Τεσσερις στους δέκα Ευρωπαίους είναι αυτοαπασχολούμενοι ή σε καθεστώς προσωρινής ημιαπασχόλησης. Πώς διαμορφώνεται η κοινωνική προστασία των εργαζομένων σε σχέση με τις αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον; Αυτό είναι το θέμα της εκπομπής Real Economy
Γνωρίζετε ότι 4 στους 10 Ευρωπαίους στην αγορά εργασίας είναι αυτοαπασχολούμενοι ή σε καθεστώς προσωρινής ημιαπασχόλησης ή πλήρους απασχόλησης;
Λαμβάνοντας υπόψην ότι τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης διαμορφώθηκαν σε μια εποχή που οι περισσότεροι από εμάς εργαζόμασταν με πλήρη απασχόληση για τον ίδιο εργοδότη για χρόνια ίσως ήρθε η ώρα η κοινωνική προστασία να συμβαδίσει με το τις αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον. Ας δούμε τι ισχύει στο ευρωπαικο τοπίο:
4 στους 10 Ευρωπαίους είναι αυτοαπασχολούμενοι ή σε προσωρινή εργασία. Όσοι είναι γύρω στα είκοσι είναι σε προσωρινές δουλειες ή σε δουλειές χωρίς σύμβαση και ο αριθμός τους είναι διπλάσιος από τις άλλες ηλικιακές ομάδες.
Οι γυναίκες τείνουν να είναι σε ορισμένου χρόνου εργασία ή μερικής απασχόλησης.
Ενώ οι περισσότεροι άνδρες αυτοαπασχολούνται ενώ ποσοστό 45% είναι άνω των 55 ετών.
11 χώρες στην Ευρώπη δεν έχουν καμία προστασία για την ανεργία για τους αυτοαπασχολούμενους
Σε 10 χώρες δεν υπάρχει κάλυψη για τα εργατικά ατυχήματα.
Και σε τρεις δεν υπάρχουν επιδόματα εργασίας.
Οι εργαζόμενοι με μη τυποποιημενες συμβάσεις μπορούν να έχουν παρόμοια δικαιώματα με εκείνους που εργάζονται σε κανονική εργασία αλλά η πρόσβασή τους στα επιδόματα είναι δυσχερής λόγω των αυστηρών κριτηρίων επιλογής.
Ωστόσο εποχικοί ή κατ' απαίτηση εργαζόμενοι ή αυτοί με προσωρινές συμβάσεις μέσω πρακτορείων ίσως δεν μπορούν να έχουν οποιαδήποτε νομική πρόσβαση σε κοινωνικά επιδόματα.
Στην Ευρώπη οι εργαζόμενοι που δεν είναι πλήρους απασχόλησης, χρειάζεται να καταλάβουν τι ακριβώς συμβαίνει. Πώς θα έχουν πρόσβαση σε επιδόματα ανεργίας, υγείας, μητρότητας, σύνταξης ή εργατικών ατυχημάτων.Τι είναι προσβάσιμο τι όχι και τι ισχύει σε κάθε χώρα;
Ακόμη και χώρες όπως η Ολλανδία που έρχεται πέμπτη στην Ευρώπη για τον αριθμό των αυτοαπασχολούμενων στην αγορά εργασίας της είναι σε δίλημμα πως θα δοθεί σε αυτούς τους οικονομικούς συνεισφέροντες ένα περιβάλλον κοινωνικής προστασίας παρόμοιο με τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης .
Η Ολλανδία έχει μια γενναιόδωρη κοινωνική προστασία για τους εργαζόμενους. Συναντήσαμε έναν νέο άνδρα που είναι αυτοαπασχολούμενος χωρίς εργοδότη. Οπως και τα δύο τρίτα με το ίδιο καθεστώς στην Ολλανδία, δεν έχει ασφάλιση για να αντισταθμίσει την απώλεια εισοδήματος σε περίπτωση ασθενείας ή αναπηρίας.
«Eίναι απλά πάρα πολύ ακριβό για να το πληρώσω. Πληρώνομαι ανά παραγγελία, για παράδειγμα 2 παραγγελίες ανά ώρα, κάτι που για μένα είναι περισσότερο ή λιγότερο ο μέσος όρος. Εάν πληρώσω την ασφάλιση τότε θα έχω μόνο 4-5 ευρώ ανά ώρα. Γι 'αυτό και πολλοί ντελιβεράδες δεν έχουν ασφάλεια».
Οι ψηφιακές πλατφόρμες πολλαπλασιάζονται και η αγορά εργασίας έχει γίνει πιο ευέλικτη. Οι αυτοαπασχολούμενοι σήμερα αντιπροσωπεύουν περίπου το 14% του εργατικού δυναμικού στην Ευρώπη - δηλαδή περίπου 30 εκατομμύρια εργαζόμενους.
Η Ολλανδία είναι ένα από τα ευρωπαϊκά κράτη με την υψηλότερη αύξηση των αυτοαπασχολούμενων. Προστατεύονται όμως όλοι από τους κινδύνους;
Σύμφωνα με την Μίες Βέστερβελντ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Εργατικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ: «Έχετε τους πραγματικούς επιχειρηματίες, με αυτό εννοώ τους ανθρώπους που βγάζουν κέρδος και έχετε αυτό που ονομάζουμε «ψεύτικους» αυτοαπασχολούμενους ή πολύ ευάλωτους αυτοαπασχολούμενους. Νομίζω ότι χρειαζόμαστε μια νομοθεσία που να είναι αλληλέγγυα σε ανθρώπους με περισσότερα και λιγότερα χρήματα, έτσι ώστε οι άνθρωποι που δεν κερδίζουν πολλά να μπορούν να προστατευθούν.
Για να διασφαλίσει ένα μίνιμουμ επίπεδο προστασίας ο Νικ Κον επέλεξε να δημιουργήσει, με άλλους 20 αυτοαπασχολούμενους με δελτίο παροχής υπηρεσιών μία ομάδα:«Το Broodfond είναι μια ομάδα ανθρώπων που σχηματίστηκε για να υποστηρίξει ο ένας τον άλλον οικονομικά εάν αρρωστήσουν και δεν είναι σε θέση να εργαστούν».
Αυτό το σύστημα αλληλεγγύης βασισμένο στην κοινότητα, βασισμένο στην εμπιστοσύνη, έχει προσελκύσει 17.000 άτομα σε 380 διαφορετικές ομάδες.
« Η κανονική ασφάλισή μου κοστίζει 350 ευρώ μηνιαίως, που σημαίνει πως πρέπει να βάλω στο ταμείο € 125 ή κάτι τέτοιο. Ξέρω προσωπικά αλλά και από ανθρώπους που έχουν αρρωστήσει πως η κανονική ασφάλιση ασθενείας τους ήταν πολύ δύσκολο να πληρωθεί. Θέλω να το αποφύγω αυτό».
Τα κράτη, τα άτομα αλλά και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερη ευθύνη: αυτή είναι η πρόκληση για μια προσιτή κοινωνική προστασία για όλους τους εργαζόμενους στην Ευρώπη.
Η Ολλανδία αποτελεί απτό παράδειγμα για το πώς η οικονομία επηρεάζει τους Ευρωπαιους, τόσο σε πλούσιες όσο και σε φτωχές χώρες ...Τι κάνετε για να διασφαλίσετε την κοινωνική σύγκλιση σε έναν ψηφιακό κόσμο. Είμαστε στην Ευρωπαικη Επιτροπή με την Μαριάν Τίσεν, Επίτροπο Απασχόλησης και κοινωνικών υποθέσεων.
Maithreyi: Τι χαρακτηριστικό αντικείμενο φέρατε για να δηλώσετε τα κοινωνικά μέτρα προστασίας που πιστεύετε ότι πρέπει να τεθούν σε ισχύ;
Επίτροπος: Έφερα μαζί μου αυτό που έχω πάντα στην τσάντα μου, ένα μικρό φυλλάδιο του Ευρωπαϊκού πυλώνα των κοινωνικών δικαιωμάτων. Πρόκειται για καλές συνθήκες εργασίας και για τους ανθρώπους της νέας οικονομίας, ακόμη και για όσους έχουν άτυπες συμβάσεις, δεν είναι ορισμένου χρόνου, ούτε πλήρους απασχόλησης, αλλά αυτοαπασχολούμενοι. Πρόκειται για καλή κοινωνική προστασία για εκείνους που εργάζονται.
Κάναμε πρόταση να ζητήσουμε από τα κράτη μέλη να παράσχουν στους πολίτες τη δυνατότητα να προσχωρήσουν σε ένα σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, ώστε να μπορούν οι άνθρωποι όταν υπάρξει ανάγκη, να δικαιούνται επαρκή κάλυψη.
Maithreyi: Πώς θα πείσετε την κυβέρνηση, τις επιχειρήσεις, ότι αυτό είναι πολύτιμο να το κάνουν για τους εργαζόμενους στην οικονομία;
Επίτροπος: Δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε διαμάχες μεταξύ των γενεών, των παλαιότερων με τις καλές συμβάσεις και των νεότερων που δεν προστατεύονται, όχι απλά μια καλή σύμβαση αλλά μια καλή κοινωνική προστασία. Εάν θέλετε μια κοινωνία όπου θα έχουμε μια καλή συνοχή, χωρίς φτωχούς και πλούσιους, χωρίς εντός και εκτός , χρειάζεστε ένα καλό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και αυτό λέμε στις κυβερνήσεις. Φυσικά, η οργάνωση, ο τρόπος χρηματοδότησης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, αυτό είναι θέμα αρμοδιότητας των κρατών μελών και δεν το αγγίζουμε, αλλά είναι καλό να προσπαθήσουμε να πείσουμε όλα τα κράτη μέλη να το κάνουν γιατί τότε θα έχουμε ένα καλύτερο επίπεδο ανταγωνισμού.
Maithreyi: Πώς το κάνετε αυτό επειδή, ουσιαστικά, παρεμβαίνετε τρόπον τινά στα κράτη μέλη;
Επίτροπος: Δεν το κάνουμε αυτό, ζητάμε από τα κράτη μέλη να το εξετάσουν και να προσφέρουν περισσότερα στον λαό τους από ό, τι συμβαίνει σήμερα. Αυτό που είδαμε στο παρελθόν είναι ότι όταν τα κράτη μέλη αρχίζουν να δουλεύουν μαζί, να κάνουν συγκριτική αξιολόγηση - αρχίζουν να συγκρίνονται, μαθαίνουν πολλά ο ένας από τον άλλο και στη συνέχεια έχουν κίνητρα για να το κάνουν με καλύτερο τρόπο.
Maithreyi: Σε αυτό το πλαίσιο υπάρχουν εκείνοι που λένε ότι αυτό είναι ένας γρίφος , διότι από τη μία πλευρά μιλάμε για αύξηση της παραγωγικότητας, επειδή οι άνθρωποι αισθάνονται πιο ασφαλείς. Από την άλλη πλευρά, αυτό σημαίνει ενδεχομένως αυξημένο κόστος για την κυβέρνηση. Πώς θα λύσετε αυτόν το γρίφο;
Επίτροπος: Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι αυτό έχει κόστος. Το ερώτημα είναι ποιον επιβαρύνει το κόστος. Σε κανονικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, αυτό μοιράζεται, υπάρχει ένα μέρος που καταβάλλεται από τους εργοδότες, υπάρχει ένα μέρος που πληρώνεται από το υποκείμενο της κοινωνικής ασφάλισης, τους άνθρωπους που εξασφαλίζεται από το συστήμα, αν υπάρχει μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων. Αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι όταν υπάρχει λιγότερη ισότητα και καλύτερη προστασία κινδύνου, οι άνθρωποι επενδύουν περισσότερο στη ζωή τους, αισθάνονται περισσότερο μέρος της κοινωνίας, δουλεύουν σκληρότερα και καλύτερα. Μερικοί άνθρωποι μας ρωτούν, γιατί επιτρέπουμε αυτές τις επισφαλείς συμβάσεις και όλη αυτή την ευελιξία. Δεν θέλουμε να σκοτώσουμε την ευελιξία. Αυτή η ευελιξία δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, δίνει τη δυνατότητα σε πολλούς ανθρώπους που δεν έχουν δουλειά να έχουν στο μέλλον και θέλουμε να τους δώσουμε τη δυνατότητα να ευημερήσουν.
Maithreyi: Επίτροπε , σας ευχαριστώ πάρα πολύ που μας μιλήσετε για ένα θέμα που αγγίζει τόσο πολύ τις ζωές και τα...πορτοφόλια όλων μας.