Η περίπτωση της Κροατίας - Ο Πιερ Μοσκοβισί μιλά για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ευρωζώνη
Η οικονομική ένωση των 550 εκατομμυρίων πολιτών ξεκίνησε τη δεκαετία του ’50. Μερικές δεκαετίες αργότερα, μέσα από μια συμφωνία οδήγησε στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση, όπως την ξέρουμε σήμερα. Μπήκαν τα θεμέλια με την εισαγωγή και στη συνέχεια με την κυκλοφορία του Ευρώ. Με την έξοδο όμως της Βρετανίας από την Ε.Ε., αυτή η ένωση αντιμετωπίζει προκλήσεις, που απειλούν την επιβίωσή της.
Ας δούμε λοιπόν πως λειτουργεί η ευρωζώνη. Η οικονομική και νομισματική ένωση έχει ως στόχο να ενσωματώσει πολίτες από διαφορετικές χώρες. Παρά τις διαφορετικές εθνικές πολιτικές και οικονομίες, η οικονομική και νομισματική ένωση τους προσφέρει ένα κοινό νόμισμα, εφόσον ανταποκρίνονται στους κανόνες της ένωσης.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καθορίζει την νομισματική πολιτική, τα επιτόκια και τους πληθωριστικούς στόχους, βοηθώντας τις χώρες να συντονίσουν τις πολιτικές τους. Υπάρχει τέλος ένα δίχτυ ασφαλείας, που βοηθά, όταν τα πράγματα πάνε άσχημα.
Ας δούμε ένα παράδειγμα: Η ένωση βοηθά τον Γιόχαν να πουλήσει τα τυριά του σε όλη την Ευρώπη, έχοντας πρόσβαση σε μια μεγαλύτερη αγορά. Η Νάταλι τα αγοράζει, χωρίς να χρειαστεί να πληρώσει επιπλέον φόρους ή να αλλάξει νόμισμα. Η Τζούντιθ συνεργάζεται επαγγελματικά και με τους δύο, οπότε μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας σαν του Πιερ, που κάνει δοκιμασία τυριών σε όλη την Ευρωζώνη.
19 από τις 27 χώρες της Ε.Ε. ανήκουν στην ευρωζώνη. Μόνο η Δανία έχει τη δυνατότητα εξαίρεσης, οπότε επτά χώρες μένουν ακόμη να συμμετάσχουν.
Η οικονομική και νομισματική ένωση υποτίθεται ότι θα έφερνε ανάπτυξη στην Ευρώπη, αλλά η οικονομική κρίση έδειξε τις ατέλειές της και τις δυσκολίες που θα υπάρχουν στο μέλλον.
Η περίπτωση της Κροατίας
Ο Γκιγιόμ Ντεζαρντέν, απεσταλμένος του Euronews βρίσκεται στο Ζάγκρεμπ, στην πρωτεύουσα της Κροατίας, την τελευταία χώρα που μπήκε στην Ε.Ε και πιθανώς την επόμενη που θα μπει στην Ευρωζώνη.
Με πληθυσμό 4,2 εκατομμύρια ανθρώπους, ΑΕΠ που φτάνει τα 48,7 δις δολάρια και μια οικονομία που αναμένεται να αναπτυχθεί ραγδαία τα επόμενα χρόνια, η Κροατία έχει ακόμη το δικό της νόμισμα, το κούνα. Ο διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της χώρας, Μπόρις Βούτσιτς εξηγεί τι θα γίνει με την ανταγωνιστικότητα:
«Η ανταγωνιστικότητα λειτουργεί, γιατί κάποιοι μπορούν να κάνουν πράγματα καλύτερα και φθηνότερα από κάποιους άλλους. Βέβαια η συναλλαγματική ισοτιμία είναι πάντα σημαντική στο διεθνές εμπόριο, αλλά γενικά στο εμπόριο δεν υπάρχει συναλλαγματική ισοτιμία».
Γκιγιόμ Ντεζαρντέν:
«Η οικονομική και νομισματική ένωση θέλει να προστατέψει τους φορολογούμενους διαχωρίζοντας τη δημόσια χρηματοδότηση από το τραπεζικό χρέος. Αυτό είναι ένα εμπόδιο για τη συμμετοχή της Κροατίας;»
Μπόρις Βούτσιτς:
«Δεν νομίζω ότι αυτό θα είναι πρόβλημα για την Κροατία. Είναι δημοφιλές πάντα να προστατεύουμε τα λεφτά των φορολογουμένων, ωστόσο πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ότι τα τραπεζικά ιδρύματα διαθέτουν τα περιουσιακά στοιχεία για τη διάσωσή τους. Πρέπει να ξέρουμε πώς να τα εφαρμόσουμε. Όλα αυτά, θα έλεγα ότι είναι ακόμη ένα ανολοκλήρωτο σχέδιο. Το δεύτερο πιο σημαντικό πράγμα για την ευρωζώνη, για την τραπεζική ένωση είναι ότι πρέπει να έχουμε αποτελεσματικό κανονισμό λειτουργίας και συνεχή εποπτεία».
Ακόμη κι αν δεν συμμετέχει στην Ευρωζώνη, η Κροατία έχει δει τη μεγαλύτερη μείωση της ανεργίας στην Ευρώπη, εντείνοντας τη διαμάχη, αν η ίδια, αλλά και χώρες όπως η Πολωνία χρειάζεται να συγκλίνουν για να εκπληρώσουν τους στόχους της ΟΝΕ για δημιουργία θέσεων εργασίας.
Γκιγιόμ Ντεζαρντέν:
«Τώρα χρησιμοποιείτε κούνα για τις συναλλαγές σας. Θέλετε να μπείτε στο ευρώ. Πώς θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας;»
Μπόρις Βούτσιτς:
«Μειώνοντας τα επιτόκια, θα βοηθήσουμε τις επενδύσεις. Κάθε ξένος επενδυτής όταν θέλει να επενδύσει σε μια χώρα, ένα από από μεγάλα ρίσκα που παίρνει είναι να υποτιμηθεί το νόμισμα. Σ’ αυτή την περίπτωση, όσοι επενδυτές είναι από την Ευρωζώνη θα έχουν μια ασφάλεια. Ενισχύει επίσης τις εμπορικές συναλλαγές στο ίδιο νόμισμα, καθώς δεν υπάρχει νομισματικός κίνδυνος. Όλα αυτά προωθούν τις επενδύσεις και το εμπόριο και άρα βοηθούν στο να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας».
#EMU challenges: completing #BankingUnion, creating true #CapitalMarketUnion & procede towards #FiscalUnion, says Croatian central banker pic.twitter.com/gC1Y3j1NQF
— Guillaume Desjardins (@GuilDesjardins) March 30, 2017
Ο Πιερ Μοσκοβισί για το μέλλον της οικονομικής και νομισματικής Ένωσης
Μαϊτρέι Σιταράμαν:
«Όλοι δεχόμαστε ότι υπάρχουν πολλές προκλήσεις. Η Ευρώπη είναι σήμερα σε ένα σταυροδρόμι. Έχουμε μαζί μας τον Πιέρ Μοσκοβισί. Είναι ο Επίτροπος για την οικονομική και δημοσιονομική σταθερότητα και για το Ευρώ, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Θα μας παρουσιάσει τους δρόμους που ανοίγονται μπροστά μας σήμερα. Ας ξεκινήσουμε με το τι θα λέγατε στους πολίτες και πώς ενισχύετε την οικονομική και νομισματική σ’ αυτό το περιβάλλον;»
Πιερ Μοσκοβισί:
«Σίγουρα δεν είναι εύκολο. Αλλά καταρχάς θα τους έλεγα: Κοιτάξτε τι έχετε. Έχετε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το Eurogroup. Έχετε τις κοινές τους αποφάσεις, όπως για παράδειγμα προγράμματα για χώρες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες.
Το πρόβλημα είναι ότι σήμερα, έχουμε πολλή πειθαρχία, αλλά έχουμε επίσης και μεγάλη απόκλιση. Εάν ο ευρωπαϊκός Βορράς είναι ισχυρός και ο Νότος αδύναμος, τότε οι χώρες του Βορρά μπορούν να πουν γιατί πληρώνουμε αυτούς τους τεμπέληδες του Νότου. Στο Νότο βλέπουν ότι η οικονομία τους είναι αδύναμη σε σχέση με το Βορρά.
Γι’ αυτό το λόγο πρέπει να ενισχύσουμε τη σύγκλιση. Αυτό σημαίνει ότι μερικές οικονομίες πρέπει να καταβάλλουν προσπάθεια. Αλλά μερικές άλλες χώρες που έχουν δυνατότητα για ελιγμούς τόσο δημοσιονομικά, ή μέσω του πρωτογενούς πλεονάσματός τους μπορούν να προσφέρουν σε επενδύσεις. Είμαστε 19 και ίσως ακόμη περισσότεροι στην ευρωζώνη, γιατί όταν η Βρετανία φύγει, μόνο μια χώρα μένει με δυνατότητα εξαίρεσης. Η Δανία. Όλοι οι υπόλοιποι, εάν θέλουν, μπορούν να μπουν. Εάν πληρούν τα κριτήρια».
Μαϊτρέι Σιταράμαν:
«Αυτό ακούγεται σαν στο μέλλον να έχουμε μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων, πολλών ταχυτήτων. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό για τους πολίτες;»
Πιερ Μοσκοβισί:
«Μερικές φορές, όσοι θέλουν να πάνε γρηγορότερα, πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν. Αυτό κάναμε με το ευρώ. Αυτό κάναμε επίσης με τη συνθήκη του Σένγκεν. Δεν σκέφτομαι λοιπόν την Ευρώπη των δύο ταχυτήτων. Θα ήταν άδικο. Αλλά μια συμμαχία των προθύμων».
Μαϊτρέι Σιταράμαν:
«Τι σημαίνει πρακτικά μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων; Με όρους ευρώ, αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει Ευρώ 1 και Ευρώ 2;»
Πιερ Μοσκοβισί:
«Όταν δημιουργούμε την τραπεζική ένωση, διασφαλίζουμε ότι προστατεύονται τα συμφέροντα όσων χωρών είναι εκτός της Ευρωζώνης. Μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων δεν σημαίνει ευρώ πολλών ταχυτήτων. Ας πάρω ένα άλλο παράδειγμα. Ο φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Δεν μπορούσαμε να το εφαρμόσουμε και με τους 28. Ελπίζουμε να το καταφέρουμε με τους 10. Πρέπει να τους δείξουμε με παραδείγματα, ότι είναι καλό να είσαι μέσα σ’ αυτή την ομάδα. Είναι καλύτερα μέσα παρά έξω από αυτήν».
Μαϊτρέι Σιταράμαν:
«Είδαμε επίσης ότι βασικά στοιχεία, όπως ο διαμοιρασμός του ρίσκου τίθενται υπό αμφισβήτηση».
Πιερ Μοσκοβισί:
«Το Brexit είναι η κυριότερη εσωτερική δυσκολία που πρέπει να αντιμετωπίσουμε, με έναν φιλικό τρόπο, γιατί χρειάζεται να διατηρήσουμε τις σχέσεις μας με τη Βρετανία την επόμενη μέρα. Υπάρχουν άλλες εξωτερικές προκλήσεις. Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι μια πρόκληση, όσον αφορά τον τρόπο που διαχειρίζεται τις πολυμερείς σχέσεις και τον προστατευτισμό. Ο Πούτιν είναι άλλη μια εξωτερική πρόκληση. Έχουμε την τρομοκρατία, έχουμε τα ζητήματα με τους μετανάστες. Νομίζω ότι το σημερινό status quo δεν είναι επιλογή. Εάν παραμείνουμε όπου βρισκόμαστε, τότε οι δυνάμεις που έχουν ως στόχο να διαλύσουν την ένωση, θα είναι πολύ ισχυρές».
Μαϊτρέι Σιταράμαν:
«Πόσο σοβαρός είναι ο κίνδυνος να διαλυθούν όλα;»
Πιερ Μοσκοβισί:
«Είναι πολύ σοβαρός ο κίνδυνος. Υπάρχουν κάποιοι, κοιτάξτε τη χώρα μου, με την Λε Πεν, που θέλουν η Γαλλία να βγει από την Ευρώπη και το ευρώ. Μια Ευρώπη και ένα ευρώ, χωρίς τη Γαλλία, ειλικρινά μιλώντας δεν έχει κανένα νόημα. Γι’ αυτό λέω σε όσους είναι υπέρ της Ευρώπης, να μην είναι ντροπαλοί, να μην ντρέπονται που είναι Ευρωπαίοι. Να είναι περήφανοι για αυτό. Μην είστε μόνο περήφανοι για ό,τι κάνατε, αλλά και για όσα μπορείτε να κάνετε».