Μία μικρή περιοχή με μεγάλες επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Το Κοσσυφοπέδιο προέκυψε ύστερα από την αιματηρή και βίαιη σύγκρουση με τη Σερβία πριν από περίπου 15 χρόνια.
Η περιοχή των Βαλκανίων βρίσκεται από το 1999 υπό την προσωρινή διοίκηση του ΟΗΕ και τη στρατιωτική προστασία του ΝΑΤΟ. Το Κοσσυφοπέδιο ελπίζει κάποια στιγμή να γίνει αποδεκτό από το σύνολο της διεθνούς κοινότητας ως κυρίαρχο κράτος.
Τα εμπόδια είναι ακόμη πολλά. Ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου Χασίμ Θάτσι παραχώρησε συνέντευξη στο euronews, στην εκπομπή Global Conversation.
Ι.Κ: «Πότε θα γίνει το Κόσοβο αποδεκτό από τη διεθνή κοινότητα ως ένα κυρίαρχο κράτος, όπως ακριβώς επιθυμείτε και εσείς;»
Χ.Θ: «Το Κοσσυφοπέδιο έχει ενισχύσει τη θέση του διεθνώς. Το Κόσοβο είναι σήμερα μία ανεξάρτητη και κυρίαρχη χώρα, αναγνωρισμένη από 105 κράτη του κόσμου, ανάμεσά τους 23 από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Ηνωμένες Πολιτείες και πολλά άλλα από την υπόλοιπη υφήλιο.
Το Κοσσυφοπέδιο εργάζεται στο μέγιστο βαθμό για να γίνει στο εγγύς μέλλον μέλος του ΝΑΤΟ, της ευρωπαϊκής κοινότητας, αλλά και του ΟΗΕ. Το Κοσσυφοπέδιο εδραιώνεται και ενισχύεται κάθε μέρα που περνάει και περιμένουμε να γίνει σύντομα μέλος των Ηνωμένων Εθνών και της οικογένειας των ευρω-ατλαντικών εθνών».
Ι.Κ: «Η συνέντευξη αυτή έχει προκαλέσει μεγάλο ενδιαφέρον στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης της εκπομπής μας. Έχουμε λάβει πολλές ερωτήσεις από τηλεθεατές, όπως ο Σερέμπ Γιέργι, που ρωτάει το εξής: Πότε θα αναγνωρίσει η Σερβία το Κοσσυφοπέδιο ως ανεξάρτητο κράτος;»
Χ.Θ: «Στην πραγματικότητα τον περασμένο Απρίλιο στις Βρυξέλλες είχαμε καταλήξει σε μία ειρηνευτική συμφωνία με τη Σερβία. Ήταν η πρώτη φορά που ήμασταν σε θέση να συνάψουμε μία τέτοια συμφωνία μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας για την εξομάλυνση των σχέσεών μας. Αυτό ήταν το πρώτο βήμα. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος, ότι η Σερβία θα αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Τώρα το πότε θα συμβεί αυτό, εξαρτάται από τις θεσμικές αρχές στη Σερβία. Επομένως δεν μπορούμε να καθορίσουμε μία ημερομηνία».
Ι.Κ: «Αυτό είναι το κλειδί της όλης υπόθεσης αναφορικά με την αναγνώριση του Κοσόβου. Αν πραγματοποιηθεί τότε θα προτρέψει Ρωσία, Κίνα, Ινδία και άλλες πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προχωρήσουν σε αναγνώριση της ανεξαρτησίας. Έτσι δεν είναι;»
Χ.Θ: «Είμαι πεπεισμένος ότι μία σερβική αναγνώριση του Κοσόβου θα βοηθήσει και άλλες χώρες, που διστάζουν μέχρι και σήμερα να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του Κοσόβου. Την ίδια ώρα ελπίζω και πιστεύω, ότι η Ρωσία θα αλλάξει τη θέση της απέναντι στο Κοσσυφοπέδιο. Το Κόσοβο και η Ρωσία δεν οι εχθροί. Η Ρωσία δεν έχει κάνει αποδεκτή την ανεξαρτησία του Κοσόβου λόγω της Σερβίας. Αν άλλαζε τη θέση της, τότε θα βοηθούσε και τη Σερβία».
Ι.Κ: «Στις συνομιλίες που κάνατε για την εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σερβία, καθόσασταν απέναντι στον Σέρβο πρωθυπουργό, ο οποίος πριν από λίγο καιρό σας ήθελε νεκρό. Πώς νιώσατε την πρώτη φορά που καθίσατε απέναντί του στις διαπραγματεύσεις;»
Χ.Θ: «Όταν καθίσαμε ο ένας απέναντι στον άλλον, δεν είχαμε την προσωπική μας διένεξη στο μυαλό μας, αλλά το πώς θα βάζαμε ένα τέλος σε όσα είχαν συμβεί στο παρελθόν. Θέλαμε να ανοίξουμε ένα νέο κεφάλαιο συνεργασίας, κατανόησης, συμφιλίωσης και προώθησης πολιτισμένων ευρωπαϊκών αξιών ανάμεσα στους δύο λαούς. Θέλαμε να δημιουργήσουμε καλές και φιλικές σχέσεις. Αν ανοίγαμε το κεφάλαιο του περασμένου αιώνα, δεν θα είχαμε φτάσει ποτέ σε συμφωνία. Πέρα και πάνω από τα προσωπικά μας αισθήματα, που σχετίζονται με το παρελθόν, μπήκαμε στη διαδικασία να θέσουμε επιχειρήματα για το μέλλον, σε μία βάση ειρηνικής ανάπτυξης και προόδου.
Ι.Κ: «Λάβαμε αυτήν την ερώτηση από τον Άλμπερτ Λιμανί, που ρωτάει: Ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή των διαπραγματεύσεων με τον Σέρβο πρωθυπουργό;»
Χ.Θ: «Η πιο δύσκολη στιγμή ήταν όταν υπογράψαμε την ειρηνευτική συμφωνία. Ο λαός μας δεν είναι συνηθισμένος σε μία ειρηνευτική προοπτική με τη Σερβία. Αυτή η νοοτροπία υπάρχει σε όλη την περιοχή του Κοσσυφοπεδίου. Και οι δύο θα γινόμασταν πολύ πιο αρεστοί, αν δεν φτάναμε σε μία συμφωνία. Υπογράψαμε τη συμφωνία για την ευρωπαϊκή προοπτική των δύο χωρών και την ίδια ώρα δεχόμασταν έντονες επικρίσεις στην Πρίστινα και το Βελιγράδι. Ποια ήταν όμως η λύση; Θα έπρεπε να επιτρέψουμε να συνεχιστούν οι συγκρούσεις, τα προβλήματα, οι εχθροπραξίες, οι δολοφονίες και η βία; Νομίζω ότι αυτό που επικράτησε και θριάμβευσε, ήταν η κοινή λογική με την υπογραφή της συμφωνίας»
Ι.Κ: «Μπορεί να έχετε προχωρήσει σε διεθνείς συμφωνίες, ωστόσο στο Κόσοβο δέχεστε μεγάλη πίεση σε θέματα διαφθοράς. Σας έχουν διαμηνύσει από τη διεθνή κοινότητα να βάλετε σε τάξη την περιοχή του Κοσσυφοπεδίου. Έχετε δηλώσει ότι θα επιδείξετε μηδενική ανοχή σε θέματα διαφθοράς, αλλά αυτό δεν φαίνεται να λειτουργεί»
Χ.Θ: «Έχει γίνει μία μάχη ενάντια στη διαφθορά, το οργανωμένο έγκλημα και τα αρνητικά φαινόμενα. Συνεχίζουμε να λειτουργούμε με μηδενική ανοχή σε θέματα διαφθοράς και συνεργαζόμαστε για αυτό με όλες τις διεθνείς αρχές. Τα αποτελέσματα δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Γνωρίζουμε ωστόσο, ότι μπορούν να γίνουν περισσότερα. Σε αυτό το σημείο που είμαστε δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε».
Ι.Κ: «Αυτό που θέλω να πω είναι, ότι αυτή η μηδενική ανοχή δεν φαίνεται να λειτουργεί πολύ καλά. Αν λάβουμε υπόψιν μας τις πρόσφατες εκτιμήσεις της Διεθνούς Διαφάνειας, το 75% των Κοσοβάρων διαισθάνεται ότι στα πολιτικά κόμματα υπάρχει διαφθορά, ακραία διαφθορά. Αν δούμε τα στοιχεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα ναρκωτικά και το έγκλημα, θα δούμε ότι η διαφθορά είναι ο μοναδικός παράγοντας που αποδυναμώνει και κρατά πίσω τις επιχειρήσεις του Κοσόβου. Κάνουν λάθος;»
Χ.Θ: «Σύμφωνα με τα στοιχεία και τα γεγονότα, χρειάζεται να κάνουμε πολύ περισσότερα. Πρέπει να γίνουν επίσης περισσότερα για την παρουσίαση αυτού του αγώνα, έτσι ώστε να αλλάξει αυτή η νοοτροπία, που υπάρχει στην περιοχή του Κοσσυφοπεδίου. Γνωρίζω ότι αυτή η αντίληψη πρέπει να αλλάξει. Με συγκεκριμένες ενέργειες μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό. Παίρνω στα σοβαρά κάθε παρατήρηση, κριτική και γνώμη. Η πραγματικότητα ωστόσο στο Κοσσυφοπέδιο είναι, ότι η διαφθορά, το οργανωμένο έγκλημα και όλα τα αρνητικά φαινόμενα μπορούν να καταπολεμηθούν».
Ι.Κ: «Η διαφθορά υποβαθμίζει την οικονομία. Το Κόσοβο είναι μία από το φτωχότερες περιοχές στην Ευρώπη. Πάνω από το 50% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Έχουμε λάβει αυτό το ερώτημα από τον Μπέζνιν Καλάμπα που λέει το εξής: Αισθάνεστε υπεύθυνος που το Κόσοβο είναι μία από τις πιο φτωχές περιοχές της Ευρώπης; Μπορείτε να επωμιστείτε αυτήν την ευθύνη;»
Χ.Θ: «Έχουν γίνει αλλαγές στο Κοσσυφοπέδιο και μπορείτε να τις διαπιστώσετε παντού. Δείτε για παράδειγμα την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων. Είναι από τους πιο σύγχρονους στην ευρύτερη περιοχή. Διαθέτουμε σύγχρονο αεροδρόμιο. Έχουμε επενδύσει σε υποδομές και στην αγροτική εκπαίδευση. Ως πρωθυπουργός γνωρίζω ότι πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη. Το Κοσσυφοπέδιο παραμένει δυστυχώς
η φτωχότερη χώρα στην Ευρώπη. Αυτό ίσχυε και στο παρελθόν. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε, είναι να υιοθετούμε θετικές τάσεις για την εξάλειψη της φτώχειας. Αυτή η κατάσταση υπάρχει εδώ και εκατό χρόνια, από την εποχή της Σερβίας. Εμείς για πρώτη φορά αποφασίζουμε μόνοι μας. Δεν μπορούν να γίνουν θαύματα μέσα σε έξι χρόνια. Διαμορφώνουμε όμως μία βάση για ένα σταθερό και αναπτυγμένο Κόσοβο στο μέλλον».
Ι.Κ: «Δεν γίνονται θαύματα μέσα σε έξι χρόνια. Το 2014 όμως αναμένεται να είναι μία σημαντική χρονιά για το Κόσοβο, λόγω των εκλογών. Θα διεκδικήσετε και πάλι την πρωθυπουργία;»
Χ.Θ: «Το δημοκρατικό κόμμα στο Κόσοβο, του οποίου ηγούμαι, θα κερδίσει και στις εκλογές του 2014. Θα χαράξω και πάλι την πορεία μας στην προεκλογική εκστρατεία ως πρωθυπουργός της Δημοκρατίας του Κοσσυφοπεδίου».
Ι.Κ: «Θα κατεβείτε σε άλλη μία προεκλογική εκστρατεία. Αυτό που μου προκαλεί ενδιαφέρον είναι ότι βράζει το αίμα σας. Ήσασταν επίσης πολιτικός αρχηγός του Απελευθερωτικού Στρατού. Πώς συνδυάζετε αυτά τα δύο στοιχεία; Πώς συνυπάρχει ο άνδρας που πολεμά στο πεδίο της μάχης με τον άνθρωπο που αγωνίζεται για τις εκλογές;»
Χ.Θ: «Υπάρχουν δύο διαφορετικά πεδία πολιτικής δράσης και διαφορετικές συνθήκες. Είναι αρκετά περίπλοκο. Δεν ήταν εύκολο να είσαι επικεφαλής στον πολιτικό αγώνα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ήμουν πολιτικός ηγέτης του στρατού και αισθάνομαι υπερήφανος για την αντίσταση του λαού και για το ρόλο της διεθνούς διάσκεψης στο Ραμπουγιέ το 1999, όταν καταλήξαμε σε πολιτική συμφωνία με τη διεθνή κοινότητα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. Εκτιμώ ότι αυτό μου προσέδωσε εξαιρετική εμπειρία σε ηγετικό επίπεδο. Με βοήθησε να χτίσω το προφίλ του κόμματος. Μία προεκλογική εκστρατεία είναι φοβερό προνόμιο γιατί σου δίνει την ευκαιρία να μιλήσεις απευθείας με το λαό».
Ι.Κ: «Το φαντάζομαι.. Όταν ήσασταν στο πεδίο της μάχης, διορθώστε με αν κάνω λάθος, είχατε το ψευδώνυμο “το φίδι”, γιατί ήσασταν επιδέξιος και αποφεύγατε τη σύλληψη. Ήσασταν λοιπόν πολύ ευέλικτος στη μάχη. Αυτές οι ικανότητες που έχετε σας βοήθησαν στην διακυβέρνηση;»
Χ.Θ: «Κάθε ηγέτης έχει τη δική του τακτική, τις δικές του δεξιότητες με τη θετική έννοια. Η στρατηγική διαφέρει σε κάθε μάχη και σε κάθε εποχή. Αυτό το έχω υιοθετήσει και στην ηγεσία του κόμματος. Αυτό που έχει σημασία είναι, ότι σέβομαι και είμαι υπέρμαχος της πλήρους διαφάνειας. Φυσικά και ήταν διαφορετικό να πείσεις έναν άνθρωπο να στραφεί εναντίον της Σερβίας και τώρα είναι είναι διαφορετικό να πείθεις έναν πολίτη να σου εμπιστευτεί τη διακυβέρνηση της χώρας. Εμείς τώρα προσπαθούμε να ανταποκριθούμε στην ευθύνη που μας εμπιστεύτηκε ο κόσμος».
Ι.Κ: «Η εποχή που ήσασταν στον Απελευθερωτικό Στρατό του Κοσόβου επανέρχεται στο μυαλό σας; Είχατε αναγκαστεί να σκοτώσετε κάποιους άνδρες ή πιθανώς να διατάξετε δολοφονίες;»
Χ.Θ: «Ο αγώνας των Κοσοβάρων ήταν μία δίκαιη πάλη. Ήταν ένας καθαρός αγώνας για την ελευθερία και την ύπαρξή μας. Τα καταφέραμε μαζί με τη διεθνή κοινότητα. Η Σερβία υποχρεώθηκε να αποχωρήσει από το Κόσοβο σε επίπεδο στρατού, αστυνομίας και διοίκησης. Δεν είχαμε καμία διαμάχη με τους Σέρβους πολίτες. Επιδιώκαμε τη θεσμική απομάκρυνση της Σερβίας από το Κοσσυφοπέδιο. Το καταφέραμε και είμαι υπερήφανος για αυτό».
Ι.Κ: «Σε προσωπικό επίπεδο σας καταδιώκει αυτή η περίοδος; Χρειάστηκε να σκοτώσετε ανθρώπους;»
Χ.Θ: «Εγώ ήμουν μακριά από το πεδίο μάχης. Η νίκη του Κοσόβου ήταν περισσότερο πολιτική παρά στρατιωτική. Είναι μία κοινή νίκη του Κοσσυφοπεδίου και της διεθνούς κοινότητας. Είναι μία μάχη ενάντια στην αδικία, του καλού έναντι του κακού. Το έχουμε καταφέρει μαζί με τους διεθνείς εταίρους μας. Αισθάνομαι άνετα με την πολιτική συνεργασία που οικοδόμησα σε διαφορετικές περιόδους. Είναι αυτός ο πόλεμος που αναφέρατε, αλλά είναι και η συνεργασία μας με τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Κόσοβο είναι μία ιστορία επιτυχίας, που τη μοιραστήκαμε όλοι. Ο αγώνας μας ήταν να νικήσει το Κόσοβο και όχι να σκοτώσουμε».
Ι.Κ: «Το 2014 είναι επίσης το έτος, κατά το οποίο αναμένουμε μία ποινική έρευνα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που διερευνά τους ισχυρισμούς, ότι είχατε εμπλακεί σε δολοφονία, σε λαθρεμπόριο ναρκωτικών και ότι ο Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσόβου είχε εμπλακεί σε συγκομιδή οργάνων και σε λαθρεμπόριο. Σας ανησυχεί αυτό; Θα μάθετε και εσείς και οι συνεργάτες σας αν θα δικαιωθείτε ή αν θα σας απαγγελθούν κατηγορίες».
Χ.Θ: «Υποστηρίζουμε πλήρως την ειδική ομάδα έρευνας. Οι θεσμοί της Δημοκρατίας του Κοσόβου έχουν τυφλή εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη. Δεν έχουμε κάτι να κρύψουμε. Για να είμαι ξεκάθαρος αναφορικά με αυτό που ρωτήσατε νωρίτερα. Δεν διέταξα ούτε διέπραξα ποτέ οτιδήποτε αντιβαίνει στο διεθνές δίκαιο. Καταρρίψαμε ωστόσο τους νόμους της Σερβίας. Κάναμε καλά που ανατρέψαμε τους νόμους του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, γιατί δεν είχαν νομική βάση. Ήταν νόμοι καταστολής, γενοκτονίας και διαχωρισμού. Υποστηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις τη δικαιοσύνη και θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά».
Ι.Κ: «Μπορείτε να δηλώσετε κατηγορηματικά, ότι κανένα μέλος του Απελευθερωτικού Στρατού του Κόσόβου δεν συμμετείχε σε αφαίρεση οργάνων;»
Χ.Θ: «Το δηλώνω με πλήρη επίγνωση. Το έμαθα για πρώτη φορά από την έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Δεν μπορώ ποτέ μα ποτέ να πιστέψω, ότι ένας αγωνιστής της ελευθερίας θα μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο. Φυσικά πρέπει να δώσουμε χρόνο και χώρο στη δικαιοσύνη για να επιλύσει όλες αυτές τις υποψίες που έχουν προκύψει. Δεν μπορώ να το πιστέψω, είναι επιστημονική φαντασία, κανείς δεν μπορεί να το πιστέψει. Είμαι σίγουρος ότι δεν συνέβη ποτέ κάτι τέτοιο. Αυτή είναι η πεποίθησή μου».
Ι.Κ: «Λάβαμε αυτήν την ερώτηση από τον Στέφαν Κρίστι, που είπε: Αν είχατε το προνόμιο να γυρίσετε στο παρελθόν, τι θα κάνατε διαφορετικά;»
Χ.Θ: «Αν μπορούσα να γυρίσω πίσω σε εκείνη την εποχή, θα ήθελα να αλλάξω τη διεθνή κοινή γνώμη για επέμβαση της διεθνούς κοινότητας νωρίτερα από το 1999, προκειμένου να μην γίνει η απέλαση εκατομμυρίων ανθρώπων από το Κόσοβο. Έπρεπε να έχει αποφευχθεί η μαζική εκδίωξη το καλοκαίρι του 1998. Η διεθνής παρέμβαση έπρεπε να είχε γίνει νωρίτερα, αλλά ήταν αλλού απασχολημένοι. Θα ήθελα λοιπόν να είχα βελτιώσει την επικοινωνία με τη διεθνή κοινότητα, με τα Ηνωμένα Έθνη, να τους είχα πείσει ότι η Σερβία είχε διαπράξει γενοκτονία στο Κόσοβο. Η παρέμβαση έγινε στα τέλη του 1999».
Ι.Κ: «Κοιτάξτε όμως ποιο είναι το θέμα. Έχετε προταθεί για Νόμπελ Ειρήνης μαζί με τον Σέρβο πρωθυπουργό Ίβιτσα Ντάτσιτς και την Κάθριν Άστον, Ύπατη Εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και αυτό έρχεται σε αντίθεση με την ποινική έρευνα που είναι σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή. Πώς νιώθετε για αυτό; Πιστεύετε ότι αξίζετε αυτήν την υποψηφιότητα;»
Χ.Θ: «Έχω υπογράψει όλες τις συμφωνίες της χώρας μου με τη διεθνή κοινότητα, που έφεραν ειρήνη, ελευθερία και ανεξαρτησία. Νομίζω ότι με την επίτευξη της ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας, δημιουργήθηκαν νέες συνθήκες. Έχουμε συμβάλει στην ειρήνη, τη σταθερότητα, την κατανόηση και σε ένα καλύτερο μέλλον για το λαό μας. Αυτό έχει γίνει σεβαστό από το αμερικανικό κογκρέσο και από ευρωβουλευτές διάφορων χωρών. Αν κερδίσουμε αυτό το βραβείο, θα το αφιερώσουμε σε μεγάλο βαθμό στο λαό του Κοσόβου, διότι έπαιξαν τον καθοριστικότερο ρόλο για την ελευθερία, την ανεξαρτησία και την ειρήνη».
Ι.Κ: «Η τελευταία ερώτηση είναι από έναν τηλεθεατή με το όνομα Ντάρνταν. Ρωτάει: Τι θέλατε να γίνετε όταν ήσασταν παιδί;»
Χ.Θ: «Σπούδασα ιστορία. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου διαπίστωσα, ότι το να παραμένει κανείς στα ιστορικά αρχεία δεν είναι αρκετό. Με αυτόν τον τρόπο δεν ήμουν σε θέση να αλλάξω την πορεία της χώρας μου. Ήθελα λοιπόν να φύγω από τα ιστορικά αρχεία, για να αντιμετωπίσω τα τρέχοντα προβλήματα και να ενισχύσω τη μάχη του λαού μου για ανεξαρτησία και ελευθερία. Είχα τρεις πολιτικούς στόχους στη ζωή μου: Οι δύο πρώτοι, που είναι η ελευθερία και η ανεξαρτησία για τη χώρα μου, έχουν πραγματοποιηθεί. Ο τρίτος στόχος είναι να εντάξω το Κόσοβο στο ΝΑΤΟ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη. Δεν είναι μία εύκολη ή βραχυπρόθεσμη προσπάθεια, αλλά είμαι πεπεισμένος, ότι μαζί με το λαό του Κοσσυφοπεδίου θα πετύχουμε και τον τρίτο στόχο»