Η κατάργηση των φοροαπαλλαγών μετά το Brexit ωθεί τους Βρετανούς καταναλωτές να ξοδεύουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ στην ΕΕ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Οι Βρετανοί καταναλωτές εγκαταλείπουν τις λαμπερές βιτρίνες του Λονδίνου και στρέφονται προς τα μεγάλα πολυκαταστήματα του Παρισιού και την περιοχή μόδας Quadrilatero della moda του Μιλάνου — και οι αριθμοί πίσω από αυτή την πολυτελή έξοδο είναι εντυπωσιακοί.
Από τότε που έγινε δυνατή η αγορά χωρίς ΦΠΑ για τους Βρετανούς επισκέπτες στην ΕΕ μετά το Brexit τον Ιανουάριο του 2021, οι Βρετανοί καταναλωτές κατευθύνουν ολοένα και περισσότερο τα πολυτελή τους έξοδα σε μάρκες και καταστήματα στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ένωσης Διεθνούς Λιανικού Εμπορίου (AIR), οι Βρετανοί δαπάνησαν 854 εκατομμύρια ευρώ (£730 εκατ.) σε αγορές χωρίς ΦΠΑ στην ΕΕ το 2024 — πενταπλάσιο ποσό σε σχέση με τα 169 εκατομμύρια ευρώ του 2021.
Η έκθεση αναφέρει ότι:
«Δεν πρόκειται για τους ίδιους ανθρώπους που ξοδεύουν λίγο περισσότερο — είναι μια ολοκαίνουρια αγορά τουριστών που βασίζονται στις αγορές, ξοδεύοντας επιπλέον σε ξενοδοχεία, ταξίδια, εστιατόρια κ.ά.»
Όταν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι αγοραστές του έγιναν επισκέπτες τρίτων χωρών και απέκτησαν αμέσως δικαίωμα για αγορές χωρίς ΦΠΑ.
Σύμφωνα με την οδηγία για τον ΦΠΑ της ΕΕ, οι λιανέμποροι στο μπλοκ πρέπει να παρέχουν στους καταναλωτές την επιλογή να επιστρέψουν τουλάχιστον το 15%, με τα περισσότερα κράτη να εφαρμόζουν κατά μέσο όρο το 20%, της αξίας του προϊόντος — κάτι ιδιαίτερα ελκυστικό για πολυτελή είδη.
Για παράδειγμα, αν αποφασίσετε να αγοράσετε την πολυτελή τσάντα Loewe Puzzle Bag, δημοφιλή στο TikTok, κατά τη διάρκεια ταξιδιού σας στο Παρίσι ή την Ισπανία, η μικρή κοστίζει περίπου 3.600 ευρώ και η μεγάλη περίπου 4.200 ευρώ, σύμφωνα με τις τιμές στην επίσημη ιστοσελίδα της Loewe.
Με την επιστροφή του ΦΠΑ, θα λάβετε πίσω περίπου 700 ευρώ για τη μικρή και 840 ευρώ για τη μεγάλη τσάντα. Ξαφνικά, ένα ταξίδι Σαββατοκύριακου στην Ευρώπη μοιάζει πιο ελκυστικό.
Η έκθεση της AIR προσθέτει:
«Έτσι, ξοδεύουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ επιπλέον σε ξενοδοχεία, εστιατόρια, μεταφορές, διασκέδαση… σε βάρος του Ηνωμένου Βασιλείου.»
Σύμφωνα με το Γραφείο Τουρισμού του Παρισιού, το 2023 καταγράφηκε αύξηση 44% στις επισκέψεις Βρετανών στην πρωτεύουσα της Γαλλίας, η υψηλότερη αύξηση μεταξύ των Ευρωπαίων τουριστών.
Καμία φοροαπαλλαγή στο Ηνωμένο Βασίλειο
Μετά το Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο κατάργησε το προηγούμενο σύστημα φοροαπαλλαγών, επικαλούμενο κόστος και πολυπλοκότητα.
Αυτό έκανε το Ηνωμένο Βασίλειο τον μοναδικό μεγάλο παγκόσμιο προορισμό αγορών που δεν προσφέρει φοροαπαλλαγές σε διεθνείς τουρίστες. Ο μόνος τρόπος να αγοράσει κανείς χωρίς ΦΠΑ είναι διαδικτυακά και να σταλούν τα προϊόντα απευθείας σε διεύθυνση εκτός Ηνωμένου Βασιλείου.
Η Βόρεια Ιρλανδία διατήρησε το σύστημα φοροαπαλλαγών, που σημαίνει πως αν αγοράσετε ως πολίτης ΕΕ και πετάξετε εκτός σε τρεις μήνες, θα λάβετε πίσω το ΦΠΑ.
Ακόμα και τα ακριβά προϊόντα που συνήθως αγοράζονται στο αεροδρόμιο — όπως φορητοί υπολογιστές, κινητά και καλλυντικά — έχασαν το καθεστώς φοροαπαλλαγής. Τα αλκοολούχα και τα καπνικά προϊόντα εξαιρούνται, καθώς πωλούνται duty-free.
Οι λιανέμποροι σε οργή
Η βρετανική πολυτελής αγορά διαμαρτύρεται έντονα για τις αλλαγές στη φορολογία.
Η Walpole, το επίσημο όργανο που εκπροσωπεί τον βρετανικό τομέα πολυτελείας, συμπεριλαμβανομένων των Rolls-Royce, Burberry και Harrods, δημοσίευσε μελέτη τον Μάιο, σύμφωνα με την οποία οι εξαγωγές πολυτελών ειδών στην ΕΕ είναι «έως και 43% χαμηλότερες απ’ ό,τι θα ήταν χωρίς το Brexit».
Στον τομέα μόδας και αξεσουάρ η πτώση φτάνει το 64%.
Η μελέτη αναφέρει:
«Αυτό υποδεικνύει ένα σημαντικό “Brexit effect” σε έναν κλάδο που απασχολεί πάνω από 450.000 εργαζομένους και συνεισφέρει £14,6 δισεκατομμύρια (€16,8 δισ.) στα κρατικά ταμεία».
Οι βρετανικές πολυτελείς μάρκες δεν χάνουν απλώς πωλήσεις υπέρ των ευρωπαϊκών ανταγωνιστών, αλλά βλέπουν και τη ζήτηση για βρετανικά προϊόντα να καταρρέει στην ΕΕ και στις παγκόσμιες αγορές.
Η πολυτελής βιομηχανία είναι ιδιαίτερα κυρίαρχη στην ευρωπαϊκή ιστορία, προερχόμενη από αιώνες δεξιοτεχνίας και συνδυασμένη με τις πιο σύγχρονες τάσεις στην τέχνη και το design.
Η διευθύντρια της Walpole, Έλεν Μπρόκλεμπανκ, δήλωσε:
«Η πολυτέλεια είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, αλλά έχει την έδρα της στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη».
Η ΕΕ παράγει σήμερα το 74% των παγκόσμιων πολυτελών προϊόντων και εξάγει το 62% αυτών εκτός ΕΕ, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή — μια ευκαιρία κέρδους που χάνει η βρετανική βιομηχανία.
Η Μπρόκλεμπανκ πρόσθεσε:
«Ο βρετανικός τομέας πολυτελείας έχει τεράστιο δυναμικό ανάπτυξης, με προβλέψεις να φτάσει τα £125 δισ. (€144 δισ.) έως το 2028. Ωστόσο, για να το πετύχει αυτό, δεν μπορεί να έχει δεμένα χέρια. Ισχυροί δεσμοί και ευνοϊκό εμπόριο με την Ευρώπη παραμένουν απαραίτητα, παράλληλα με τις επιτυχίες σε άλλες αγορές».
Οι μάρκες αναφέρουν ότι καθυστερήσεις, απρόσμενες χρεώσεις courier και ασυνεπείς έλεγχοι στα σύνορα έχουν οδηγήσει τους πελάτες της ΕΕ σε ευρωπαϊκές ανταγωνίστριες μάρκες, αφήνοντας αρνητικά σχόλια για τα βρετανικά brand και προκαλώντας κρίση εμπιστοσύνης στην ήπειρο, την οποία οι εταιρείες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν χωρίς αλλαγές στην πολιτική.
Αναφέρουν ότι η αγορά της ΕΕ είναι απαραίτητη και δεν μπορεί απλά να αντικατασταθεί από άλλη αγορά που να καλύπτει την ίδια ζήτηση.
Η Ευρωπαϊκή Ήπειρος είναι η μεγαλύτερη βάση πελατών και το βασικό σημείο της εφοδιαστικής αλυσίδας τους, με τις μάρκες να προμηθεύονται δέρματα από δερματοποιεία στην Τοσκάνη και ευρωπαϊκές εταιρείες να αγοράζουν κασμίρι από σκωτσέζικα εργοστάσια για τα δικά τους προϊόντα.
Η Μπρόκλεμπανκ συνέχισε:
«Σε μια εποχή παγκόσμιας αβεβαιότητας και εμπορικών προκλήσεων, η κυβέρνηση πρέπει να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να εξομαλύνει τα εμπόδια με τον πιο κοντινό και μεγαλύτερο εμπορικό μας εταίρο».
Εκτός από τις σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ, οι πωλήσεις πολυτελείας αντιμετωπίζουν επιπλέον προβλήματα από αυξημένους δασμούς στις ΗΠΑ και μειωμένη ζήτηση στην Κίνα.
Οι Βρετανοί αγαπούν την πολυτέλεια
Έρευνα της YouGov δείχνει ότι υπάρχει ισχυρή επιθυμία για δαπάνες σε πολυτελή προϊόντα. Σύμφωνα με μελέτη του 2024, το 25% των Βρετανών αγόρασε κάποιο πολυτελές προϊόν τον προηγούμενο χρόνο, και το 45% αυτών δηλώνει ότι είναι διατεθειμένο να πληρώσει περισσότερα για premium μάρκες. Περισσότεροι από τους μισούς ξόδεψαν έως και £500, ενώ το 9% ξόδεψε πάνω από £5.000.
Περισσότερο από το ένα τρίτο (34%) των αγοραστών πολυτελείας δηλώνει ότι πιθανότατα θα ξοδέψει το ίδιο ποσό φέτος σε σχέση με πέρυσι.
Έτσι, μέχρι να ξανασκεφτεί η κυβέρνηση την επανεκκίνηση κάποιου συστήματος φοροαπαλλαγών, κάθε αγορά Βρετανού στην ΕΕ σημαίνει μια χαμένη πώληση στο Ηνωμένο Βασίλειο.