Η πρώτη έκθεση έργων του Ζαν Μισέλ Μπασκιά στην Ελλάδα, φιλοξενείται στο Intermission στον Πειραιά

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ο Ζαν Μισέλ Μπασκιά, το τρομερό παιδί της εικαστικής σκηνής της Νέας Υόρκης δεν χρειάζεται συστάσεις. Έζησε μια γεμάτη, αλλά σύντομη ζωή και καθόρισε μέσα από τις νεο-εξπρεσιονιστικές του δημιουργίες τη νεανική αστική κουλτούρα σε όλο τον κόσμο, για δεκαετίες. Η πορεία του από τα γκράφιτι στους τοίχους στην κορυφή της σύγχρονης τέχνης μυθιστορηματική, η σχέση του με τον Άντι Γουόρχολ περιπετειώδης, η χρηματιστηριακή αξία των έργων του πλέον τεράστια.

Το ελληνικό κοινό έχει για πρώτη φορά την ευκαιρία να δει από κοντά 18 έργα του σε χαρτί. Να πάρει μια γεύση από το πληθωρικό ταλέντο του. Ο χώρος τέχνης The Intermission στον Πειραιά, σε συνεργασία με την Galerie Enrico Navarra παρουσιάζουν αυτή την περίοδο μια σειρά από χαρακτηριστικές δημιουργίες του από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, έως και το 1987, με τίτλο «Untitled». Η παρισινή γκαλερί έχει στην κατοχή της μια μεγάλη συλλογή έργων του σπουδαίου καλλιτέχνη, τα οποία συχνά δανείζει σε μουσεία που οργανώνουν εκθέσεις γι’ αυτόν, αλλά πολύ σπάνια σε μικρές αίθουσες τέχνης, όπως είναι το Intermission:

«Η ιδέα για την έκθεση προέκυψε μέσα από τη γνωριμία μου με τον Ντοριάνο Νοβάρα, το γιο του Ενρίκο Νοβάρα, ο οποίος μου έστειλε κάποια βιβλία μιας έκθεσης που είχαν κάνει σε σχέση με τον Μπασκιά και το Κονγκό. Μου άρεσε πολύ αυτή η έκθεση και έτσι σκέφτηκα ότι μπορώ να κάνω μια συνεργασία μαζί τους. Δεν είχα σκεφτεί πιο πριν να κάνω κάποια έκθεση με τον Μπασκιά στο Intermission. Όταν δημιουργήσαμε τον συγκεκριμένο χώρο τέχνης, το είχαμε ξεκινήσει με στόχο να δείχνουμε νέους καλλιτέχνες, εννοιολογικούς καλλιτέχνες, όχι τόσο εδραιωμένους και γνωστούς όπως είναι ο Μπασκιά» αναφέρει η Άρτεμη Μπαλτογιάννη, ιδιοκτήτρια του χώρου τέχνης Intermission.

Η έκθεση δεν είναι απλώς μια αναδρομή που προσπαθεί να «ορίσει» τον Μπασκιά, αλλά, αντίθετα, επιδιώκει να φωτίσει τις πολλαπλές πλευρές του: ευέλικτος, τολμηρός, μπροστά από την εποχή του, απόλυτα ελεύθερος και αντισυμβατικός, πειραματίζεται με διαφορετικά μέσα και ευφυείς εναλλαγές ανάμεσα στη ζωγραφική και το σχέδιο. Περνά με ευκολία από το κείμενο και την ποίηση στον πολιτικό σχολιασμό, κι από την ποπ κουλτούρα στην αρχαιότητα.

Η γλώσσα είναι το εργαλείο για να γίνει πιο άμεσος και δηκτικός. Η χειρονομιακή του ζωγραφική τον βοηθά να διαμορφώσει γρήγορα τα δικά του σύμβολα, τα βασικά του θέματα. Κρανία, στέμματα, μαχητές, όπλα και ήρωες έχουν ταξιδέψει εδώ στον βιομηχανικό Πειραιά, ανακαλώντας μνήμες και αισθήσεις από τη Νέα Υόρκη, της δεκαετίας του ’80:

«Αρχικά είχαμε αποφασίσει μαζί με τον Ντοριάνο Νοβάρα ότι θα κάνουμε μια έκθεση έργων σε χαρτί. Το χαρτί είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό μέσο για το Μπασκιά, ειδικά στα πρώτα χρόνια της πορείας του, που δεν είχε την οικονομική δυνατότητα για άλλα υλικά. Επίσης, το χαρτί έχει μια αμεσότητα στην έκφραση. Στη συζήτηση μου με τον Ντοριάνο, ζήτησα πρώιμα έργα, δηλαδή να επικεντρωθούμε σε έργα από το 1980 μέχρι το 1983, γιατί είναι μια προσωπική μου προτίμηση. Το 1982 θεωρείται επίσης μια πολύ σημαντική χρονιά στο έργο του Μπασκιά. Είναι δηλαδή μια χρονιά σταθμός στην πορεία της εικαστικής του γλώσσας. Τα έργα που δείχνουμε εδώ, είναι λοιπόν έργα σε χαρτί αυτής της περιόδου. Έχουμε και κάποια έργα από το 1986 και το 1987, αλλά τα περισσότερα είναι από 1979-81.

Συνοψίζουν τις βασικές θεματολογίες της δουλειάς του Μπασκιά: τη μαύρη ταυτότητα, την εμπορευματοποίηση και τη θεαματοποίηση του μαύρου σώματος στο λευκό καπιταλισμό, την αποικιοκρατία, τις αδικίες της ιστορίας που ήταν κάτι που τον απασχολούσε.

Τα έργα που φιλοξενούμε στην έκθεση, έχουν επίσης εικαστικά στοιχεία, όπως είναι οι αναφορές σε καρτούν και κάποια σύμβολα, τα οποία αναπτύσσει εκείνη την εποχή και χρησιμοποιεί για πολλά χρόνια. Για παράδειγμα η κορώνα που όλοι ξέρουμε. Τα κρανία και γενικά τα στοιχεία ανατομίας που είναι πολύ σημαντικό στοιχείο στη δουλειά του, καθώς και σημαντικές μαύρες φιγούρες του πολιτισμού και του αθλητισμού, όπως μποξέρ και μουσικοί. Είναι κάτι το οποίο βλέπουμε ξανά και ξανά στη δουλειά του Μπασκιά» επισημαίνει η Άρτεμη Μπαλτογιάννη.

Η έκθεση έργων του Ζαν Μισέλ Μπασκιά στο χώρο τέχνης The Intermission στον Πειραιά διαρκεί μέχρι τις 2 Αυγούστου.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο Jean-Michel Basquiat γεννήθηκε το 1960 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Ο πατέρας του καταγόταν από την Αϊτή και η μητέρα του από το Πουέρτο Ρίκο. Η μητέρα του, του εμφύσησε την αγάπη για την τέχνη, πηγαίνοντάς τον από μικρό σε τοπικά μουσεία τέχνης και εγγράφοντάς τον ως νεαρό μέλος στο Μουσείο Τέχνης του Μπρούκλιν.

Σε ηλικία 17 ετών θα φύγει από το σπίτι του για να ζήσει στους δρόμους της Νέας Υόρκης, όπου βρίσκει διέξοδο στην τέχνη. Ζωγραφίζει με σπρέι τους τοίχους της πόλης υπογράφοντας ως SAMO (same old shit), παρέα με τον Al Diaz – το άλλο μέλος του καλλιτεχνικού διδύμου. Η ένταση και το αναγνωρίσιμο ύφος της δουλειάς του τον καθιστούν αναπόσπαστο κομμάτι της ανερχόμενης νεοϋρκέζικης καλλιτεχνικής σκηνής της δεκαετίας του ’80.

Η συμμετοχή του στην ομαδική έκθεση «New York/New Wave» στο MoMA PS1 το 1981 θα αποτελέσει καθοριστική στιγμή στην πορεία του, καθώς του ανοίγει τις πόρτες του διεθνούς καλλιτεχνικού κόσμου. Μέσα σε λίγα χρόνια, συμμετέχει στη Documenta 7, στο Κάσελ της Γερμανίας, ως ο νεότερος καλλιτέχνης που έχει προσκληθεί ποτέ στην έκθεση, γίνεται εξώφυλλο των New York Times και συνεργάζεται με το είδωλό του, τον Andy Warhol.

Η δουλειά του Basquiat συνδυάζει το προσωπικό με το πολιτικό, το ποιητικό με το αυθόρμητο. Αντλεί έμπνευση από την τζαζ, τη μαύρη ιστορία, την pop κουλτούρα, την ιατρική εικονογράφηση, και τους δρόμους της Νέας Υόρκης. Χωρίς ακαδημαϊκή εκπαίδευση, αλλά με οξύ ένστικτο, χτίζει ένα πολυσύνθετο εικαστικό λεξιλόγιο που επηρέασε βαθιά τόσο τη σύγχρονη ζωγραφική όσο και τους καλλιτέχνες της επόμενης γενιάς. Το έργο του συνεχίζει να εκτίθεται διεθνώς, να επανερμηνεύεται και να συνομιλεί με το σήμερα, όπως αποδεικνύουν μεγάλες θεσμικές εκθέσεις, όπως αυτή του Fondation Louis Vuitton το 2019.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

THE INTERMISSION

Πολυδεύκους 37Α, Πειραιάς, τηλ. 2104131504

Jean-Michel Basquiat: «Untitled»

Διάρκεια Έκθεσης: 22 Μαΐου – 2 Αυγούστου 2025

Ώρες Λειτουργίας: Τετάρτη - Σάββατο, 12 μ.μ. - 8 μ.μ.