Όλο και λιγότεροι καταναλωτές χρησιμοποιούν μετρητά, προτιμώντας κάρτες και κινητό. Παρ’ όλα αυτά, σε ορισμένους κλάδους τα μετρητά παραμένουν κυρίαρχα.
Η χρήση κερμάτων και χαρτονομισμάτων μειώνεται σταθερά σε όλη την Ευρώπη, παρ’ όλα αυτά παραμένει εκτεταμένη. Σε πολλές χώρες της ευρωζώνης, τα μετρητά εξακολουθούν να είναι ο πιο συχνός τρόπος πληρωμής, τόσο ως προς τον αριθμό όσο και ως προς την αξία των συναλλαγών.
Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), το διάμεσο ποσό μετρητών που οι πολίτες κρατούν στα πορτοφόλια τους στην ευρωζώνη ανέρχεται σε €59 το 2024. Το ποσό αυτό διαφέρει σημαντικά, από €35 στην Ολλανδία μέχρι €82 στο Λουξεμβούργο και την Κύπρο.
Μεταξύ των τεσσάρων μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ, η Γερμανία έχει το υψηλότερο διάμεσο ποσό μετρητών που μεταφέρονται καθημερινά, €69, ενώ η Γαλλία το χαμηλότερο, €50. Η Ιταλία βρίσκεται πιο κοντά στο κάτω άκρο, ενώ η Ισπανία είναι λίγο πάνω από τη διάμεση τιμή της ευρωζώνης.
Μιλώντας στο Euronews Business, ο καθηγητής Γιακούμπ Γκούρκα από το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας υπογράμμισε ότι η χρήση μετρητών επηρεάζεται έντονα από την εθνική κουλτούρα.
«Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, που ζουν σε θερμότερο κλίμα και έχουν τη συνήθεια να συναλλάσσονται πιο συχνά με διαπροσωπικές επαφές, είναι φυσιολογικά πιο προσανατολισμένες στα μετρητά, ενώ οι χώρες του Βορρά, όπως η Σκανδιναβία, ιστορικά έχουν ισχυρότερη τάση να μεταβαίνουν ταχύτερα στην ηλεκτρονική τραπεζική και στις πληρωμές χωρίς μετρητά», είπε.
Η χρήση μετρητών συνεχίζει να μειώνεται
Το μερίδιο των πληρωμών σε μετρητά στο σημείο πώλησης (POS) μειώνεται σταδιακά στην ευρωζώνη. Ο αριθμός των συναλλαγών με μετρητά υποχώρησε κατά 27 ποσοστιαίες μονάδες, από 79% το 2016 σε 52% το 2024.
Στην ίδια περίοδο, η αξία των πληρωμών σε μετρητά μειώθηκε κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες, από 54% σε 39%.
Πάνω από τις μισές συναλλαγές γίνονται με μετρητά
Ελαφρώς πάνω από τις μισές συναλλαγές στην ευρωζώνη (52%) πληρώθηκαν με μετρητά το 2024.
Σε 14 από τις 20 χώρες της ευρωζώνης, τα μετρητά παρέμειναν ο πιο συχνά χρησιμοποιούμενος τρόπος πληρωμής. Αντιστοιχούν μεταξύ 45% και 55% των συναλλαγών σε περίπου τις μισές από αυτές. Η χρήση μετρητών παρουσίασε μεγάλη διακύμανση, από μόλις 22% στην Ολλανδία έως 67% στη Μάλτα. Είναι επίσης πάνω από 60% στη Σλοβενία, την Αυστρία και την Ιταλία.
«Σε χώρες με ισχυρές ιστορικές προσκολλήσεις στα μετρητά, όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Ιταλία, τα μετρητά παραμένουν βαθιά ριζωμένα στις καθημερινές συναλλαγές, λόγω της μακρόχρονης εμπιστοσύνης στο φυσικό νόμισμα, της ιστορικής εμπειρίας τραπεζικών κρίσεων, των ανησυχιών για την ιδιωτικότητα και της αντίστασης στην ψηφιακή παρακολούθηση», δήλωσε στο Euronews Business ο Γκιγιόμ Λεπέκ, πρόεδρος του CashEssentials.
Ως προς την αξία, τα μετρητά αντιστοιχούν σε μικρότερο μερίδιο των πληρωμών. Αντιπροσωπεύουν το 39% όλων των συναλλαγών στην ευρωζώνη. Τα εθνικά ποσοστά κυμαίνονται από 17% στην Ολλανδία έως 59% στη Λιθουανία.
Οι κάρτες, εν τω μεταξύ, αντιστοιχούν στο 39% των συναλλαγών και στο 45% της συνολικής αξίας των πληρωμών στην ευρωζώνη. Η χρήση κινητών τηλεφώνων και έξυπνων ρολογιών για αγορές αυξάνεται επίσης.
Γιατί η χρήση μετρητών διαφέρει τόσο πολύ;
Η καθηγήτρια επιχειρηματικότητας Όλιβ ΜακΚάρθι από το University College Cork σημείωσε ότι υπάρχουν ποικίλες εξηγήσεις για τις διαφορές μεταξύ χωρών στη χρήση μετρητών, που συνδέονται με κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτισμικούς παράγοντες.
«Ορισμένοι λόγοι μπορεί να περιλαμβάνουν τα διαφορετικά επίπεδα αποδοχής των μετρητών, τον βαθμό ψηφιακής υιοθέτησης και τις ανησυχίες για την ιδιωτικότητα των ψηφιακών πληρωμών, μεταξύ πολλών άλλων», είπε στο Euronews Business.
Στην ευρωζώνη, η Ολλανδία και η Φινλανδία είναι οι δύο χώρες με τα χαμηλότερα μερίδια πληρωμών σε μετρητά και τα μικρότερα διάμεσα ποσά μετρητών που μεταφέρονται. Χρησιμοποιώντας αυτές ως παραδείγματα, η ΜακΚάρθι σημείωσε ότι η Ολλανδία έχει ποσοστό αποδοχής μετρητών κάτω από τον μέσο όρο, με μόλις το 79% των επιχειρήσεων να δέχεται μετρητά. Έχει επίσης το χαμηλότερο ποσοστό αποδοχής μετρητών μεταξύ εστιατορίων και καφέ, το οποίο μειώθηκε από 98% το 2021 σε 85% το 2024.
Η Φινλανδία, εν τω μεταξύ, έχει το χαμηλότερο ποσοστό μικρομεσαίων επιχειρήσεων που προτιμούν τις πληρωμές σε μετρητά, μόλις 8%.
«Και, όπως ήταν αναμενόμενο, οι δύο χώρες συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων με τα υψηλότερα ποσοστά ψηφιακής υιοθέτησης παγκοσμίως», πρόσθεσε.