Οι κορυφαίοι ειδικοί ασφάλειας τροφίμων της Ευρώπης ενώνουν τις δυνάμεις τους για καταπολέμηση της απάτης. Το Euronews τούς ακολουθεί σε αυτήν την ειδική σειρά, το The Food Detectives. Στο επεισόδιο 4, συναντάμε την ομάδα που καταπολεμά τη νοθεία στο μέλι στην Ισπανία.
Το μέλι μπορεί να φτιαχτεί μόνο από μέλισσες. Ωστόσο, αυτό που φέρει σήμανση ως μέλι στα σούπερ μάρκετ μας δεν είναι πάντα αγνό. Θα μπορούσε να έχει αναμειχθεί με άλλα σάκχαρα, όπως σιρόπι καλαμποκιού ή σιρόπι ρυζιού. Αν και το νοθευμένο μέλι δεν είναι απαραίτητα επιβλαβές για την υγεία μας, αποτελεί απειλή για τον βιοπορισμό των μελισσοκόμων.
«Μας κάνει να νιώθουμε άσχημα ως μελισσοκόμοι που αγαπάμε τη δουλειά μας, γιατί αυτό το είδος μελιού δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό στην αγορά, καθώς φτάνει σε πολύ χαμηλές τιμές που η παραδοσιακή μελισσοκομία δεν μπορεί να ανταγωνιστεί», λέει ο food detective Julio Fernández López, μελισσοκόμος και πρόεδρος του φορέα μελιού Αστούριας προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ).
Το πρόβλημα είναι γενικευμένο. Μία μελέτη του Κοινού Κέντρου Ερευνών, της υπηρεσίας επιστήμης και γνώσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διαπίστωσε ότι το 46% των δειγμάτων μελιών που εισήχθησαν στην ΕΕ είχαν αναμειχθεί με άλλα σάκχαρα. Στην Ισπανία, το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 51%.
Οι The Food Detectives αναπτύσσουν μια φορητή κάμερα υπερύθρων που θα μπορούσε να βοηθήσει στον εντοπισμό του νοθευμένου μελιού απευθείας στον χώρο του μελισσοκόμου. Ο food detective Armando Menéndez Estrada, επικεφαλής του πιλοτικού έργου στο πλαίσιο του έργου Watson της ΕΕ, εξηγεί ότι η καινοτομία αυτή θα ήταν πολύ χρήσιμη για τις αρχές που είναι αρμόδιες για τον έλεγχο ποιότητας, καθώς θα απέφευγαν τις χρονοβόρες και δαπανηρές διαδικασίες στα εργαστήριά τους.
«Με αυτήν τη συσκευή, το άτομο που διενεργεί τους ελέγχους ποιότητας συλλέγει δείγματα μελιού επιτόπου, τα προετοιμάζει σε στήριγμα δειγμάτων πολύ γρήγορα και εύκολα και στη συνέχεια τα τοποθετεί στον αισθητήρα. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα θα διαπιστώσει αν το μέλι είναι παραποιημένο ή αγνό», εξηγεί.
Η κάμερα θα καθορίσει επίσης ποιο φυτικό νέκταρ κατανάλωσαν οι μέλισσες, γεγονός που επηρεάζει την τιμή του βάζου μελιού. Σύμφωνα με τον Armando Menéndez, είναι ένα σημαντικό εργαλείο κατά της εσφαλμένης σήμανσης και μπορεί επίσης να βοηθήσει τους παραγωγούς να προσδιορίζουν σε συντομότερο χρονικό διάστημα τον τύπο της ετικέτας που μπορούν να τοποθετήσουν στο προϊόν τους.
Τεχνολογία που μπορεί να αναπαραχθεί
Για να κατανοήσει καλύτερα πώς να αναγνωρίζει το παραποιημένο μέλι, η ομάδα έφτιαξε μια βάση δεδομένων και με μέλια από κυψέλες και με ζαχαρούχα σιρόπια που μιμούνται το έργο των μελισσών. Η έρευνά τους επικεντρώνεται στο μέλι Αστούριας ΠΓΕ. Επειδή δεν υπάρχουν ακόμη περιπτώσεις νοθευμένου μελιού Αστούριας ΠΓΕ, η food detective Noemí Quintanal έπρεπε να το νοθεύσει η ίδια, αναμειγνύοντάς το με διάφορα είδη σιροπιών. Τώρα έχει δημιουργήσει μια βάση δεδομένων με περίπου 110 δείγματα αγνού μελιού και 120 δείγματα παραποιημένου μελιού.
Αυτή η βάση δεδομένων τροφοδοτεί τον αλγόριθμο που βρίσκεται πίσω από τη λύση Watson, ώστε να μπορεί να αναγνωρίζει τα διάφορα δείγματα και να εντοπίζει έτσι τα νοθευμένα μέλια που φέρουν σήμανση ως μέλι Αστούριας ΠΓΕ και να προσδιορίζει τη φυτική τους προέλευση. Μόλις εγκριθεί, το εργαλείο αυτό θα ωφελήσει κυρίως τις τοπικές αρχές, οι οποίες θα μπορούν να το χρησιμοποιούν για να επαληθεύουν την ποιότητα του μελιού που πωλείται στην περιοχή.
Ωστόσο, η Noemí Quintanal εξηγεί ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί και περαιτέρω: «Η συσκευή που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου Watson θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και με άλλα είδη μελιού, προσθέτοντας περισσότερα δεδομένα και μετρώντας και αναλύοντας τα νέα δείγματα που θέλει κανείς να αναλύσει αργότερα με τη συσκευή.»
Το Euronews δημιουργεί το The Food Detectives
Η σειρά The Food Detectives παρακολουθεί την έρευνα στο πλαίσιο του έργου Watson της ΕΕ, που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη». Το Euronews είναι μέλος της κοινοπραξίας του έργου Watson, μαζί με άλλους 46 εταίρους εντός και εκτός ΕΕ από τη βιομηχανία και τον ακαδημαϊκό χώρο. Στόχος του Watson είναι να παρέχει στις αρχές ασφάλειας τροφίμων καλύτερα εργαλεία για τον εντοπισμό και την πρόληψη της απάτης στα τρόφιμα.
Δείτε το LIVE EVENT για το The Food Detectives στο κανάλι του Euronews στο YouTube την Πέμπτη 27 Νοεμβρίου στις 5:30 μ.μ. απευθείας από τις Βρυξέλλες.