Κωνσταντίνος Βήτα: «Η ποίηση του Γιάννη Ρίτσου μου κράτησε συντροφιά στη ζωή μου»

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

«Μια βουτιά σε άγνωστη θάλασσα με οδηγό το δικό σου βίωμα». Έτσι περιγράφει ο Κωνσταντίνος Βήτα, τις «καταδύσεις» του στο ποιητικό σύμπαν του Γιάννη Ρίτσου, που μετρούν ήδη αρκετά χρόνια. Είναι η πρώτη φορά όμως που αυτός ο σημαντικός εκπρόσωπος της ελληνικής ηλεκτρονικής σκηνής καταπιάνεται μουσικά, «συνομιλεί» με το έργο του Γιάννη Ρίτσου. Αφορμή είναι η παράσταση «Ο κόσμος είναι ένας».

**Πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό ταξίδι με οδηγό 20 ποιήματα του σπουδαίου Έλληνα συγγραφέα που θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο ΚΠΙΣΝ για τέσσερις παραστάσεις στις 30, 31 Ιανουαρίου 1 και 2 Φεβρουαρίου. **

Η παράσταση αποτελεί μια μεγάλη ζωντανή εγκατάσταση με πρωτότυπη μουσική του Κωνσταντίνου Βήτα και βίντεο του Νίκου Πατρελάκη που αποδίδουν με τρόπο μοναδικό το ταξίδι στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου, προσφέροντας μια μοναδική οπτικοακουστική εμπειρία. Τα ποιήματα απαγγέλλουν ο Κωνσταντίνος Βήτα και η Όλια Λαζαρίδου. Η παράσταση αυτή μας έδωσε την ευκαιρία να μιλήσουμε για τη νέα του αυτή δουλειά και τη σχέση του με τον Γιάννη Ρίτσο.

-Τι ήταν αυτό που σας έφερε κοντά στο ποιητικό σύμπαν του Γιάννη Ρίτσου;

Διαβάζω από νεαρός πολύ ποίηση, περισσότερο ίσως και από λογοτεχνία. Είναι ένα μέσο για να αντιληφθείς την ύπαρξη, τη ζωή, το σύμπαν. Οι πρώτες συλλογές που διάβασα ήταν το «Μακρινό» και «Το Θυρωρείο» και ανακάλυψα πως μέσα από αυτά τα ποιήματα ένοιωθα ότι υπήρχε κάτι που με βοηθούσε να πάω πιο μακριά τη σκέψη μου. Ένιωθα σαν εξερευνητής διαβάζοντας την ποίηση του. Είναι μια ποίηση που χρειάζεται πολλές αναγνώσεις, έχει βαθιά σημεία μέσα της και πολλά ποιήματα δεν είναι εύκολο να τα ερμηνεύσουμε. Χρειάζεται να αφεθείς και να βάλεις το δικό σου βίωμα. Είναι σαν μια άγνωστη θάλασσα. Όπως όταν βλέπεις για πρώτη φορά ένα παραδείσιο πουλί ή ένα έρημο δωμάτιο. Μέσα στα χρόνια κατάλαβα πως είναι ένας πολύπλευρος, βαθιά μεταφυσικός, υπαρξιακός και παρεξηγημένος ποιητής.

-Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο ποιητή και όχι κάποιον άλλο; Πού έγκειται η δική σας σχέση;

Την ερώτηση αυτή την έκανα κι εγώ πολλές φορές στον εαυτό μου. Είχα σκεφτεί τον Κώστα Βάρναλη και τον Μίλτο Σαχτούρη για τον ίδιο σκοπό γιατί έχουν κοινούς δρόμους, αλλά από τους τρεις βρήκα ότι ο πιο στοχαστικός, ο πιο φιλοσοφικός, και με ένα δικό του ανεξήγητο τρόπο να προσεγγίζει τη ζωή, ήταν ο Γιάννης Ρίτσος. Με ένα περίεργο τρόπο είναι σαν να τους περιέχει γιατί και οι τρεις έχουν μια ποιητική συγγένεια. Το λέω αυτό χωρίς να θέλω να υποβιβάσω την ποίηση των άλλων, αντιθέτως και οι τρεις τους είναι βουνοκορφές. Ίσως ήμουν πιο έτοιμος για τον Ρίτσο. Ίσως ήταν πιο κοντά μου αυτή τη στιγμή, ίσως γιατί ταυτίζομαι περισσότερο με τον τρόπο γραφής του, την σκέψη του, είναι μια γραφή που με συμπληρώνει. Τον κατανοώ, η ποίηση του μου κράτησε συντροφιά στη ζωή μου.

-Δεν αισθάνεστε ότι ο Ρίτσος έχει να κάνει με μια συγκεκριμένη εποχή; Ποια εποχή, ποια συναισθήματα αντιπροσωπεύει για σας;

Θεωρώ ότι κανείς ποιητής δεν έχει να κάνει με συγκεκριμένες εποχές. Η ποίηση είναι πέρα από τον χρόνο, επικοινωνεί κυρίως με το άπειρο, με το ορατό και το αόρατο, με το φθαρτό και το άφθαρτο. Είναι τέτοιες οι ποιότητες της ποίησης που κάποιες στιγμές επικοινωνούν με την αλήθεια ή την αθανασία. Με το στοιχείο που ταυτίζομαι περισσότερο στην ποίηση του Ρίτσου είναι η διαύγεια, η ειλικρίνεια και η μεταφυσική του ανησυχία μέσα σε κυβιστικά ή αφηρημένα κάδρα, όπου ο χρόνος σταματά ή τρέχει όπως τα σύννεφα.

-Υπάρχει κάποιος στίχος ή ποίημα του Γιάννη Ρίτσου που σας έχει σημαδέψει ή είναι πολύ σημαντικά για σας;

Δύσκολο να διαλέξω, ειδικά αυτή την περίοδο που προετοιμάζω την συγκεκριμένη παράσταση για την οποία είχα να επιλέξω από ένα πολύτομο έργο μόνο 20 ποιήματα.

-Ποια ποιήματα επιλέξατε και ποιος είναι ο άξονας αυτής της επιλογής;

Αυτό που ενώνει τα συγκεκριμένα ποιήματα είναι η συνομιλία του Ρίτσου με το ορατό και το αόρατο. Θα έλεγα πως είναι μια επιλογή από τα πιο φιλοσοφικά του ποιήματα τα οποία διακατέχονται από τον προβληματισμό του για τον Θεό, την ύπαρξη και την ουσία του ανθρώπου. Πρόκειται για ποιήματα από διάφορες συλλογές και περιόδους του ποιητή. Φυσικά ήταν μια δύσκολη διαδικασία. Με ένα φίλο μου φιλόλογο, καθηγητή Πανεπιστημίου το προσπαθήσαμε πολύ και καταλήξαμε κάπου.

-Τι σημαίνει για σας «Ο κόσμος είναι ένας»;

«Ο Κόσμος είναι ένας» είναι τίτλος μια ποιητικής συλλογής του ποιητή που εκδόθηκε το 1978. Αν και δεν πήρα κανένα ποίημα από την φερώνυμη συλλογή, επέλεξα τον τίτλο αυτό γιατί αισθάνθηκα πως τα ένωνε όλα. Άλλωστε ο Ρίτσος ήταν ένας ποιητής που έφτιαχνε γέφυρες με την έννοια ότι ήταν ένας άνθρωπος που ένωνε και δημιουργούσε συνθήκες ένωσης. Ίσως γιατί από πολύ νέος έζησε μια πολύ σκληρή και δύσκολη ζωή. Όλα αυτά τα βιώματα τα πέρασε μέσα στην ποίηση του για αυτό πιστεύω ότι μέχρι και τελευταία στιγμή έγραφε ακατάπαυστα.

-Πώς προσεγγίζετε μουσικά την ποίησή του;

Πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό έργο που θα παιχτεί ζωντανά στη σκηνή από δύο πιανίστες που θα παίξουν συνθετητές. Τους ήχους επεξεργάστηκα και έφτιαξα αποκλειστικά για το συγκεκριμένο έργο. Η σύνθεση πήρε ενάμιση χρόνο για να ολοκληρωθεί και τα 20 ποιήματα βρίσκουν το καθένα τη δική του ενορχήστρωση, είναι σαν μικρά τραγούδια μαζί με την απαγγελία. Τα ποιήματα απαγγέλει η Όλια Λαζαρίδου και εγώ και θα ακουστούν προηχογραφημένα.

-Πώς «παντρεύετε» την ποίηση, τη μουσική, τα βίντεο σ’ αυτή την εγκατάσταση που δημιουργείτε;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Νομίζω το δύσκολο μέρος ήταν μέχρι να συλλάβουμε την ιδέα, αυτό που θέλουμε να κάνουμε και από εκεί και πέρα εγώ έγραψα την σύνθεση. O Νίκος Πατρελάκης δημιούργησε και επεξεργάστηκε τα βίντεο και όλο αυτό άρχιζε να συμβαίνει και να γίνετε κάτι οργανικό. Ο Νίκος Πατρελάκης είναι εξαιρετικός συνθέτης, φωτογράφος, video artist και εμπιστεύομαι την αισθητική του. Μοιάζουμε πολύ γιατί κι εγώ, πέρα από την μουσική, ζωγραφίζω οπότε έχουμε πολλά κοινά και επικοινωνούμε πολύ εύκολα.

-Ποιο είναι το αίσθημα που θέλετε να δημιουργήσετε μέσα από αυτή συνολική εμπειρία στον θεατή;

Νομίζω ότι εμείς φτιάχνουμε αυτό που έχουμε σκεφτεί και όσον αφορά τον θεατή, αυτός θα αφεθεί και θα κάνει την δική του σύνδεση με αυτό.

-Τι είναι αυτό που αναζητάτε στα έργα σας; Ποια ανάγκη καλύπτετε;

Πολλές φορές δεν έχω ιδέα τι αναζητώ στα έργα μου απλά έχω μια σιγουριά ότι κάπου θα βγω και θα μεταφέρω το βίωμά μου κατά κάποιο τρόπο. Δεν συγκεντρώνομαι εύκολα με τη μουσική. Κάτι συμβαίνει κάποια στιγμή και γίνεται. Βέβαια φτιάχνω και πετάω πάρα πολλά στην πορεία. Πάντα μου είναι δύσκολο να εξηγήσω πως φτιάχνω μουσική.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

- Ο έντονα βιωματικός χαρακτήρας είναι βασικό χαρακτηριστικό της δουλειάς σας. Μεγαλώνοντας αισθάνεστε να έχει κοπάσει αυτή η ανάγκη του βιώματος; Ποια είναι τα στοιχεία που σας ενεργοποιούν δημιουργικά σήμερα;

Θα έλεγα πως δεν έχει κοπάσει. Τα βιώματα και τα μαθήματα της ζωής δεν σταματούν, πάντα αφήνω τη ζωή να με διδάσκει. Με ενδιαφέρει να έχω επιγνώσεις και να μπορώ να βελτιώνομαι, να μαλακώνω την προσωπικότητα μου και να γίνομαι κάπως καλύτερος. Βρίσκω σημαντικό να υπάρχει κατανόηση, συνεργασία, ειλικρίνεια γιατί είναι στοιχεία κάπως για να υπάρξει μια βάση για επικοινωνία αλλά και βάση για να υπάρχει το αυτονόητο.

-Πέρα από τις πρόβες για το συγκεκριμένο έργο, σε τι δημιουργική «φάση» σας βρίσκουμε τώρα;

Έχω κάποιες ιδέες για ένα καινούργιο άλμπουμ, πιο αργότερα όμως. Είναι κάτι που θέλει πολύ δουλειά, αλλά θα ήθελα. Έχω ήδη κάποια άφτιαχτα τραγούδια που περιμένουν στην άκρη…

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Κωνσταντίνος Βήτα / Γιάννης Ρίτσος

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ο κόσμος είναι ένας

Μουσική παράσταση / Πρώτη παρουσίαση

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

30, 31 Ιανουαρίου & 1, 2 Φεβρουαρίου 2020

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ώρα έναρξης: 20.30

Σύνθεση: Κωνσταντίνος Βήτα

Σκηνοθεσία, επεξεργασία βίντεo: Νίκος Πατρελάκης

Συνθετητές: Χρήστος Αλεξάκης, Αντώνης Χατζηκωνσταντής

Απαγγελία: Κωνσταντίνος Βήτα, Όλια Λαζαρίδου

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

INFO

Τιμές εισιτηρίων: 15€, 20€

Φοιτητικό, παιδικό: 10€

Προπώληση

Ταμεία Εθνικής Λυρικής Σκηνής

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Ωράριο: Καθημερινά 09.00-21.00

Τηλ.: 213 088 5700

Ομαδικές πωλήσεις: 213 088 5742

Καταστήματα PUBLIC

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Εκδοτήρια Ticket Services

Πανεπιστημίου 39, εντός Στοάς Πεσμαζόγλου