Το 21ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες-Κύπρος 2023 πραγματοποιείται φέτος από τις 21-29 Απριλίου. Το πρόγραμμα της φετινής διοργάνωσης περιλαμβάνει προβολές ταινιών, ομιλίες, εργαστήρια και συναντήσεις που πραγματοποιούνται σε Λεμεσό και Λευκωσία.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο 21ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες-Κύπρος 2023 άνοιξε την Παρασκευή 21η Απριλίου, με μια λαμπερή τελετή έναρξης στο θέατρο Ριάλτο, στην Λεμεσό. Το πρόγραμμα της φετινής διοργάνωσης έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον και περιλαμβάνει πέρα από τις προβολές ταινιών, ομιλίες, εργαστήρια και συναντήσεις που πραγματοποιούνται τόσο στη Λεμεσό, όσο και στην Λευκωσία, στον κινηματογράφο Ζήνα Παλλάς.
Στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα που έχει τίτλο Glocal Images, συμμετέχουν φέτος 8 ταινίες, ενώ στο τμήμα «Viewfinder», Ματιές στον Σύγχρονο Διεθνή Κινηματογράφο, 7 δημοφιλείς σινεφίλ ταινίες από όλο τον κόσμο. Τέλος στο νέο τμήμα «Με συμπαραγωγό την Κύπρο», προβάλλονται δύο παραγωγές. Παράλληλα οι Κινηματογραφικές Μέρες φιλοξενούν ένα πλούσιο πρόγραμμα προβολών για παιδιά κι εφήβους. Η τελετή έναρξης έφερε την υπογραφή του Δημήτρη Χειμώνα και είχε πηγή έμπνευσης το πρότζεκτ Sessions, που αφορά μια σειρά από queer δράσεις.
Τα ηνία της διοργάνωσης ανέλαβαν φέτος δύο νέοι άνθρωποι του κινηματογράφου, η Αργυρώ Νικολάου και ο Μάριος Λιζίδης. Το θέμα που έθεσαν ως βασικό άξονα του φεστιβάλ είναι: «Και τώρα τι;». Ποιος είναι ο ρόλος δηλαδή του κινηματογράφου στο σημερινό ζοφερό κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο, πώς η συλλογική εμπειρία θέασης επηρεάζεται από την εξέλιξη της τεχνολογίας. Οι επιλογές που έκαναν, έχουν σημείο αναφοράς αυτά τα ζητήματα.
Η Αργυρώ Νικολάου επισημαίνει:«Εμείς, όπως και πολύς κόσμος στον πλανήτη, διερωτόμαστε τι μας περιμένει ως ανθρωπότητα σε σχέση με την κλιματική αλλαγή, σε σχέση με την εξέλιξη των τεχνών, μπροστά στις ραγδαίες εξελίξεις της τεχνολογίας, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με την τεχνητή νοημοσύνη. Οπότε για μας το ερώτημα που θέσαμε, σε αυτό το κομβικό σημείο της αλλαγής της διεύθυνσης του φεστιβάλ, ήταν πολύ καίριο. Και οι δυο μας νιώθουμε ότι το φεστιβάλ είναι βαρόμετρο του παρόντος, οπότε φέρνουμε ταινίες από όλο τον κόσμο που έχουν κοινωνικοπολιτικές ευαισθησίες. Θέλουμε οι σινεφίλ και το κοινό μας να γνωρίζει καινούργια μέρη, να γνωρίζει τις ανησυχίες των σκηνοθετών και των λαών σε άλλη μέρη του κόσμου. Όσον αφορά στην Κύπρο, πιστεύουμε ότι έχουμε πάρα πολύ μεγάλη δυναμική, ως ένα μικρό αλλά δραστήριο κινηματογραφικό κέντρο, οπότε ένας από τους στόχους μας είναι να βοηθήσουμε και να υποστηρίξουμε την εγχώρια κινηματογραφική βιομηχανία ούτως ώστε να απλωθεί και στο εξωτερικό, όπως της αξίζει».
Ο Μάριος Λιζίδης, που μοιράζεται την καλλιτεχνική διεύθυνση του φεστιβάλ με την Αργυρώ Νικολάου συμπληρώνει: «Οι ταινίες που φτάνουν στα χέρια μας από τους ίδιους τους δημιουργούς κουβαλούν τις θεματικές που είναι κοινές για όλο τον πλανήτη αυτή την στιγμή. Δηλαδή είναι δύσκολο μια ταινία του φεστιβάλ να μην αντικατοπτρίζει κάτι με το οποίο είμαστε αντιμέτωποι καθημερινά στη ζωή μας. Στόχος μας είναι επίσης να μεγαλώσουμε το κοινό μας. Θα θέλαμε να φέρουμε στη διοργάνωση και άλλους καλλιτέχνες, που μπορούν να εμπλουτίσουν το φεστιβάλ με τις δικές τους ιδέες και ματιές. Θέλουμε δηλαδή να μεγαλώσει η οικογένεια του φεστιβάλ».
Η αυλαία της διοργάνωσης άνοιξε με την προβολή της ταινίας «Ιμάν» της Κόριννας Αβρααμίδου και του Κυριάκου Τοφαρίδη. Είναι ένα δυνατό κοινωνικό δράμα που συνδέει μεταξύ τους τρεις ιστορίες που αρχικά φαίνονται να μην έχουν σχέση, αλλά συνδέονται τελικά, με έναν απροσδόκητο τρόπο. Εστιάζει στο θέμα της θρησκείας, του φονταμενταλισμού αλλά και στις αιτίες που οδηγούν κοινωνίες στα άκρα σήμερα. Είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία των δύο σκηνοθετών, η οποία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο 63ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης.
Ο Κυριάκος Τοφαρίδης μίλησε στην κάμερα του Euronews:«Τα θέματα της ταινίας μας ενδιαφέρουν διαχρονικά. Είναι οικουμενικά και διαχρονικά θέματα, αλλά ξεκινούν από κάτι τοπικό. Ζούμε στην Κύπρο, η οποία είναι ένα σταυροδρόμι θρησκειών, πολιτισμών. Θέλαμε να εξερευνήσουμε τι συμβαίνει και τι αποτέλεσμα έχουν, όταν αυτά ζυμώνονται και συγκρούονται, ειδικά στον πυρήνα της οικογένειας. Άρα καταλήξαμε στην ακραία πίστη, στον φανατισμό, ο οποίος όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε είναι καταστροφικός. Αυτό είναι η ταινία: είναι η Κύπρος η οποία είναι ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή. Αυτό φαίνεται και μέσα από τους χαρακτήρες της ταινίας και τις ιστορίες τους. Ξεκινώντας από το τοπικό, φτάνουμε στο οικουμενικό. Ναι, πρόκειται για ιστορίες που ενδιαφέρουν τον καθένα. Είναι μια θεματολογία που ενδιαφέρει τον κάθε πολίτη αυτού του πλανήτη. Αυτό θέλαμε να πετύχουμε και νομίζω ότι σε μεγάλο βαθμό το καταφέραμε».
Η συνσκηνοθέτρια της ταινίας Κόριννα Αβρααμίδου εξηγεί: «Είχαμε μια έγνοια γράφοντας το σενάριο: να μην είναι διδακτικό. Γιατί είναι σίγουρο ότι η τέχνη δεν πρέπει να είναι διδακτική. Αυτό που θέλαμε να δείξουμε είναι πώς μέσα από μια πορεία, οι χαρακτήρες ψάχνουν την ταυτότητά τους, αναζητούν αυτό που τους λείπει, ψάχνουν ουσιαστικά την ενηλικίωση, μια εκ των χαρακτήρων, περνούν μέσα από τη φωτιά και φτάνουν μέχρι τα άκρα. Σίγουρα τα άκρα έχουν μέσα τους την καταστροφή. Οπότε οι χαρακτήρες πρέπει να διαλέξουν μεταξύ ζωής και θανάτου».
Μετά το Κάρλοβι Βάρι και τη Θεσσαλονίκη, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Χρήστου Πασσαλή συμμετέχει στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα του κυπριακού κινηματογραφικού φεστιβάλ. Στο «Ησυχία 6-9» παρακολουθούμε την ιστορία δύο νέων, της Άννας και του Άρη που βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε μια παράξενη πόλη, σε έναν άχρονο τόπο. Σε αυτόν τον ενδιάμεσο κόσμο μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου, οι κάτοικοι κάνουν ησυχία κάθε απόγευμα, προκειμένου να μπορέσουν να επικοινωνήσουν με αυτούς που έχουν χαθεί και που είναι αδύνατον να ξεχάσουν. Προσπαθούν να ακούσουν τα μηνύματα όσων έχουν φύγει ανεπιστρεπτί.
Συναντήσαμε τον σκηνοθέτη, λίγο πριν την προβολή της ταινία του: «Προφανώς πρόκειται για μια σχεδόν science fiction ταινία και υπόθεση. Δύο άνθρωποι, ξένοι μπαίνουν σε αυτή την πόλη και γνωρίζονται εκεί. Ερωτεύονται. Η γυναίκα εξαφανίζεται. Ο άνδρας την ψάχνει. Είναι μια ερωτική ιστορία. Με ενδιαφέρει πολύ το ζήτημα της απώλειας. Με ενδιαφέρει εδώ και χρόνια στο θέατρο, με ενδιαφέρει και στον κινηματογράφο, σε αυτή την ταινία. Με ενδιαφέρει πώς κανείς διαχειρίζεται την απώλεια, μέσα από ποιες διαδικασίες φτάνει να πει αντίο ή αν καταφέρνει να πει ποτέ αντίο. Είναι μια ταινία που έχει όντως διάφορες διαστάσεις, διάφορους τόπους και χρόνους. Έχει διάφορους λαβυρίνθους. Σε όλους αυτούς του λαβυρίνθους αυτοί οι δύο είναι ερωτευμένοι, σε οποιαδήποτε μορφή είναι ερωτευμένοι».
Η Ισραηλινή Μααγιάν Ριπ παρουσιάζει την ταινία «The Other Widow», που έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Black Nights του Ταλίν. Πρόκειται για την ιστορία της Έλλα, μιας 34χρονης σχεδιάστριας κοστουμιών που βιώνει τον ξαφνικό θάνατο του εραστή της. Αποφασίζει να παραστεί στο Σιβά του, στο επταήμερο δηλαδή ιουδαϊκό έθιμο πένθους, διατηρώντας κρυφή την ταυτότητά της. Μέσα από τις συναντήσεις με την οικογένειά του, τον αδελφό, τους γονείς του και κυρίως τη χήρα σύζυγό του, η Έλλα εξετάζει τη θέση της στη ζωή του νεκρού, διεκδικώντας το νόμιμο δικαίωμά της να τον πενθήσει.
Η Μααγιάν Ριπ μίλησε στο Euronews για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της: «Η αφετηρία για αυτή την ταινία ήταν μια δική μου προσωπική ιστορία. Έζησα μια απαγορευμένη αγάπη. Αυτός δεν ήταν όμως παντρεμένος και δεν πέθανε βέβαια. Τον σκότωσα όμως και τον εμφανίζω παντρεμένο για τις ανάγκες της πλοκής. Η διαδικασία της δημιουργίας μιας ταινίας έχει να κάνει συνήθως με μια ιστορία. Στη συγκεκριμένη παραγωγή, οδηγός μου ήταν ένα συναίσθημα, ένας χαρακτήρας που αναζητά ένα πλαίσιο, για να αυτοπροσδιοριστεί, για να ανήκει. Είναι λοιπόν μια υπαρξιακή ιστορία, με πρωταγωνίστρια μια ερωμένη, που πρέπει να διαχειριστεί τα συναισθήματά της. Να δει πού μπορεί να τα εκφράσει. Για μένα λοιπόν, είναι μια δραματική, προσωπική ιστορία, που έχει στο επίκεντρο έναν χαρακτήρα. Θέτει διάφορα ερωτήματα. Κατά τη γνώμη μου, μοιάζει περισσότερο με ένα σκοτεινό κωμικό δράμα. Προσπάθησα να θέσω διάφορα ζητήματα, με ένα αμήχανο και αστείο τρόπο. Έχω έναν πρωταγωνιστικό χαρακτήρα που δεν είναι ακριβώς η ερωμένη - μοιραία γυναίκα, αλλά μια γυναίκα, την οποία όλοι μπορούμε να καταλάβουμε».
Στις ειδικές προβολές του φεστιβάλ, παρουσιάστηκε επίσης το «Αντίο Κοπρόσκυλα», η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Ανδρέα Κυριάκου. Βρισκόμαστε στην Κύπρο, το 2013, στο μέσο της οικονομικής κρίσης. Μια θεατρική ομάδα, που ονομάζεται Τα Κοπρόσκυλα, ετοιμάζεται να διαλυθεί. Αποφασίζουν να ληστέψουν μια τράπεζα για να τα βγάλουν πέρα. Αντιγράφουν αυτά που έχουν δει από ταινίες όπως το Reservoir Dogs και το Goodfellas, Είναι όμως ηθοποιοί και όχι ληστές, οπότε τα πράγματα δεν εξελίσσονται καθόλου καλά. Η ταινία χρειάστηκε πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί, ενώ προηγήθηκε μια πετυχημένη θεατρική παράσταση με το ίδιο θέμα το 2018.
«Η πηγή έμπνευσης για το Αντίο Κοπρόσκυλα είναι τα κακά παιδιά του κινηματογράφου, ξεκινώντας από τον Κουέντιν Ταραντίνο, τον Μπράιαν ντε Πάλμα μέχρι τον Μάρτιν Σκορσέζε, όλους αυτούς δηλαδή που απαρτίζουν την ομάδα των 80’s και των 90’s, που έχουν ασχοληθεί με τα crime movies. Η ιδέα γεννήθηκε μέσα στην οικονομική κρίση, λίγο μετά το 2013, όταν κάτσαμε με τον σεναριογράφο μου Φρίξο Μασούρα, να σκεφτούμε πώς μπορούμε να εκφράσουμε όλη την τρέλα, που συνέβαινε γύρω μας. Έτσι προέκυψε καταρχάς ένα θεατρικό έργο, το οποίο παίχτηκε με αρκετή επιτυχία το 2018 στην Λευκωσία και την Λεμεσό. Αυτό ήταν ουσιαστικά μια παρωδία του Reservoir Dogs στα κυπριακά, με Κύπριους χαρακτήρες, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, όταν είχαν κλείσει οι τράπεζες. Η ταινία είναι ουσιαστικά ένα τεράστιο hommage σε αυτό το είδος ταινιών με μια αυτοκριτική για τους λαούς της Μεσογείου. Υπάρχει ένα πολιτικό σχόλιο, που είναι βαθιά κρυμμένο σε αυτό το εγχείρημα. Ευελπιστώ να αρέσει στον κόσμο. Είναι μια πανκ ταινία, που έχει γίνει με πολύ λίγα λεφτά. Είχαμε όμως την τύχη προς το τέλος των γυρισμάτων να πάρουμε και μια επιχορήγηση από το Υφυπουργείο Πολιτισμού για να ολοκληρώσουμε τα γυρίσματα. Την παρουσιάζουμε με μεγάλη χαρά στο φεστιβάλ» επισημαίνει ο Ανδρέας Κυριάκου.
Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος είναι η διεθνώς καταξιωμένη Julie Bertucelli. Στις ειδικές προβολές του φεστιβάλ, η Γαλλίδα σκηνοθέτρια παρουσίασε την ταινία της «Jane Campion, La femme cinema», ένα καθηλωτικό ντοκιμαντέρ-φόρο τιμής στην σπουδαία Νεοζηλανδή σκηνοθέτιδα. Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα, πέρσι στις Κάννες, στο τμήμα Cannes Classics. Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο πορτραίτο της κινηματογραφικής διαδρομής της Κάμπιον από τα πρώτα της βήματα μέχρι το περσινό, βραβευμένο με Όσκαρ Power of the Dog. Η Μπερτουτσέλι αναδεικνύει όλες τις θεματικές που απασχολούν την Κάμπιον στις ταινίες της, μέσα από μια εξαιρετική και ταυτόχρονα ιδιαίτερα απαιτητική επιλογή παλιών συνεντεύξεων που έχει δώσει.
«Εδώ και πολλά χρόνια, οι ταινίες της Τζέιν Κάμπιον με ακολουθούν. Είναι στη ζωή μου και τις σκέφτομαι πολλές φορές. Πάντα με συγκινούν και με σοκάρουν. Συνδέομαι μαζί τους. Είναι δύσκολο να απαντήσω για ποιο λόγο είναι τόσο εκπληκτική σκηνοθέτις. Οφείλεται όμως και στο ότι τα θέματα που ερευνά στις ταινίες της, ο τρόπος που μιλάει για τις γυναίκες, δεν είναι κάτι που έχουμε ξαναδεί στον κινηματογράφο. Ούτε από άνδρες σκηνοθέτες. Αυτό που κάνει επίσης είναι ότι αναδεικνύει τις ιδιαιτερότητες γυναικών που δεν είναι μπροστά, που δεν τραβούν την προσοχή, που έχουν τα μυστικά τους. Το κάνει με τέτοιο τρόπο, ώστε αποκαλύπτεται η μεγάλη αγάπη της για το σινεμά. Είναι πραγματικά μια γυναίκα που γυρίζει ταινίες, με μεγάλη καρδιά. Την ενδιαφέρει να κάνει ταινίες με ρομαντικό τρόπο. Την ενδιαφέρουν πολύ τα όμορφα κάδρα στη φύση. Η επαφή με τη φύση λειτουργεί γι’ αυτήν, ως ένας καθρέφτης των αισθημάτων μας, γι’ αυτό και κάνει εντυπωσιακές παραγωγές» τόνισε η σκηνοθέτρια.
Ένα από τα πιο σημαντικά τμήματα του φεστιβάλ είναι το Dot.on.the.Map Industry Days. Πρόκειται για την πλατφόρμα συμπαραγωγής, επιμόρφωσης και δικτύωσης της διοργάνωσης, που φέρνει στη Λεμεσό για τρεις μέρες, παραγωγούς και σκηνοθέτες από τις χώρες της Μεσογείου, καθώς και επαγγελματίες από τον διεθνή κινηματογραφικό χώρο. Στόχος, η συνεργασία σε επίπεδο χρηματοδότησης, ανάπτυξης και διανομής ταινιών μυθοπλασίας μεγάλου μήκους.
Η Δανάη Στυλιανού είναι σκηνοθέτρια και παραγωγός ταινιών. Είναι η επικεφαλής της πλατφόρμας:«Το Dot.on.the.Map Industry Days ξεκίνησε το 2020, μέσα στην πανδημία. Από πέρσι είχαμε την πρώτη μας διοργάνωση με φυσική παρουσία. Χαιρόμαστε πολύ γιατί καταφέραμε μέσα σε πολύ μικρό διάστημα να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον πολλών επαγγελματιών από τις χώρες της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Στόχος μας είναι αρχικά να υπάρξει μια εξωστρέφεια της κυπριακής κινηματογραφίας και να είναι η Κύπρος και ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα σε δημιουργούς από όλες αυτές τις χώρες. Η θέση της το επιτρέπει και το καλλιεργεί. Φέτος έχουμε επιλέξει 8 κινηματογραφικά πρότζεκτ από τις χώρες της Μεσογείου, τα οποία βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης και χρηματοδότησης. Δεν είναι δηλαδή ολοκληρωμένες ταινίες, αλλά κινηματογραφικά σχέδια, τα οποία θα παρουσιάσουν το concept, το σενάριό τους εδώ στο θέατρο Ριάλτο μπροστά σε ένα κοινό διεθνών επαγγελματιών με στόχο τη σύναψη καλλιτεχνικών και οικονομικών συνεργειών».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο υφυπουργός Πολιτισμού της Κύπρου, Μιχάλης Χατζηγιάννης κήρυξε την έναρξη της διοργάνωσης και αναφέρθηκε στη σημασία του θεσμού: «Είχαμε τη χαρά να ζήσουμε σήμερα μια εξαιρετικά συγκινητική, όμορφη κι ευαίσθητη εμπειρία. Το 21ο Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρου 2023 υποδέχτηκε τον κόσμο του. Είναι το μεγαλύτερο και σημαντικότερο πολιτιστικό γεγονός του τόπου για τα κινηματογραφικά δρώμενα. Δράττομαι της ευκαιρίας να συγχαρώ όλους τους συντελεστές για το πάθος τους, το ζήλο τους, τον ενθουσιασμό τους. Αυτό δίνει και σε μας δύναμη να συνεχίσουμε να προωθούμε τα κινηματογραφικά δρώμενα».
Ο απεσταλμένος του Euronews στην Λεμεσό, Γιώργος Μητρόπουλος μεταδίδει: «Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος 2023 είναι ο σημαντικότερος κινηματογραφικός θεσμός στο νησί. Φέτος πραγματοποιείται για 21η φορά. Φιλοξενείται σε δύο ιστορικούς χώρους: το θέατρο Ριάλτο στην Λεμεσό και τον κινηματογράφο Ζήνα στην Λευκωσία. Το κυπριακό κοινό έχει την ευκαιρία να απολαύσει για εννιά μέρες ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα ταινιών από όλο τον κόσμο. Πρόκειται για ταινίες ανερχόμενων δημιουργών, που συμμετέχουν στο διαγωνιστικό τμήμα, αλλά και ταινίες που έχουν κάνει μια εξαιρετική φεστιβαλική πορεία».
Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος 2023 ολοκληρώνεται το Σάββατο 29 Απριλίου με την απονομή των βραβείων.
