Το μερίδιο του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων στο σύνολο των φορολογικών εσόδων και του ΑΕΠ ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό στην Ευρώπη, αντανακλώντας τις διαφορές στις εθνικές φορολογικές πολιτικές. Το Euronews Business ρίχνει μια πιο προσεκτική ματιά στα μερίδια, τους συντελεστές και τι σημαίνουν.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Οι φόροι που επιβάλλει μια κυβέρνηση επί του καθαρού εισοδήματος, των κερδών και των κεφαλαιακών κερδών των επιχειρήσεων ονομάζονται φόρος εισοδήματος επιχειρήσεων (CIT). Κατά μέσο όρο, ο εταιρικός φόρος εισοδήματος αποτελεί περίπου το 4% του ΑΕΠ στις χώρες του ΟΟΣΑ.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, μεταξύ 27 ευρωπαϊκών χωρών (22 μέλη της ΕΕ συν το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελβετία, τη Νορβηγία, την Ισλανδία και την Τουρκία), το μερίδιο του φόρου εισοδήματος εταιρειών στα συνολικά φορολογικά έσοδα το 2023 κυμαίνεται από 4,2% στη Λετονία έως 28,3% στη Νορβηγία, με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία.
Πόσο σημαντικός είναι ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων για τις ευρωπαϊκές χώρες και τι μερίδιο αντιπροσωπεύει στο ΑΕΠ σε όλη την Ευρώπη;
Η Νορβηγία και η Ιρλανδία αποτελούν εξαίρεση
Μετά τη Νορβηγία, η Ιρλανδία εισπράττει το δεύτερο υψηλότερο μερίδιο του συνολικού φόρου από CIT με 21,7%, ενώ η Τσεχία κατατάσσεται τρίτη με 13,9%. Η Τουρκία (12,8%) και οι Κάτω Χώρες (12,7%) συμπληρώνουν την πρώτη πεντάδα.
Η Νορβηγία και η Ιρλανδία ξεχωρίζουν ως σημαντικές ακραίες περιπτώσεις, δεδομένου ότι τα ποσοστά για τις περισσότερες άλλες χώρες είναι πολύ χαμηλότερα. Παρά το γεγονός ότι η Νορβηγία κυριαρχεί στην κατάταξη, οι άλλες σκανδιναβικές χώρες βρίσκονται πολύ πιο κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο: Ισλανδία (9,4%), Δανία (8,7%), Σουηδία (8,6%) και Φινλανδία (6,8%). Ο απλός μέσος όρος στις 27 ευρωπαϊκές χώρες είναι 9,8%.
"Η Νορβηγία, η οποία έχει έναν πιο ήπιο συντελεστή εταιρικού φόρου, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έχει ιδιαίτερα υψηλά έσοδα από CIT λόγω της παρουσίας κερδοφόρων τομέων, όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, όπου οι εταιρείες παράγουν σημαντικό φορολογητέο εισόδημα", δήλωσε στο Euronews Business η Cristina Enache, οικονομολόγος στο Tax Foundation Europe.
Η Ιρλανδία επωφελείται επίσης από το γεγονός ότι αποτελεί κόμβο για πολυεθνικές εταιρείες.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει το υψηλότερο, η Γαλλία το χαμηλότερο μερίδιο μεταξύ των κορυφαίων οικονομιών
Μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρώπης, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει το υψηλότερο μερίδιο του εταιρικού φόρου εισοδήματος στα συνολικά φορολογικά έσοδα με 10,1%, ενώ η Γαλλία έχει το χαμηλότερο με 5,3%, κατατάσσοντάς την στη δεύτερη θέση από το τέλος συνολικά. Οι άλλες τρεις είναι η Ισπανία (7,9%), η Ιταλία (6,5%) και η Γερμανία (6,1%), όλες κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Αυτό δείχνει ότι οι CIT αντιπροσωπεύουν ένα μέτριο μέρος των συνολικών φορολογικών εσόδων.
"Αυτό αντικατοπτρίζει τη διαφοροποιημένη φύση των οικονομιών τους, οι οποίες βασίζονται σε πολλαπλές πηγές εσόδων -όπως οι φόροι εισοδήματος και ο ΦΠΑ- έτσι ώστε τα CIT να μην κυριαρχούν στις συνολικές φορολογικές εισπράξεις", δήλωσε ο Enache.
Γιατί ο εταιρικός φόρος εισοδήματος διαφέρει τόσο πολύ στην Ευρώπη;
Η Cristina Enache σημείωσε ότι οι διαφορές μεταξύ των χωρών όσον αφορά το μερίδιο του φόρου εισοδήματος των επιχειρήσεων οφείλονται κυρίως στη διάρθρωση της οικονομίας κάθε χώρας, στο επίπεδο κερδοφορίας του εταιρικού τομέα και στις συγκεκριμένες φορολογικές πολιτικές που εφαρμόζονται -ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη φορολογική βάση και τους νόμιμους φορολογικούς συντελεστές των επιχειρήσεων.
"Ορισμένες χώρες προσφέρουν εκτεταμένα φορολογικά κίνητρα, εκπτώσεις ή απαλλαγές που μειώνουν τις πραγματικές εισπράξεις CIT", ανέφερε. Για παράδειγμα, οι χώρες που στοχεύουν στην προσέλκυση εταιρικών επενδύσεων μπορεί να έχουν χαμηλότερους συντελεστές CIT (όπως η Ιρλανδία και η Λιθουανία) ή γενναιόδωρες κεφαλαιακές απαλλαγές όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία, μειώνοντας έτσι τα έσοδα CIT ως ποσοστό του ΑΕΠ και των συνολικών εσόδων.
Η Enache εξήγησε ότι το συνολικό φορολογικό μείγμα παίζει επίσης ρόλο. Οι χώρες που εξαρτώνται περισσότερο από τους φόρους κατανάλωσης ή εργασίας τείνουν να έχουν χαμηλότερο μερίδιο του φόρου εισοδήματος εταιρειών στα συνολικά τους έσοδα, ακόμη και αν οι εταιρικοί τομείς είναι μεγάλοι.
Από την άλλη πλευρά, στην Εσθονία και τη Λετονία (5,3%, που κατατάσσονται στην τρίτη θέση από τον πάτο), φορολογούνται μόνο τα διανεμόμενα κέρδη, επιτρέποντας στις εταιρείες να αναβάλλουν τις υποχρεώσεις τους για εταιρικό φόρο διατηρώντας και επανεπενδύοντας τα κέρδη.
"Αυτή η πολιτική ενθαρρύνει τις επενδύσεις και την επιχειρηματικότητα, αλλά οδηγεί σε χαμηλότερα άμεσα έσοδα από CIT", δήλωσε η ίδια.
Εταιρικός φόρος ως ποσοστό του ΑΕΠ
Όσον αφορά τα έσοδα από τον εταιρικό φόρο εισοδήματος ως ποσοστό του ΑΕΠ, η Νορβηγία αποτελεί και πάλι εξαίρεση με 11,7%, σε σύγκριση με τον απλό μέσο όρο μόλις 3,5% στις 27 χώρες. Το Λουξεμβούργο (5,0%), οι Κάτω Χώρες (4,9%), η Τσεχία (4,7%) και η Ιρλανδία (4,7%) ακολουθούν τη Νορβηγία στην πρώτη πεντάδα.
Τα χαμηλότερα μερίδια καταγράφονται στη Λετονία (1,3%) και την Εσθονία (1,9%), αμφότερες κάτω από 2%. Η Ουγγαρία (2,2%), μαζί με τη Γερμανία και τη Γαλλία (αμφότερες 2,2%), συμπληρώνουν την τελευταία πεντάδα.
Τι υποδηλώνουν τα χαμηλότερα ή υψηλότερα μερίδια εταιρικών φόρων;
Τα μερίδια των CIT ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό σε ολόκληρη την Ευρώπη, τόσο ως ποσοστό των συνολικών φορολογικών εσόδων όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ. Αλλά τι υποδηλώνει στην πραγματικότητα ένα χαμηλότερο ή υψηλότερο μερίδιο; Ο Enache του Tax Foundation Europe εξήγησε ότι ένα υψηλότερο μερίδιο CIT μπορεί να υποδηλώνει σημαντική παρουσία μεγάλων, κερδοφόρων εταιρειών και βιομηχανιών έντασης κεφαλαίου, όπως οι πετρελαϊκές εταιρείες της Νορβηγίας. Αντανακλά επίσης μια επιλογή φορολογικής πολιτικής όπου το φορολογικό σύστημα βασίζεται περισσότερο στους εταιρικούς φόρους.
"Αυτές οι διαφορές πολιτικής αντανακλούν διαφορετικές προτεραιότητες: Η Νορβηγία κεφαλαιοποιεί τα μισθώματα από τους πόρους μέσω της CIT, ενώ η Εσθονία δίνει προτεραιότητα σε πολιτικές φιλικές προς τις επενδύσεις με αναβαλλόμενη φορολόγηση των επιχειρήσεων", πρόσθεσε.
Οι φορολογικοί συντελεστές εταιρικού εισοδήματος στην Ευρώπη το 2024 γενικά συγκεντρώνονται μεταξύ 20% και 25%, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ και το Tax Foundation. Οι συντελεστές κυμαίνονται από το χαμηλό 9% στην Ουγγαρία έως το υψηλό 35% στη Μάλτα. Περίπου οι μισές από τις 32 χώρες (οι προηγούμενες 27 συν τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Κύπρο, τη Μάλτα και τη Ρουμανία) εμπίπτουν στο εύρος 20-25%.
Ενώ η Νορβηγία αποτελεί εξαίρεση όσον αφορά τα μερίδια εσόδων, ο συντελεστής φορολογίας εταιρειών της είναι 22%.