ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜε εντατικούς ρυθμούς συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες στον λόφο Καστά από τη ΚΗ΄Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ενώ προχωρά και η οριζόντια αφαίρεση των αμμωδών χωμάτων σε όλη την έκταση του χώρου, ανάμεσα στον διαφραγματικό τοίχο με τις Καρυάτιδες και τον τρίτο τοίχο, ώστε να επιτυγχάνεται η εξισορρόπηση των πιέσεων και να διασφαλίζεται σταθερά η στατική επάρκεια του μνημείου.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, σήμερα παρουσιάζεται η πρώτη αξονομετρική σχεδιαστική αναπαράσταση του ταφικού μνημείου, από τον αρχιτέκτονα του ΥΠΠΟΑ, Μ. Λεφαντζή, με τους δύο διαφραγματικούς τοίχους επί των οποίων φέρονται, στον μεν πρώτο οι Σφίγγες, στον δε δεύτερο οι Καρυάτιδες. Οι εργασίες συντήρησης και στερέωσης τους συνεχίζονται.
Συνεχίζονται, επίσης, οι εργασίες τεκμηρίωσης του συνόλου των αρχαιολογικών ανασκαφικών εργασιών, με ψηφιακά και συμβατικά μέσα.
Το τεράστιο ενδιαφέρον για την Αμφίπολη που ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο μετά και τις δύο Καρυάτιδες που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη, θα ικανοποιηθεί αργά ή γρήγορα το επόμενο διάστημα. Η ιστορία πίσω όμως από την ανασκαφή όμως έχει το δικό της ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Από τον Λέοντα στις Καρυάτιδες, ένας αιώνας ευρημάτων
Το 1912 κατά τη διάρκεια του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου, Έλληνες στρατιώτες παρατήρησαν την ύπαρξη μαρμάρων μέσα σε θάμνους της δυτικής όχθης του ποταμού Στρυμόνα. Τα πρώτα ευρήματα δεν ήταν άλλα από τη μαρμάρινη βάση του λέοντα της Αμφίπολης, κομμάτια του οποίου βρέθηκαν αργότερα κατά την εκτέλεση των έργων αποξήρανσης της περιοχής.
Θα περάσουν πολλές δεκαετίες μέχρι ο Λέοντας να συνδεθεί με τον τύμβο, να γίνει δηλαδή ο συσχετισμός όλων των κομματιών που βρέθηκαν διάσπαρτα και σε μεγάλο απόσταση από τον τύμβο.
Η ύπαρξη του τάφου της Αμφίπολης αρχίζει να απασχολεί την επιστημονική κοινότητα των αρχαιολόγων πολλά χρόνια αργότερα. Το 1953 έγινε στο λόφο Καστά η πρώτη τομή από κατοίκους της περιοχής. Η πρώτη ανασκαφή δεν θα ξεκινήσει ωστόσο πριν το 1964 με επικεφαλής τον αρχαιολόγο Δημήτρη Λαζαρίδη, ο οποίος εντόπισε στην κορυφή του τη μεγάλη θεμελίωση που σήμερα ξέρουμε πια πως δεχόταν το Λιοντάρι της Αμφίπολης.
Ένα χρόνο αργότερα και έχοντας φέρει στο φως κατεστραμμένο κομμάτι του εντυπωσιακού μαρμάρινου ταφικού περιβόλου που οριοθετεί τη βάση του, ο Δ.Λαζαρίδης θα επισημάνει πως «η έρευνα του τύμβου, παρ’ όλας τας δυσχερείας της ανασκαφής, θα πρέπει να συνεχισθεί και εις το μέλλον, μέχρι της ανευρέσεως του καλυπτόμενου υπ’ αυτού επιτάφιου μνημείου».
Σήμερα, η ομάδα της ΚΗ’ Εφορείας Αρχαιοτήτων υπό την κυρία Κατερίνα Περιστέρη και έπειτα από δύο χρόνια ανασκαφών σε μεγαλύτερο βάθος από το σημείο που ήταν εντοπισμένος ο τύμβος, έχουν αποκαλυφθεί ευρήματα που επιτρέπουν να διατυπώνονται ποικίλα, περισσότερο ή λιγότερο βάσιμα, σενάρια για τη σημασία του μνημείου και κυρίως για τον νεκρό ή τους νεκρούς που ετάφησαν σε αυτόν. Το αν έχει συληθεί ή όχι ο τάφος μένει να αποδειχθεί. Το πρόσφατο εντυπωσιακό εύρημα των δύο Καρυάτιδων που κοσμούν την δεύτερη είσοδο στο ταφικό μνημείο έχει εξάψει ακόμη περισσότερο το ενδιαφέρον καθώς είναι η πρώτη φορά που εντοπίζονται Κόρες μέσα σε μακεδονικό τάφο.
Η σεισμική τομογραφία στην υπηρεσία της αρχαιολογικής έρευνας
Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μελέτη που έχει διεξαχθεί εδώ και μια δεκαετία με τη συνδρομή της επιστήμης της γεωφυσικής προσφέρει επιπλέον πληροφορίες και ενδιαφέροντα στοιχεία για το μέγεθος του μνημείου και την διάταξή του. Το 2003 η αρχαιολόγος Χάιδω Κουκούλη, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών και την επιστημονική ομάδα του Λάζαρου Πολυμενάκου, πραγματοποίησαν γεωφυσικές έρευνες, με σεισμικά στον λόγο Καστά και τον επόμενο χρόνο δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα. Η ομάδα δούλεψε με την μέθοδο της σεισμικής τομογραφίας και κατέγραψαν τη θέση και τον προσανατολισμό του μνημείου αλλά και ό,τι υπήρχε μέσα στον Τύμβο Καστά.
Όπως αναφέρεται στην μελέτη η μέθοδος της ακτινωτής τομογραφίας με την χρήση των σεισμικών, εφαρμόστηκε «Σε τεχνητό λόφο (πιθανό τύμβο) στη θέση Καστά Μεσολακκιάς Σερρών στην περιοχή της Αρχαίας Αμφίπολης έγινε διερεύνηση για τη λιθολογική δομή και τον εντοπισμό αρχαιολογικών δομών στο εσωτερικό του λόφου. Το περιβάλλον εφαρμογής αποτελείται από πιθανά κατάλοιπα κλασσικών ή ελληνιστικών κατασκευών σε μέτρια έως ασθενώς συνεκτικό εδαφικό υλικό μέγιστου πάχους 15m. Το γεωλογικό υπόβαθρο είναι στιφρή άργιλος και βρίσκεται σε μέσο βάθος 5.0 m. Η τοποθεσία βρίσκεται σε κοιλάδα, με μικρή μορφολογική κλίση. Ερευνήθηκε έκταση κυκλικής διατομής με ακτίνα 90 m και πάχος 6-8 m».
Επιπλέον, προ διετίας το ΤΕΙ Σερρών πραγματοποίησε για λογαριασμό της ΚΗ’ Εφορείας Κλασσικών Αρχαιοτήτων γεωσκανάρισμα της περιοχής προκειμένου οι αρχαιολόγοι να προσδιορίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια που να σκάψουν.
Σύμφωνα με τη μελέτη του 2004, το ταφικό οικοδόμημα έχει κατεύθυνση νοτιοδυτική – προς την αρχαία Αμφίπολη – και οι διαστάσεις του είναι σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μετρήσεων 20 μέτρα μήκος, 5 μέτρα πλάτος, 5 μέτρα ύψος και περιλαμβάνει μια ράμπα – από την ανασκαφή αποδείχθηκε ότι είναι σκαλάκια – και ένα ταφικό μνημείο.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑπό τις διαστάσεις που δίνει η μελέτη ότι πρόκειται για ένα τεράστιο ταφικό οικοδόμημα 100 τ.μ. και ύψους 5 μέτρων, το οποίο είναι μέσα σε ένα τύμβο με μαρμάρινο περίβολο μήκους 497 μέτρων. Αξίζει να σημειώσουμε ότι από τις διαστάσεις που φέρεται να έχει το ταφικό μνημείο, προκύπτει ότι τα όσα έχουμε δει μέχρι σήμερα από την ανασκαφή στο τάφο, είναι μόλις λίγα μέτρα από την είσοδο και περίπου μέχρι το μέσο της διαδρομής των 20 μέτρων… Τι κρύβουν άραγε τα υπόλοιπα 10 μέτρα όπου θα πρέπει να βρίσκεται ο νεκρικός ή οι νεκρικοί θάλαμοι; Απάντηση θα μας δώσει η αρχαιολογική σκαπάνη, εμείς όμως θα σας δώσουμε και άλλα στοιχεία που βοηθάνε να εκτιμήσουμε σε ποιόν ανήκει ο τάφος.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική εφημερίδα της Καβάλας xronometro.com
ΠΗΓΗ: xronometro.com