Το Ομοσπονδιακό Εφετείο των ΗΠΑ έκρινε την Παρασκευή ότι ο Τραμπ το παράκανε όταν κήρυξε εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης για να δικαιολογήσει την επιβολή σαρωτικών φόρων στις εισαγωγές σχεδόν σε κάθε χώρα της γης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει διεκδικήσει ουσιαστικά απεριόριστη εξουσία να παρακάμψει το Κογκρέσο και να επιβάλει σαρωτικούς φόρους σε ξένα προϊόντα.
Τώρα, ένα ομοσπονδιακό εφετείο φαίνεται πως βάζει εμπόδιο στο δρόμο του.
Η απόφαση 7-4 του εφετείου ανέτρεψε ένα μέρος της απόφασης που είχε λάβει τον περασμένο Μάιο εξειδικευμένο ομοσπονδιακό εμπορικό δικαστήριο, ακυρώνοντας αμέσως τους δασμούς, δίνοντας στην κυβέρνησή του χρόνο να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.
Η απόφαση ήταν μια σημαντική οπισθοδρόμηση για τον Τραμπ, του οποίου οι εμπορικές πολιτικές έχουν κλονίσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές, έχουν προκαλέσει αβεβαιότητα στις επιχειρήσεις και έχουν προκαλέσει ανησυχίες για υψηλότερες τιμές και βραδύτερη οικονομική ανάπτυξη.
Ποιους δασμούς κατέρριψε το δικαστήριο;
Η απόφαση του δικαστηρίου επικεντρώνεται στους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ σε όλους σχεδόν τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ τον Απρίλιο και στις εισφορές που επέβαλε πριν από αυτό στην Κίνα, το Μεξικό και τον Καναδά.
Ο Τραμπ, στις 2 Απριλίου-Ημέρα της απελευθέρωσης, όπως την αποκάλεσε- επέβαλε τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς έως και 50% στις χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό έλλειμμα και βασικούς δασμούς 10% σχεδόν σε όλους τους άλλους.
Αργότερα ο πρόεδρος ανέστειλε τους αμοιβαίους δασμούς για 90 ημέρες, προκειμένου να δώσει χρόνο στις χώρες να διαπραγματευτούν εμπορικές συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες -και να μειώσουν τα εμπόδια τους στις αμερικανικές εξαγωγές. Ορισμένες από αυτές το έκαναν -συμπεριλαμβανομένων του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιαπωνίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης- και συμφώνησαν σε μονόπλευρες συμφωνίες με τον Τραμπ για να αποφύγουν ακόμη μεγαλύτερους δασμούς.
Εκείνοι που δεν υπέκυψαν, ή προκάλεσαν με άλλον τρόπο την οργή του Τραμπ, δέχθηκαν σκληρότερο χτύπημα νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Για παράδειγμα, το Λάος επλήγη με δασμό 40% και η Αλγερία με εισφορά 30%. Ο Τραμπ διατήρησε επίσης τους βασικούς δασμούς σε ισχύ.
Διεκδικώντας έκτακτη εξουσία να ενεργεί χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, ο Τραμπ δικαιολόγησε τους φόρους σύμφωνα με τον νόμο του 1977 για τις διεθνείς έκτακτες οικονομικές εξουσίες, δηλώνοντας ότι τα μακροχρόνια εμπορικά ελλείμματα των Ηνωμένων Πολιτειών αποτελούν "εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης".
Τον Φεβρουάριο, είχε επικαλεστεί τον νόμο για να επιβάλει δασμούς στον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα, λέγοντας ότι η παράνομη ροή μεταναστών και ναρκωτικών μέσω των συνόρων των ΗΠΑ ισοδυναμεί με εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ότι οι τρεις χώρες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να τη σταματήσουν.
Το Σύνταγμα των ΗΠΑ δίνει στο Κογκρέσο την εξουσία να καθορίζει φόρους, συμπεριλαμβανομένων των δασμών. Αλλά οι νομοθέτες έχουν αφήσει σταδιακά τους προέδρους να αναλάβουν μεγαλύτερη εξουσία όσον αφορά τους δασμούς - και ο Τραμπ το έχει εκμεταλλευτεί στο έπακρο.
Η δικαστική αμφισβήτηση δεν καλύπτει άλλους δασμούς του Τραμπ, συμπεριλαμβανομένων των εισφορών σε ξένο χάλυβα, αλουμίνιο και αυτοκίνητα που επέβαλε ο πρόεδρος αφού οι έρευνες του υπουργείου Εμπορίου κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι εισαγωγές αυτές αποτελούσαν απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.
Ούτε περιλαμβάνει τους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ στην Κίνα κατά την πρώτη του θητεία -και ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν τους διατήρησε- αφού κυβερνητική έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν αθέμιτες πρακτικές για να δώσουν στις δικές τους τεχνολογικές εταιρείες πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δυτικές χώρες.
Γιατί το δικαστήριο αποφάσισε εναντίον του προέδρου;
Η κυβέρνηση υποστήριξε ότι τα δικαστήρια είχαν εγκρίνει την επείγουσα χρήση δασμών από τον πρώην πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον στο οικονομικό χάος που ακολούθησε την απόφασή του να τερματίσει μια πολιτική που συνέδεε το δολάριο ΗΠΑ με την τιμή του χρυσού. Η διοίκηση Νίξον επικαλέστηκε με επιτυχία την εξουσία της βάσει του νόμου του 1917 Trading With the Enemy Act, ο οποίος προηγήθηκε και παρείχε μέρος της νομικής γλώσσας που χρησιμοποιήθηκε αργότερα στο International Emergency Economic Powers Act (IEEPA).
Τον Μάιο, το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ στη Νέα Υόρκη απέρριψε το επιχείρημα, κρίνοντας ότι οι δασμοί του Τραμπ για την Ημέρα της Απελευθέρωσης "υπερβαίνουν κάθε εξουσία που έχει παραχωρηθεί στον πρόεδρο" βάσει του νόμου περί εξουσιών έκτακτης ανάγκης. Για να καταλήξει στην απόφασή του, το εμπορικό δικαστήριο συνδύασε δύο προσφυγές -μία από πέντε επιχειρήσεις και μία από 12 πολιτείες των ΗΠΑ- σε μία ενιαία υπόθεση.
Την Παρασκευή, το ομοσπονδιακό εφετείο έγραψε στην απόφασή του 7-4 ότι "φαίνεται απίθανο το Κογκρέσο να είχε την πρόθεση... να χορηγήσει στον πρόεδρο απεριόριστη εξουσία να επιβάλει δασμούς".
Οι δικαστές που διαφώνησαν με την απόφαση της Παρασκευής αποτελούν έναν πιθανό νομικό δρόμο για τον Τραμπ, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο νόμος του 1977 που επιτρέπει έκτακτες ενέργειες "δεν αποτελεί αντισυνταγματική ανάθεση νομοθετικής εξουσίας σύμφωνα με τις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου", οι οποίες έχουν επιτρέψει στον νομοθέτη να παραχωρήσει στον πρόεδρο ορισμένες δασμολογικές εξουσίες.
Πού οδηγεί λοιπόν αυτό την εμπορική ατζέντα του Τραμπ;
Η κυβέρνηση έχει υποστηρίξει ότι αν οι δασμοί του Τραμπ ακυρωθούν, ίσως χρειαστεί να επιστρέψει ορισμένους από τους φόρους εισαγωγής που έχει εισπράξει, επιφέροντας οικονομικό πλήγμα στο αμερικανικό Δημόσιο. Τα έσοδα από τους δασμούς ανήλθαν σε 159 δισ. δολάρια (135,8 δισ. ευρώ) μέχρι τον Ιούλιο, υπερδιπλάσια από ό,τι ήταν την ίδια στιγμή πέρυσι. Πράγματι, το Υπουργείο Δικαιοσύνης προειδοποίησε σε νομική κατάθεση αυτόν τον μήνα ότι η ανάκληση των δασμών θα μπορούσε να σημάνει "οικονομική καταστροφή" για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Θα μπορούσε επίσης να θέσει τον Τραμπ σε επισφαλές έδαφος στην προσπάθειά του να επιβάλει δασμούς στο μέλλον.
"Ενώ οι υπάρχουσες εμπορικές συμφωνίες μπορεί να μην διαλυθούν αυτόματα, η κυβέρνηση θα μπορούσε να χάσει έναν πυλώνα της διαπραγματευτικής της στρατηγικής, γεγονός που μπορεί να ενθαρρύνει τις ξένες κυβερνήσεις να αντισταθούν σε μελλοντικές απαιτήσεις, να καθυστερήσουν την εφαρμογή προηγούμενων δεσμεύσεων ή ακόμη και να επιδιώξουν να επαναδιαπραγματευτούν τους όρους", δήλωσε πριν από την απόφαση του εφετείου η Ashley Akers, ανώτερη σύμβουλος της δικηγορικής εταιρείας Holland & Knight και πρώην δικηγόρος του Υπουργείου Δικαιοσύνης σε δίκες.
Ο πρόεδρος υποσχέθηκε να οδηγήσει τον αγώνα στο Ανώτατο Δικαστήριο. "Αν αφεθεί να ισχύσει, αυτή η απόφαση θα καταστρέψει κυριολεκτικά τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής", έγραψε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο Τραμπ διαθέτει εναλλακτικούς νόμους για την επιβολή φόρων εισαγωγής, αλλά θα περιόριζαν την ταχύτητα και τη σοβαρότητα με την οποία θα μπορούσε να δράσει. Για παράδειγμα, στην απόφασή του τον Μάιο, το εμπορικό δικαστήριο σημείωσε ότι ο Τραμπ διατηρεί πιο περιορισμένη εξουσία να επιβάλλει δασμούς για την αντιμετώπιση των εμπορικών ελλειμμάτων βάσει ενός άλλου νόμου, του νόμου περί εμπορίου του 1974. Αλλά ο νόμος αυτός περιορίζει τους δασμούς στο 15% και σε μόλις 150 ημέρες σε χώρες με τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μεγάλα εμπορικά ελλείμματα.
Η κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να επικαλεστεί εισφορές βάσει μιας διαφορετικής νομικής εξουσίας - του τμήματος 232 του νόμου περί επέκτασης του εμπορίου του 1962 - όπως έκανε με τους δασμούς στον ξένο χάλυβα, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα. Αλλά αυτό απαιτεί έρευνα του Υπουργείου Εμπορίου και δεν μπορεί απλώς να επιβληθεί κατά την κρίση του προέδρου.