χάρτα Μηδενικών Αποβλήτων". "Ο στόχος αυτής της χάρτας είναι να κινηθούμε προς το μηδέν έως το 2030", λέει ο Süss, αν και το σχέδιο είναι "μη δεσμευτικό". Η ESA έχει επίσης λάβει μέτρα για την αποδρομολόγηση δορυφόρων που δεν λειτουργούν πλέον, όπως ένα ρομπότ που τους συλλαμβάνει.
Προς ένα νέο ευρωπαϊκό διαστημικό νόμο
Το διάστημα έχει μέχρι στιγμής οριστεί ως η Άγρια Δύση από αρκετούς ευρωβουλευτές και εμπειρογνώμονες. Όμως, πριν από χρόνια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε να ρυθμίζει τι συμβαίνει πέρα από τη Γη.
Γεννήθηκε η ανάγκη να δημιουργηθεί νομοθεσία για το διάστημα σε αυτό που ο Επίτροπος της ΕΕ για την εσωτερική αγορά Τιερί Μπρετόν αποκάλεσε "πραγματική ενιαία αγορά". Αρκετές χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, έχουν ήδη διαστημική νομοθεσία, αλλά οι Βρυξέλλες θα παρουσιάσουν τον πρώτο ευρωπαϊκό διαστημικό νόμο τους επόμενους μήνες.
Ο προτεινόμενος νόμος επρόκειτο να παρουσιαστεί αυτή την άνοιξη, αλλά η παρουσίασή του καθυστέρησε. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η πρόταση θα λαμβάνει υπόψη τρεις πυλώνες, μεταξύ των οποίων η ασφάλεια της δορυφορικής πλοήγησης, η προστασία των υποδομών της ΕΕ από κυβερνοεπιθέσεις και η ανάπτυξη του ευρωπαϊκού διαστημικού τομέα ως "σημαντικού παράγοντα παροχής υπηρεσιών".